Paralelleştirilebilir zincir anlamına gelen Parachain, farklı ağların yanı sıra Polkadot (DOT) ve Kusama (KSM) çoklu zincir ağlarında çalışan, her biri kendine özel birinci katman (Layer 1) blockchain çözümüdür.

Parachain, sistemin bütününü koordine eden ve Polkadot'un merkez zinciri olan Relay Chain (Röle Zincir) tarafından sağlanan güvenliğe bağlanır. Bununla birlikte parachain yapılarındaki hesaplamalar otomatik gerçekleşir. Parachain farklı uygulama ve özelliklere sahip olabilir. Kendi fonksiyonları, tokenleri ve yönetişimi ile açık veya gizli çalışabilirler.

Parachain, içinde bulunduğu ekosistemde paralel biçimde çalışır ve Polkadot ağının zincirler arası uyumluluğu sayesinde her çeşit veri gönderilebilir. Parachain sistemleri, ağ arası köprüler sayesinde Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) ve diğer dış blockchain ağlarına bağlanabilir.

Polkadot mimarisi

Ethereum'un kurucu ortağı ve eski teknoloji sorumlusu Gavin Wood tarafından 2016'da kurulan Polkadot, paylaşımlı güvenlik ve birlikte çalışabilirlik özelliklerine sahip heterojen birinci katman çoklu zincir ağı olarak çalışıyor.

Merkez bir röle zincir (relay chain), sıfırıncı katman olarak ölçeklenebilirlik ve birlikte çalışma seçeneği sunarken, parachain olarak entegre edilmiş yüzlerce daha basit birinci katman blockchain arasında güvenli mesajlaşma sağlanıyor.

Parachain neden önemli?

Bilindiği üzere var olan blockchain yapılarının çoğu, birbirine bağlı çok sayıda çarktan oluşur. Ana parça, birçok güvenilmez düğüm içeren ağda güvenilirlik elde etmek için tasarlanmış bir konsensüs algoritmasıdır. Konsensüs mekanizmasının ana görevi, güvenliği sağlamaktır.

Blockchain'i oluşturan başka bir parça, dış kaynaklı olaylara karşılık ağın durumunu güncelleyen durum makinesidir. Durum makinesi, zincirin parçalarına güvenlik sağlar.

Ekosistemde çalışan ağların büyük kısmı İş İspatı (Proof of Work, PoW) veya Hisse İspatı (Proof of Stake, PoS) gibi algoritmalarla korunur.

Yeni bir blockchain oluşturmaya karar veren ekibin kendilerine özgü durum makinesi ve bir tür konsensüs algoritması çalıştırması gerekir ki bu kolay değildir ve sıklıkla sorunlara yol açar. Çok çaba ve zaman alır. İşte burada Polkadot'un sıfırdan blockchain inşa etme ihtiyacını gideren başlangıç mimarisi sistemi imdada yetişiyor.

İlginizi çekebilir: Stablecoin fiyatları nasıl sabit kalıyor?

Polkadot, protokoller için bir protokol olduğunu iddia ediyor. Bu tür bir ağ üzerinde yer alan blockchain sistemleri, güvene gerek duymadan etkileşime girebilecekleri ve spesifik görevlerine odaklanabilecekleri ortak çevreyi paylaşırlar. Buna ek olarak Polkadot'un kurucu ortakları, fikirlerini hızlıca hayata geçirmek isteyen geliştiriciler için Kusama isimli deneysel bir alan oluşturdu.

Kusama Nedir?

Deneysel geliştirme ve erken aşama dağıtım gibi konularda tercih edilen Kusama, Polkadot ağının kardeş zinciri konumunda. Kısaca özetlemek gerekirse Kusama, testnet koşulları sunarken yenilikler için bir ekosistem olarak işlevi görür.

Kusama'nın ana kullanım senaryosu, testleri kolaylaştırmaktır. Birçok merkeziyetsiz uygulama (DApp), ürünlerini mainnet üzerinde çalıştırmadan önce Kusama'da faaliyete geçirir.

İlginizi çekebilir: Terra nedir? LUNA nereden alınır?

Kardeş zincir olarak inşa edilmiş Kusama, Polkadot'un önemli tasarım özelliklerinden çoğunu taklit eder. Buna rağmen farklı bir amaçlar için kullanılır. Kusama, geliştirici ve mühendislere blockchain'lerinin mimari neticelendirmesi için esneklik fırsatı verir. Üstelik Kusama, seri ilerleme ve büyümeye olanak sağlayarak Polkadot'daki birer aylık sürelere nazaran kararların oylanmasının sadece yedi, oylamadan sonra uygulanmasının ise sekiz gün sürmesiyle çok daha hızlı çalışır. Ayrıca Kusama, Polkadot'tan daha düşük ekonomik bariyerlere sahiptir.

Parachain özellikleri

Polkadot'un esnek mimarisi, farklı blockchain ağları arasında gerçekleşecek işlemler için tasarlanmıştır. Bu sayede birçok birinci katman blockchain, çalışma yapılarındaki farklılıklara rağmen birlikte işler. Bu sebepten ötürü Polkadot, parachain'lerin tasarımına sadece tek kriter koyar: Tüm blokların kararlaştırılmış protokole uyduğunun kanıtlanması yeterlidir.

Farklı merkeziyetsiz ağların aracı olmadan birbiri ile iletişim kurma yeteneği, tamamen merkeziyetsiz sistemlerin ortaya çıkmasına büyük katkı sağlar ve yeni kullanım senaryoları ve iş birliği çeşitlerinin oluşumu için yeni etkileşim fırsatlarına olanak sunar. Kusama ve Polkadot gibi Parachain'ler, ekosistemdeki bilgileri görebilir ve erişim sağlayabilirler, böylece birbirleri ve dış ağlar ile iletişim kurarlar. Protokolün zincirler arası veri birleştirme özelliğine ek olarak, token ve oracle'lar üzerinden akıllı sözleşme ve zincir dışı bilgileri entegre etme gibi avantajları da var.

Blockchain'in ölçeklenebilirlik sorunu, en çok konuşulan konulardan biri. Polkadot'un tasarımı, paralel işlem gerçekleştirmeye olanak sağladığından blockchain ölçeklenebilirliğine merkeziyetsiz şekilde ulaşmak için bir yol sunuyor. Ekosisteme ait tüm parachain'ler yayılır ve birbirleriyle eş zamanlı olarak işlem gerçekleştirerek genel verimliliği artırırlar.

İlginizi çekebilir: Dogecoin (DOGE) madenciliği nasıl yapılır?

Yönetişim, blockchain üzerindeki değişikliklerin yönetilmesi ve uygulanmasını sağladığı gibi, hesap sorulabilecek biçimde şeffaflık ve topluluklar için de demokratik yapı oluşturur.

Kullanım senaryoları

Parachain’in potansiyel kullanım senaryolarının çeşitliliği, neredeyse Polkadot’un tasarımının sunduğu imkanlar kadar geniş.

Parachain teknolojisi için ana kullanım senaryolarından biri merkeziyetsiz finans (DeFi). Birçok parachain, bankalar ve borsalar gibi geleneksel finansal sistemleri kripto paralar ile yeniden yaratmayı hedefliyor. Parachain'ler, kullanıcıların dijital varlıklarını alım, satım ve transfer gibi işlemlerde yönetmelerine olanak sağlayan çözümler sunabilirler. Bu, kendi stablecoin'ine veya merkeziyetsiz uygulama (DEX) marifetlerine sahip bir zincirler arası DeFi merkezi veya çoklu zincir DeFi çözümü sunan bir proje olan zincirler arası para piyasası olabilir.

Parachain'ler için başka bir kullanım senaryosu ise Ethereum geliştiricilerinin sözleşmelerini Polkadot'a aktarmalarına olanak sağlayarak Polkadot ekosistemini çeşitli popüler merkeziyetsiz uygulamalara (DApp) ve çok sayıda geliştiriciye açan projelerin temsil ettiği akıllı sözleşmelerdir. Polkadot ekosistemi şimdiden kendini geliştiren WebAssembly (WASM) akıllı sözleşme platformuna ve Ethereum hesaplarını, anahtarlarını, aboneliklerini ve kayıtlarını yansıtan topluluğun yönettiği bir platforma sahip.

Polkadot ekosisteminde çok sayıda iş birliktelik köprüsü inşa ediliyor. Bitcoin'den Polkadot'a güven gerektirmeyen bir köprü, Polkadot ve Ethereum'u bağlayan merkeziyetsiz zincirler arası bir köprü ve diğer heterojen zincirler için köprüler var.

İlginizi çekebilir: Segregated Witness (SegWit) nedir?

Polkadot'un tasarımı, güvenilir ve gizli veri operasyonlarını garantileyen gizlilik protokolleri için de fırsatlar sunuyor.

Bazı ekosistem projeleri, merkeziyetsiz veri saklama sunuyor. Bu tür protokollerde, dosyalar merkezi şekilde saklanmaz ve merkeziyetsiz ağda dağıtılırken şifrelenmiş veya parçalara bölünmüş olabilirler.

Bunun yanı sıra Polkadot ekosisteminde niş kullanım senaryolarını değerlendiren projelere de yer var. Örneğin merkeziyetsiz sansüre dayanıklı sosyal ağlar ve açık kaynaklı fütürist Nesnelerin İnterneti (IoT) ve robotik çözümü için küresel olarak faaliyetlerini gözetleyen merkeziyetsiz sistem ile robotları son kullanıcılar için hizmet olarak bağlayan bir parachain platformu var.

Bu yazılar da ilginizi çekebilir:

SORUMLULUK REDDİ: Burada yer alan ifadeler yatırım tavsiyesi değildir. Piyasaları iyice araştırmadan, farklı çevrelerden yorum almadan kesinlikle işlem yapmayın. Güvendiğiniz yatırımcıların yorumlarını okuyun, fikirlerine danışın. Her yatırım işleminin risk içerdiğini unutmayın. Herhangi bir işlem yaparken kendi kararınızı kendiniz verin. Cointelegraph, yatırım ürün ya da hizmetlerinden doğan veya doğduğu iddia edilen hiçbir zarar veya kayıptan dolaylı ya da doğrudan sorumlu kabul edilemez.