Dağıtık defter teknolojisi (DLT); şifrelenip parçalara ayrılmış verilerin merkeziyetsiz biçimde saklandığı altyapıya denir.
Ağ katılımcıları yetkileri dahilinde verilere erişebilir, güncelleme yapabilir, veri doğrulama işlemlerine destek verebilirler. Verinin birden fazla noktada bulunması ve sitemin ağ katılımcıları arasında kurulan konsensüs ile işlemesi sayesinde otorite veya yöneticiye ihtiyaç duyulmaz.
Eşler arası (Peer to Peer, P2P) ağ sistemi üzerine kurulan dağıtık defter teknolojisi, ağın kurallarına bağlı olarak herkes tarafından erişilebilen açık (public) ya da yetki sahibi kullanıcıların erişebildiği özel (private) yapıda geliştirilebilir.
Blockchain ağları dağıtık defter teknolojisinin bir üst katmanı gibi düşünülebilir. Bir başka deyişle blockchain, DLT mantığı üzerine kurulmuştur, ancak tersi geçerli değildir. Yani her DLT altyapısında verilerin bloklar halinde saklanma zorunluluğu yoktur.
Dağıtık defter teknolojisi nasıl çalışır?
DLT çalışma mantığını daha iyi kavramak için veri tabanı sistemlerini kısaca hatırlamak yerinde olacaktır.
Merkezi veri tabanı (centralized database): Merkezi yapılarda veriler sabit bir noktada saklanır. Pek çok sunucu çözümünde standart olarak sunulan merkezi veri tabanında her kullanıcı aynı merkezi bilgisayar ağına yönlendirilir. Veriler tek merkezde bulunduğundan darboğaz yaşanabilir. Tek merkezde saklanan veriler siber saldırılara açık hale gelir.
Merkeziyetsiz veri tabanı (decentralized database): Merkezi selefine kıyasla daha verimli çalışan bu veri tabanı türünde, içerikler belirli süzgeçten geçirilerek ilgili sunucuya aktarılır. Yüksek işlem trafiğinin yaşandığı ağlarda tercih edilen merkeziyetsiz veri tabanı modeli, kullanıcıları ilgili sunucuya otomatik biçimde yönlendirerek çalışır. Merkeziyetsiz veri tabanlarına yapılacak olası saldırılarda, bilgisayar korsanları verilerin tamamına tek seferde erişemeyecekleri için merkezi modele kıyasla daha güvenlidir.
İlginizi çekebilir: İşlem ücreti nedir? Neden işlem ücreti ödenir?
Dağıtık veri tabanı (distributed database): Dağıtık veri tabanı modelinde, veriler parçalara ayrılır ve her parça farklı bir sunucuda saklanır. Kullanıcıların çok daha hızlı biçimde veriye ulaşması sağlanırken aynı anda yüksek miktarda verinin işlenmesi de mümkün olur.
Merkezi yapılarda karşılaşılan darboğazların yaşanmaması için çözüm niteliği taşıyan dağıtık veri tabanları, siber korsanların da veri sızıntısı yapma olasılıklarını en aza indirir. Zira verilerin saldırgan tarafından ele geçirilebilmesi için aynı anda pek çok sunucu ve bilgisayarı ele geçirmesi gereklidir. Ağ katılımcılarının sayısı arttıkça bu durum daha da zorlaşır.
Tıpkı dağıtık veri tabanlarına olduğu gibi, dağıtık defter teknolojisi de merkeziyetsiz yapıya sahip olduğundan otorite ihtiyacı duymadan çalışır. Verilere erişim, güncelleme, arşivleme ve doğrulama gibi işlemler ağ kullanıcılarının oluşturduğu konsensüs çerçevesinde hayata geçer.
İlginizi çekebilir: DApp nedir? Merkeziyetsiz uygulama nasıl çalışır?
DLT yapısındaki veriler şifrelenerek saklanır ve sadece anahtar koduna sahip olan kişilerce erişilebilirler.
Dağıtık defter teknolojisinde merkezden uzak biçimde arşivlenen veriler, parçalanmış biçimde birçok noktada bulunduğundan, verinin yok olması ya da manipüle edilmesi söz konusu değildir.
Bu yazılar da ilginizi çekebilir: