Açık blockchain ağlarına (örneğin Bitcoin) bağlanan, gerçekleşen işlemler ve oluşturulan bloklar hakkında bilgi yayılmasına yardımcı olan bilgisayarlara node (düğüm) denir.

Eşler arası (Peer-to-Peer – P2P) protokolünü kullanarak çalışan node’lar, blockchain ağının devamlılığını sağlar. Tıpkı “BitTorrent” protokolünde olduğu gibi, veri sadece bir bilgisayarda dahi bulunsa, ağa bağlanan herkes o veriye ulaşabilir. Ne kadar çok bilgisayar bağlanırsa, ağ o kadar güçlü demektir.

İlginizi çekebilir: Bitcoin ağında P2P nedir? BitTorrent nasıl çalışır?

Kayıtların doğruluğu ve bütünlüğünü sağlayan node’lar, diledikleri zaman ağa bağlanma ve gerektiğinde ağla bağlantılarını kesme konusunda özgürdürler.

Açık blockchain ağına bağlanan her bilgisayar özünde node olarak değerlendirilebilir. Kimi node’lar sadece güncel verileri okurken, kimi node’larsa belirli zaman aralığındaki işlemlerin doğruluğunu takip eder. Bu noktada node’lar, yetkileri bakımından “light” ve “full” olmak üzere ayrılırlar.

Light node (hafif düğüm) nedir?

Blockchain’deki işlemlerin doğruluğunu sağlamak üzere, blokların sadece başlık (header) bilgilerini barındıran düğümlere “light node (hafif düğüm)” ismi verilir. 

Gereksinimleri yüksek olmayan light node’lar, blockchain üzerindeki işlemlerin doğruluğunu sağlamak üzere sadece şifrelenmiş başlık (header) bilgilerini (Bkz: Hash nedir?) bilgisayarlarına indirirler.

İlginizi çekebilir: Bitcoin SHA-256 algoritması nasıl çalışır?

Hafif düğümler, işlemleri doğrulamak için Simplified Payment Verification (Basitleştirilmiş Ödeme Onayı – SPV) adlı yöntemi kullanır. Light node'ların kurulumu, bakımı ve çalıştırılması kolaydır ama full node'lara doğrudan bağlıdırlar.

Light node’lar, Bitcoin ağına bağlanmak için full node’lardan destek alır.

İşlem onaylama konusunda light node’ların yetkisi yoktur. Dolayısıyla Bitcoin ağının gerçek gücünü ortaya çıkaranlar “full node”lardır.

Bitcoin full node (tam düğüm) nedir?

Blockchain üzerinde gerçekleşen tüm işlemlerin depolandığı, kurallara uygun biçimde denetlendiği ve doğrulandığı bilgisayarlara full node (tam düğüm) denir.

2009 yılında oluşturulan ilk Bitcoin bloku (Genesis Block) dahil olmak üzere, bugüne kadar gerçekleşen tüm işlemlerin yer aldığı full node’lar, gereksinimleri daha yüksek olduğundan az sayıdadırlar. Light node’lara kıyasla daha yüksek donanıma ihtiyaç duyarlar.

Blockchain üzerindeki tüm blokları ve tüm transfer işlemlerini indiren bir full node, Bitcoin konsensüs kurallarına uygun biçimde işlem kontrolü sağlar.

Full node şu dört ana kuralı uygular:

  • Bloklar belirlenen miktarda BTC üretmelidir (23 Mayıs 2020 itibarıyla 6,25 BTC)
  • Transferler kurallara uygun biçimde imzalanmalıdır
  • İşlem ve bloklar doğru veri formatında olmalıdır
  • Çifte harcama (double spend) yapılmadığından emin olunmalıdır

İlginizi çekebilir: Bitcoin’e %51 saldırısı mümkün mü? Çifte harcama (Double spend) nedir?

Yukarıdaki dört kuraldan herhangi birinin ihlal edilmesi durumunda, diğer tüm node’lar işlemin doğru olduğunu düşünse bile, full node işlemi geçersiz kılabilir. Full node’ların en büyük gücü burada yatmaktadır.

Full node’lar, konsensüs kurallarına uymayan her işlemi geçersiz kılma yetkisine sahiptir.

Birçok kişi ve kuruluş, sahip olduğu bilgi işlem ve bant genişliği kaynaklarını gönüllü biçimde kullanarak full node görevini üstlenir. Bu yazı hazırlanırken blockchain ağındaki Bitcoin node sayısı 10 bin 150’den fazlaydı. Yine de ağın devamlılığının sağlanması ve Bitcoin’in büyümesi için daima daha fazla gönüllüye ihtiyaç duyuluyor.

Siz de bilgisayarınızı full node’a dönüştürmek isterseniz, bitcoin.org/tr/indir adresinden Bitcoin Core dosyasını indirerek ağa destek verebilirsiniz. Sahip olduğunuz bilgisayar ve işletim sistemine göre, size uygun Bitcoin Core uygulamasının kurulumu hakkında detaylı bilgi almak için bitcoin.org/en/full-node linkini kullanabilirsiniz.

Bitcoin Core, ilk kullanımda tüm blockchain’in tamamını indirdiğinden işlem birkaç gün sürebilir.

Bitcoin Full Node sistem gereksinimi şöyle:

  • Windows, Mac OS X veya Linux işletim sisteminin güncel sürümüne sahip bir bilgisayar 
  • En az 100 MB/s okuma ve yazma hızına sahip, 300 GB boş depolama alanı bulunan sabit disk.
  • 2 GB hafıza (RAM)
  • 5 Mbit yükleme (upload) hızına sahip geniş bant internet bağlantısı

Full node çalıştırmak isteyenler, donanım ihtiyacını karşılamaktan ziyade internet bant genişliği konusuna daha fazla dikkat etmeliler. Zira bu işlemde internet bağlantısının yoğun biçimde kullanılacağını ve belli bir elektrik masrafının çıkacağını göz önünde bulundurmak gerek.

Bitcoin ağının devamlılığını sağlayan full node’lar ayda ortalama 200 GB upload, 20 GB download yapıyor.

İlginizi çekebilir: Kripto Para Cüzdanı Nedir? Kripto Para Cüzdan Çeşitleri Nelerdir?

Bitcoin Core uygulaması, ilk kullanımda blockchain üzerindeki tüm verileri indireceği için bu işlem birkaç gün sürecektir. Güncel verilere göre blockchain’in büyüklüğü an itibarıyla 287,92 GB olarak hesaplanıyor.

Bitcoin topluluğu, full node olarak ağa destek vermek isteyenlerin günde ortalama 6 saat bağlı kalmalarını rica ediyor. Elbette bundan fazlası, hatta 7 gün 24 saat açık kalması daha makbul, ancak Bitcoin Core uygulaması internet bant genişliğinin önemli kısmını tükettiğini de unutmamak gerek.

Türkiye’deki internet hizmet sağlayıcılarının sunduğu upload hız ortalaması, Bitcoin Core uygulamasının gereksinimini ancak karşıladığından, bir yandan full node görevi görüp bir yandan da dizi veya film izlemek, online oyun oynamak pek mümkün değil.