Blockchain teknolojisi, tamamen merkeziyetsiz internet Web 3.0'ın yükselişiyle birlikte tüm insanlığa özgürlük sunmayı vadediyor. Bazıları, merkeziyetsiz finans (DeFi) sektöründeki önemli yükselişle, merkezi hizmetlerden merkeziyetsiz olanlara geçişin hızlandığını düşünüyor.

Hatta buna ek olarak, blockchain teknolojisinin icadını, internetin doğuşuyla birlikte gelen devrim ile bir tutanlar var. İngiliz bilgisayar bilimci Tim Berners-Lee tarafından geliştirilmiş olan World Wide Web'in orijinal kaynak kodu, sembolik olarak 23 Haziran'da Sotheby’s üzerinden benzersiz token (nonfungible token, NFT) olarak açık artırmaya çıkarılması da bu değişime bir örnek.

NFT, DeFi ve Web 3.0 birbirlerine bağlı, ancak internet ile blockchain karşılaştırmasında değinmemiz gereken önemli bir kavram var: Kripto ve blockchain alanında doğru regülasyonlar olmadan, geçtiğimiz 25 yılda gördüğümüz dünyayı değiştiren teknolojik gelişmelerde aynı başarı yakalanamaz.

İlgili: 6 adımda Bitcoin güvenliği: Kripto para güvenliği nasıl sağlanır?

Regülasyon eksikliğinin kripto alanındaki inovasyonlara zarar vereceği aşikar. Merkeziyetsiz teknoloji sektörünün önemli ölçüde büyümesiyle ekosistem; stablecoin, DeFi, NFT, kripto para, akıllı sözleşme, merkezi depoda saklanmayan dijital cüzdan, merkez bankası dijital para birimleri (CBDC) ve diğer yenilikleri hedef alan küresel regülatörlerin dikkatini çekmeye başladı. Bu arada Avanti Financial kurucusu ve CEO'su Caitlin Long gibi bazı uzmanlar, "kripto düzenleme baskısını" sadece yenilikçilere yarayacak olumlu bir trend olarak görüyor. Diğerleri ise "kriptoyu düzenlemek için doğru yolun" seçilmesini savunuyor.

Öte yandan şu anki düzenlemeler kriptoya uygun değil ve yeni çıkmış merkeziyetsiz teknolojileri var olan yasalara uydurmak, merkeziyetsizliğin temel değerlerini mahvedebiliyor. Zira merkezi yapıların ekosistemi kontrol ettiği, başladığımız yere dönmek durumunda kalabiliriz. Düzenlemelere uygun bir sektör olmak için bu bedeli ödemeye hazır mıyız?

Kripto alanının doğru dengeyi bulmak için hem regülatörlerin hem de yenilikçilerin dahil olduğu çok daha derin ve yakın bir iş ilişkisine ihtiyacı var. Ortaya çıkan teknolojik ekosistem ve hayatlarımızı değiştirmeyi vadeden bu alanı düzenlemenin doğru yolu, yalnızca kripto işletmeleriyle ve düzenleyiciler, yetkililer ve sektör temsilcileri arasında kurulacak diyaloglarla bulunabilir.

Cointelegraph, kripto ve blockchain sektörü temsilcilerinin bu regülasyon ikilemi ile ilgili neler düşündüğünü öğrenmek için görüş aldı. Hepsine şu soruyu sorduk: Kripto, düzenlemelere uyma yolunda temel değerlerini mi kaybedecek, yoksa düzenlemeler, merkeziyetsiz teknoloji ve bu teknolojinin topluma olan faydalarına uyum mu sağlayacak?

Hukuk profesörü ve EU Blockchain Observatory & Forum uzman danışman Agata Ferreira:

"Regülasyonların oluşması konusundaki farkındalık ve blockchain yenilikçiliğine yaklaşımlar zaman içinde gelişti. Regülatörler, halen büyük ölçüde var olan düzenleyici prensipleri kriptoya uygulamaya çalışıyor, ancak bu prensipler merkeziyetsiz teknolojiye uygun değil. Teknoloji olgunlaştıkça ona yönelik düzenleyici yaklaşımlar da olgunlaşacak. Umarız deneme yanılma ile değil, dikkatlice değerlendirilmiş ve bilinçli düzenleyici adımlarla gerçekleşir."

İlgili: Kripto para türev ürünü nedir? Türev işlemi nasıl yapılır?

The Giving Block Kurucu Ortağı Alex Wilson:

"Kripto hiçbir yere gitmiyor ve karşısına çıkan tüm düzenleyici engellerin üstesinden geleceğine eminim. Mutlaka iniş çıkışlar ve ülkeler arasında büyük farklar olacaktır. Kriptoyu şimdiden benimseyen ülkeler, kriptoyu bastırmaya çalışan ülkelere karşı büyük avantaj sahibi olacak çünkü (diğer ülkeler) kripto şirketleri kuran koca bir girişimci jenerasyonunu kaçıracak."

InsideChains kurucusu ve CEO'su, MIT Enterprise Forum başkan yardımcısı Cristina Dolan:

"Borsalarda kripto paraların giriş ve çıkışlarında [on-ramp/off-ramp]; kriptodan itibari paraya [fiat] dönüşümlerde, Müşterini Tanı [KYC] ve Kara Para Aklamayı Önleme [AML] süreçleri çalıştığı için kısmen düzenlendiği söylenebilir."

Stellar Development Foundation CEO'su Denelle Dixon:

"Regülasyonu gerekli bir süreç olarak görüyorum. Blockchain ve kripto teknolojilerinin temel değerlerini korurken toplumu olumlu etkileyen daha iş birlikçi regülasyonlar oluşması için fırsat var."

İlgili: Otomatik Piyasa Yapıcı (Automated Market Maker) nedir? AMM nasıl çalışır?

Emergents @ Weild & Co.'da yatırım direktörü Diana Barrero Zalles:

"Toplumun temel prensiplerini geleneksel olarak onayan regülasyon, artık merkeziyetsiz yönetişim dalgası ile tanışıyor. Merkeziyetsiz ile merkezinin tartışmasını bir kenara koyup topluluğun nihai faydası için ikisini nasıl dengeleyebileceğimizi değerlendirmeliyiz."

AvaLabs CEO'su, Cornell Üniversitesi profesörü ve IC3 yönetici ortağı Emin Gün Sirer:

"Kriptonun daima, geleneksel düzenleyicilerin bu ağlardaki faaliyetlerde söz hakkı olmadığını söyleyen bir tabanı olacak. Bununla birlikte itibari para ile uğraşan hizmet sağlayıcılarının daima düzenleyicilerin çağrılarına yanıt vermesi gerekecek. En olası sonuç, kriptoda, düzenleyici onaylı hizmetler ve izne gerek duymayan sistemlerin ideallerine bağlı bir şekilde alım satım gerçekleştiren servisler arasında bir ayrım olması."

Hukuk profesörü ve eski SEC avukatı Marc Powers:

"Blockchain, merkezi hükümet veya otoritenin antitezidir. Teknoloji, uygulanışı itibarıyla geleneksel finansal aracılarımızı ortadan kaldırır. Bununla birlikte bu seferki regülasyon ihtiyacı, esas olarak tüketicilere veya yatırımcılara değil, egemen güçlere ve bankalara faydalı olacak. Sonuç olarak biri kriptoya ait, halk tarafından kullanılan ve yönetilen, diğeri ise önünde sonunda halkına merkez bankası dijital para birimi sunacak geleneksel finansal sistemlere ait ikili sistemin devam edeceğini düşünüyorum."

İlgili: Tezgah üstü piyasa (Over the Counter, OTC) nedir?

Quantum Economics kurucusu Mati Greenspan:

"Birçok kripto varlık tasarımları itibarıyla regülasyonlara karşı son derece dayanıklı. Hükümetlerden ve bankalardan bağımsız bir para birimi çıkarmak Bitcoin'in icadının ana sebeplerinden biri. Yani düzenleyicilerin bu piyasayı yönetmekte zorlanması normal. Şüphesiz düzenleyiciler, ana akım tarafından kullanımı mümkün kılmayı başaracak, ancak yasal boşluklar ve geçici çözümler, özellikle teknik olarak bilgili kişiler için daima mümkün olacak."

Draper Associates ve Draper Fisher Jurvetson kurucusu Tim Draper:

"Bitcoin'in güven ve özgürlük için bayrak sallayarak küresel olmayı sürdüreceğine inanıyorum. Bence şu anki haliyle en büyük hükümetler, uzun vadede vatandaşları için iyi olacağını bilerek bu yeni teknolojiye adapte olmaya çalışıyor. Vatandaşlarını kendi para birimleriyle kontrol altına almaya çalışan kötü hükümetlerse; bu yeni, küresel, güvenilir ve özgür dünyayı zorlaştıracak ve halkaları acı çekecek. Elbette halk tepki koyabilir."

Theta Labs Strateji Sorumlusu Wes Levitt:

"CBDC'lerin Bitcoin, Ether ve benzeri varlıkların yerine geçeceğini düşünmüyorum ama birlikte var olacaklar. Ancak CBDC'lerin ve Bitcoin'in dijital para birimi olmak dışında pek ortak noktaları olmadığının ve çok farklı amaçlara hizmet ettiklerinin farkına varmak önemli."

Bu yazılar da ilginizi çekebilir: