Aynı dijital varlık veya tokenin, aynı anda birden fazla kez transfer edilmesi girişimine double-spending ya da çift harcama denir. Çift harcama, blockchain ağlarında nadir de olsa görülen potansiyel bir tehlikedir.
Blockchain ağları, dağıtık defter üzerine eklenen her işlemi doğrulayarak çift harcama ihtimaline karşı korur. Bitcoin gibi, iş kanıtı (Proof of Work, PoW) konsensüs algoritması kullanan ağlarda işlemler, madenciler tarafından verilen onayla zincire eklenir. Onay esnasında her Bitcoin işlemi benzersiz bir "hash koduyla" imzalanır ve blok içindeki transferlere dahil edilir.
Eğer aynı işlem bir kez daha gerçekleştirilmeye çalışılırsa node (düğüm) ismi verilen doğrulayıcı bilgisayarlar işlemin sahte olduğunu tespit ederler.
Ek bilgi: Bitcoin Node (Düğüm) Nedir? Nasıl Çalışır?
Çift harcama ihtimaline karşı yeterli önlem alınmaması durumunda, ilgili protokolün itibarı zedelenir. Zira dijital varlıkların birden fazla noktada harcanıp harcanmadığı bilinemezse, varlığın değeri de bu olumsuzluktan etkilenir.
Bitcoin ağında çift harcama nasıl yapılır?
Normal şartlarda Bitcoin ağında çift harcama yapılması imkansıza yakın bir işlemdir. Zira blockchain üzerindeki her transfer işlemi altı doğrulayıcının onayından geçer ve zincire bir kez ekleme yapıldığında bunun geri dönüşü yoktur.
Kötü niyetli bir kullanıcı daha önce gerçekleşmiş bir işlemi olmamış gibi gösterip aynı varlığı bir kez daha kullanmak için zincir verilerini geri döndürmesi gerekir. Ancak bu işlem için astronomik ölçekte hash gücü gerekir.
Race Attack (Yarış Saldırısı) nedir?
Blockchain ağında gerçekleşen işlemlerde çift harcama oluşturmak amacıyla, aynı varlığı farklı kullanıcılara aynı anda yollayacak biçimde çelişkili işlem oluşturma ihtimali vardır. Buna "Race Attack (Yarış Saldırısı)" denir.
Sözgelimi bir ticaret işleminde, ödemeyi kripto para ile alan kişi onay sürecini beklemeden ürünün satışını gerçekleştirirse çift harcama riskine girmiş olur. Henüz yeterli sayıda onay almamış ve dolayısıyla da zincire kalıcı olarak eklenmemiş bir işlemin reddedilme ya da geri alınma ihtimali vardır. Bu durumda transfer işlemi hiç gerçekleşmemiş olur ve kullanıcı kripto parayı bir kez daha harcayabilir.
İlginizi çekebilir: Bitcoin Hash Rate nedir? Bitcoin Madenciliği için Neden Önemli?
%51 Saldırısı ile çift harcama
Açık blockchain ağının yarısından fazlasının tek kişi ya da grup tarafından ele geçirilmesi ve işlemlerin manipüle edilmesine %51 saldırısı ya da Attack 51% denir. Bitcoin (BTC) ağından örnek verilecek olursak, teorik olarak ağın hash oranının çoğunluğunu elinde tutan kişi, işlem onay gücüne sahip olur ve çift harcama yapabilir.
Yine de Bitcoin ağına düzenlenecek %51 saldırısının teorik olarak mümkün, ancak pratikte gerçekten uzak olduğunu görüyoruz. Bitcoin blockchain ağının büyüklüğü ve gerektirdiği işlem gücünün astronomik ölçüde olması bu saldırıyı haddinden fazla zorlaştırmaktadır.
Detaylı bilgi için: Bitcoin ağına %51 saldırısı yapılabilir mi?