Sharding, yatay bölümleme olarak da tanımlanan bir veri tabanı bölümleme şekline verilen isimdir.

İşlem performansını iyileştirme ve sorgu yanıt süresini kısaltma fikri üzerine kurulu olan sharding, çok büyük veri tabanını daha küçük ve daha kolay yönetilebilir bölümlere ayırmayı sağlar.

Sharding yeni bir kavram değil. 1990'ların sonundan beri merkezi veri tabanı yönetiminde kullanılıyor. Bu sistem, geliştiricilerin veri trafiği ile başa çıkmak için oyuncuları farklı sunuculara (oyunda farklı "dünyalar" olarak tanımlanıyor) gönderdiği, ilk çok oyunculu çevrim içi rol yapma oyunlarından (MMORPG) biri olan Ultima Online tarafından popülerleşti.

İlginizi çekebilir: En Sade Anlatımla Blockchain Nedir, Nasıl Çalışır?

İş dünyasında ise veri tabanlarını paylaşmanın en yaygın örneği, müşteri veri tabanını coğrafi konumlara göre bölerek gerçekleşir. Aynı coğrafi konumdaki müşteriler birlikte gruplandırılır ve özel sunuculara yerleştirilir.

Blockchain sharding nedir?

Blockchain ağları, bireysel veri sunucuları olarak çalışan düğümlerin (node) bulunduğu bir veri tabanı gibidir. Blockchain ağında veriler parçalara ayrılırsa, bu durum tüm ağı ayrı kısımlara bölmek anlamına gelir. Haliyle her parça, benzersiz bir dizi akıllı sözleşme (smart contract) ve hesap bakiyesine sahip olacaktır.

Düğümler daha sonra, ağdaki her işlemi doğrulamaktan sorumlu olmak yerine, kendi parçalarına denk gelenleri doğrulamak atanırlar.

Buradaki fikir, blockchain ağlarını daha yönetilebilir bölümlere ayırarak, işlem hacminin artmasını sağlamak ve dolayısıyla büyük blockchain ağlarının çoğunun karşılaştığı ölçeklenebilirlik sorunlarının üstesinden gelmektir.

Veri parçalama (sharding) nasıl çalışır?

Parçalama işlemini açıklamak için, örnek olarak Ethereum blockchain ağını kullanacağız.

İlginizi çekebilir: Ethereum 2.0 ağında nasıl stake edilir?

Ethernodes.org verilerine göre Ethereum ağı içinde bu yazı hazırlanırken 8 bin 622 node bulunuyordu. Her biri ağa belirli miktarda hash gücü veren binlerce bilgisayardan oluşuyor. Hash gücü; Ethereum Virtual Machine (EVM) sisteminin çalışmasına, yani akıllı sözleşmelerin yürütülmesine ve merkeziyetsiz uygulamaların (DApp) çalışmasını sağlıyor.

Ethereum, bu düğümlerin her bir işlemi hesaplaması ve gerçekleştirmesi için sıra tabanlı çalışıyor. Bu nedenle, doğrulama sürecine işlemlerin tamamlanması uzun zaman alabiliyor. Şu anda Ethereum saniyede yaklaşık 10 işlem (TPS) gerçekleştiriyor. Karşılaştırma yapmak gerekirse Visa, saniyede ortalama 24 bin işlemin üstesinden geliyor. Tüm defter kaydı her bilgisayarda tutulduğundan ve doğrulama zinciri günbegün uzadığından, ağa bilgisayar eklemek verimliliği artırmıyor.

Parçalama sayesinde düğümler, her işlemi hesaplamaları gereken doğrusal çalışma modelinden, düğümlerin yalnızca belirli hesaplamaları işlemek için atandığı paralel bir yürütme modeline geçer. Bu, aynı anda birden çok paralel işlemin gerçekleşmesine izin verir.

İlginizi çekebilir: Kripto paralarda merkeziyetsizlik

Blockchain farklı parçalara bölünecek ve düğümler de tüm defteri tutmak yerine, işlemleri yürütmek ve doğrulamak için defterin yalnızca atandıkları bölümünü çalıştıracaklar.

Sharding işleminin eksileri

Blockchain verilerini parçalamanın olumsuz yanı iletişim ve güvenlik konusunda karşımıza çıkıyor.

Eğer blockchain ağını kapalı devre bölümlere ayırırsanız, her parça ayrı bir blockchain ağı gibi çalışacaktır. Böylece uygulamaların, parçalar arası iletişim mekanizmasına ihtiyacı olacak. Bu durum, geliştiricilerin çözüm üretmesi gereken ek bir katman haline geliyor.

Parçalara ayrılmış blockchain, tek parçanın ele geçirilmesi anlamına gelen %1 saldırısına açık hale gelebilir. Tüm düğümler bir arada çalıştığında, blockchain ağının toplam hash gücü çok yüksek olacağından saldırıya uğraması da zorlaşır. Ancak tek parçanın toplam hash gücü düşük kalacağından, siber korsanlar sadece tek parçanın kontrolünü ele geçirebilirler.

İlginizi çekebilir: %51 Saldırısı (Attack 51%) Nedir?

Bilgisayar korsanları, parçalardan birini ele geçirdiklerinde, ana ağa geçersiz işlemler gönderebilirler. Bu durumda, saldırıya uğrayan parçanın bilgileri geçersiz kılınmak durumunda kalabilir. Hatta kalıcı olarak ağdan çıkarılması da mümkündür.

Ethereum'un bu güvenlik riskine karşı önerdiği fikir, blok kimlik doğrulamasını geçen düğümlerin rastgele farklı parçalara atanması şeklindedir. Buna rastgele örnekleme (random sampling) ismi veriliyor.

Bu yazılar da ilginizi çekebilir:

SORUMLULUK REDDİ: Burada yer alan ifadeler yatırım tavsiyesi değildir. Piyasaları iyice araştırmadan, farklı çevrelerden yorum almadan kesinlikle işlem yapmayın. Güvendiğiniz yatırımcıların yorumlarını okuyun, fikirlerine danışın. Her yatırım işleminin risk içerdiğini unutmayın. Herhangi bir işlem yaparken kendi kararınızı kendiniz verin. Cointelegraph, yatırım ürün ya da hizmetlerinden doğan veya doğduğu iddia edilen hiçbir zarar veya kayıptan dolaylı ya da doğrudan sorumlu kabul edilemez.