Yönetim gücünü merkezi otoritenin elinden alıp topluluğa dağıtmaya merkeziyetsizlik (decentralization) ya da merkezi olmayan yönetim denir.

Soyut bir anlamı olmasına karşın merkeziyetsizlik, kripto para sektöründe mesajlaşmanın temel yapı taşlarından biridir ve genellikle sektöre yeni dahil olanların karşılaştıkları ilk olgulardan biridir.

İlgili: En Sade Anlatımla Blockchain Nedir, Nasıl Çalışır?

Halen kullanımda olan çoğu mali yapı ve hükümet sistemleri birer merkezi yapıdır. Merkez bankası veya devlet organları gibi bu yapılar tek otorite tarafından yönetilir.

Merkezi otorite, sistemde gözlenecek potansiyel sorunların tek isme mal edilmesi anlamına geleceğinden pek çok dezavantajı bulunur.

Bu anlamda ilk kripto para birimi olan Bitcoin, hükümetler tarafından desteklenen itibari para birimlerine merkeziyetsiz bir alternatif olarak tasarlandı. Daha esnek, verimli ve demokratik bir çözüm sundu.

Bitcoin'in dayandığı blockchain teknolojisi ise merkeziyetsiz yönetim sistemine izin vererek merkeziyetsiz yönetim şeklinin yaygınlaşmasını sağladı.

İlgili: Bitcoin'e %51 Saldırısı Yapmak Mümkün mü?

Sorumluluk yöneticide değil toplulukta

Geleneksel finans sistemi gibi hayatımızdaki kritik sistemlerin güvenliği tekil yöneticilerin elinde. Oysaki daha dirençli ve adil bir altyapı oluşturulması için sorumluluğu nitelikli kullanıcılara dağıtmak akla daha yatkındır. Birçok uzman için bu durum, Bitcoin ve diğer blockchain tabanlı sistemlerin ortaya çıkma sebebiydi.

Bitcoin ve blockchain tabanlı kripto para birimlerine ait ağlarda tekil yapı bulunmaz.

Merkeziyetsizlik, sıklıkla ayrılmaz şekilde birbirine bağlanabilen, hem teknik hem de sosyal bileşenlerden oluşur. Bitcoin ağında yer alan merkeziyetsizlik analiz edildiğinde; tüm protokol içindeki alt sistemler, ağın zamanla nasıl adapte olduğu, hissedarlar arasındaki güç dağıtımı ve Bitcoin ağının dışındaki şirket ve hükümetler gibi dış güçlerin etkisi olmak üzere birçok bileşenin bulunduğu ortaya çıkıyor.

Ağ, başlangıcından bu yana ele geçirilemediği için, temel mimari açısından Bitcoin'in teknik olarak merkeziyetsiz olduğu açık.

Merkeziyetsiz ağlar, dolandırmaya yönelik iç ve dış etkilere karşı oldukça dayanıklı.

Çoğu katılımcı kendi amaçları doğrultusunda ağ üzerinde güç ve nüfuzlarını kullanmaya çalışsa da sistem, yıllar boyunca güvenilir derecede tarafsız ve dirençli kalmayı başardı.

İlgili: Merkez bankası dijital para birimi (CBDC) nedir?

Harici olarak herhangi bir hükümet veya kurum ağı kapatmayı gerçekten isteseydi madencilik faaliyetlerindeki enerji tüketimini engelleyebilir, Bitcoin'in alım satımda kullanılmasını kanun dışı ilan edip takip etmeye kalkabilirdi. Ağın ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlayamamak, para biriminin amaçlandığı şekilde kullanılamaması, ağın benimsenmesini büyük ölçüde etkileyecekti.

Bitcoin, tüm olumsuz varsayımlara ve kötümser senaryolara rağmen yoluna devam etti.

Sözgelimi Çin, Bitcoin'i en az beş kez yasa dışı ilan etti. Buna rağmen ağın hash gücünün büyük bir oranı yıllarca Çin'den geldi.

99Bitcoin tarafından yayımlanan listeye göre, Bitcoin yaklaşık 400 kez öldü.

Bu kendilerine özgü sistemlerin ölçeklendirilmesi için yaygın biçimde kabul gören bir model henüz bulunmuyor.

Zaman içinde bu durum, sadece endüstriyel standartlara sahip olmak için değil, Bitcoin ve benzer değerdeki ağları değişen düzenleyici kurallara karşı korumak için de muhtemelen değişecek.

Hükümetlerin düzenleyici yapıları sayesinde veya hatta onlara rağmen Bitcoin'in süregelen merkeziyetsiz yapısı, kripto para biriminin güçlü bir şekilde yoluna devam etmesi için kritik önem taşıyor.

Bu yazılar da ilginizi çekebilir:

SORUMLULUK REDDİ: Burada yer alan ifadeler yatırım tavsiyesi değildir. Piyasaları iyice araştırmadan, farklı çevrelerden yorum almadan kesinlikle işlem yapmayın. Güvendiğiniz yatırımcıların yorumlarını okuyun, fikirlerine danışın. Her yatırım işleminin risk içerdiğini unutmayın. Herhangi bir işlem yaparken kendi kararınızı kendiniz verin. Cointelegraph, yatırım ürün ya da hizmetlerinden doğan veya doğduğu iddia edilen hiçbir zarar veya kayıptan dolaylı ya da doğrudan sorumlu kabul edilemez.