Zilliqa, eski nesil blockchain ağlarının ölçeklenebilirlik sorunlarına çözüm getirmek için tasarlanmış ve saniyede binlerce işlem yürütebilen bir üçüncü nesil blockchain’dir. Zilliqa ağında yüksek hızda işlem yürütmenin yanı sıra yeni tokenler, akıllı sözleşmeler ve merkeziyetsiz uygulamalar da oluşturulabilir.

2017’de Singapur Ulusal Üniversitesi’nden bilim insanları tarafından geliştirilmeye başlanan Zilliqa, mainnet’ini Ocak 2019’da başlattı. Zilliqa’nın geliştirilmesini kurucu şirket Zilliqa Research ve büyüme girişim şirketi ZILHive destekliyor.

Mutabakat mekanizması olarak Emek İspatı (PoW) ve Pratik Bizans Hata Toleransı’ndan (pBFT) oluşan hibrit bir mekanizma kullanan blockchain, ölçeklenebilirlik için sunduğu bu benzersiz yaklaşım ile finansal kuruluşlar, eğlence şirketleri ve reklam şirketleri dahil büyük ölçekte işletmelere uygun bir ağ olmayı hedefliyor.

İlginizi çekebilir: En Sade Anlatımla Blockchain Nedir, Nasıl Çalışır?

Zilliqa, Mayıs 2018’te yayınlanan görüş makalesinde hedefini şöyle açıkladı:

“Zilliqa, VISA ve MasterCard gibi geleneksel merkezi ödeme yöntemlerinin rakibi olmayı hedefliyor.”

Zilliqa’yı diğer blockchain ağlarından farklı kılan ne?

Scilla

Zilliqa blockchain’i kendi programlama diline sahiptir. İngilizce Smart Contract Intermediate-Level Language’ın (Akıllı Sözleşme Ara Düzey Dili) kısaltması olan Scilla adlı bu programlama dili, güvenliğe öncelik vererek dil düzeyindeki zafiyetleri ortadan kaldırmayı amaçlar. 

Geliştiriciler bu özel dili kullanarak kişiselleştirilmiş akıllı sözleşmeler oluşturabilir ve gerçek dünya hizmetlerinin de yerini alabilecek merkeziyetsiz programlar geliştirebilir.

Sharding

Zilliqa blockchain’inin en öne çıkan özelliği, sharding tekniğini kullanmasıdır. Yatay bölümleme olarak da tanımlanan sharding, blockchain ağının shard olarak tanımlanan daha küçük ve ayrı, fakat aynı zamanda da birbirine bağlı kısımlara bölünmesidir.

İlginizi çekebilir: Sharding nedir? Blockchain verileri parçalanabilir mi?

Her bir shard, kendi başına bir blockchain gibidir ve bu shard’lara atanan düğümler, yalnızca o shard’a ait işlemleri yürütmekten sorumludur. Düğümler daha sonra oluşturdukları yeni blokları mikroblok adlı shard zincirlerine eklerler.

Mikrobloklar ile daha sonra Dizin Hizmeti Düğümleri tarafından Zilliqa blockchain’ine eklenmek üzere işlem bloku haline getirilir. Shard düğümlerinin diğer blockchain’lerde olduğu gibi tüm ağı depolamalarına gerek yoktur, yalnızca kendi shard’larına ait verileri saklarlar.

Shard’ların işlemleri birbirinden bağımsız olarak doğrulanması, Bitcoin ve Ethereum gibi blockchain’lerin aksine işlem yükü arttıkça onay süresinin uzamasıyla sonuçlanmaz. Hatta ağın büyümesi shard sayısının, dolayısıyla aynı anda doğrulanabilecek işlem sayısının ve ölçeklenebilirliğin artmasını sağlayacaktır.

Mainnet’i başlatıldığı sırada günde ortalama 900 blok oluşturabilen Zilliqa, bu sayede ViewBlock verilerine göre Kasım 2021 itibarıyla günlük 2.500’ün üzerinde blok oluşturabiliyor.

Pratik Bizans Hata Toleransı (pBFT)

Zilliqa’nın kullandığı iki mutabakat mekanizmasından biri olan pBFT, birbirinden bağımsız çalışan shard’ların senkronizasyonundan sorumludur. Belirli bir düğüme atanmış tüm düğümlerin mikroblok oluşturmadan ve işlem blokuna toplamadan önce mutabakata varması gerekir.

pBFT protokolünde bir kaydın doğru olduğu konusunda mutabakata varılması için düğümlerin en az üçte ikisinin fikir birliğinde olması gereklidir. Bir düğüm grubu işlemlerin doğruluğunu onaylayarak mutabakata ulaştıktan sonra, ikinci bir düğüm grubu da bu toplu sonucu onaylar ve blockchain’e ekler.

Emek İspatı ise düğümlerin atanması ve shard’ların oluşturulmasında kullanılan mutabakat mekanizmasıdır.

İlginizi çekebilir: Bizans Hata Toleransı (Byzantine Fault Tolerance – BFT) nedir?

Bitcoin gibi PoW ağlar genellikle yüksek miktarda enerji tüketimi gerektiriyor ve bu durum blockchain teknolojisinde mevcut en kritik sorunlardan birini temsil ediyor. Zilliqa ise pBFT ile bu soruna çözüm bularak, yüksek işlem çıktısının yanı sıra enerji tasarrufu da sağlıyor.

ZIL ne işe yarar?

Platformun yönetişim tokeni olan ZIL, blockchain üzerinde gerçekleştirilen işlemlerde ücret olarak, akıllı sözleşmeleri çalıştırmak için, ağa katılımcılarına teşvik olarak ve yönetimde söz hakkı sahibi olmak için kullanılır.

Belirli miktarda ZIL stake eden kullanıcılar, ağa ilişkin tekliflerde oy kullanma hakkına sahip olurlar ve elde ettikleri oy hakkı sayısı stake ettikleri kripto para miktarına göre değişiklik gösterir.

İlginizi çekebilir: Stake Etmek (Staking) Nedir? Staking Kârlı mı?

Tıpkı Bitcoin gibi arzı sınırlı olan ZIL, maksimum 21 milyar token ile sahiplerine yatırım olacağı da sunar.

İlk olarak 2018’de ERC-20 token olarak başlatılan kripto para, daha sonra Zilliqa mainnet’inin başlatılmasının ardından 2020’de token swap yoluyla bu ağa taşındı.

ZIL nereden satın alınır?

ZIL token, yerli kripto para borsası Paribu’da listelenmektedir. Buna ek olarak, kripto para Binance, Huobi Global, Bitfinex, Gate.io, OKEx ve Crypto.com gibi yabancı borsalarda da işlem görüyor.

ZIL, BSC tabanlı merkeziyetsiz borsa PancakeSwap ve Switcheo tarafından geliştirilen ZilSwap’te de alınıp satılabiliyor.

Bunlar da ilginizi çekebilir:

SORUMLULUK REDDİ: Burada yer alan ifadeler yatırım tavsiyesi değildir. Piyasaları iyice araştırmadan, farklı çevrelerden yorum almadan kesinlikle işlem yapmayın. Güvendiğiniz yatırımcıların yorumlarını okuyun, fikirlerine danışın. Her yatırım işleminin risk içerdiğini unutmayın. Herhangi bir işlem yaparken kendi kararınızı kendiniz verin. Cointelegraph, yatırım ürün ya da hizmetlerinden doğan veya doğduğu iddia edilen hiçbir zarar veya kayıptan dolaylı ya da doğrudan sorumlu kabul edilemez.