Chicago Board Options Exchange'in BZX Hisse Senedi Borsası 17 Eylül'de VanEck/SoligX Bitcoin borsası yatırım fonu (ETF) teklifini, son değerlendirme tarihinden bir ay önce geri çekti. Konuyla ilgili olan ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun (SEC) ürünü onaylamak veya reddetmek için 18 Ekim'e kadar süresi vardı.
Sonuç olarak ilk Bitcoin (BTC) borsa yatırım fonu yarışı tekrar ertelenmiş oldu. SEC şu anda bu türden iki teklifi daha değerlendiriyor fakat VanEck/SolidX Bitcoin yatırım fonu onay almaya en yakın aday gibi görülüyordu. Sektör bu yatırım aracıyla en erken 2020 başlarında tanışabilecek gibi gözüküyor.
Borsa yatırım fonu nedir?
Borsa yatırım fonu (ETF), endeksli yatırım fonu gibi dayanak varlığın (emtia, endeks, tahvil veya bir mal varlıkları sepeti gibi) fiyatına bağlı bir tür yatırım fonudur. Genelde hem bireysel yatırımcılara hem de kurumsal yatırımcılara açık olan borsalarda listelenir ve işlem görürler. Eylül 2019 itibarıyla borsa yatırım fonları, Wall Street Journal'in alıntıladığı araştırma firması XTF'ye göre 3,9 trilyon dolarlık bir piyasayı temsil ediyor.
İlgili: SEC Bitcoin ETFlerini Geciktirmeye Devam Ediyor
Bitcoin ETF'sinin dayanak varlığı ise Bitcoin'dir. Bitcoin ETFleri yatırımcının, karşılığı olan menkul kıymeti elinde Bitcoin bulundurmadan aldığı, dolaylı yoldan bir kripto para satın alma yoludur. Kripto destekli ETFler denetimli bir ABD borsasında listeleniyorsa kurumsal yatırımcılar izin zemin hazırlayabilir ve Bitcoin'i finansal ana akıma daha çok dahil edebilirler.
SEC ülkedeki Bitcoin odaklı finansal ürün kayıtlarının tümünü reddettiği veya ertelediği için henüz Bitcoin ETF'si listelemek için izin alan bir ABD borsası bulunmuyor. Mali denetimcilerin Bitcoin ETFlerine karşı sundukları ana argümanların arasında Bitcoin vadeli işlemler piyasasının ''önemsiz boyutu'' ve olası dolandırıcılık ve manipülasyon eylemleri bulunuyor.
VanEck ve SolidX — Bitcoin ETFlerinin inatçı adayları
Yatırım firması VanEck Ağustos 2017'de, blockchain odaklı finansal hizmetler şirketi SolidX ise Temmuz 2016'da ETF için kaydolmayı denedi fakat SEC ikisini de reddetti. Haziran 2018'de iki şirket birlik olarak ABD'nin ikinci en büyük hisse senetleri piyasası işleticisi CBOE BZX Hisse Senetleri Borsası'nda ortaklaşa bir Bitcoin tabanlı ETF listelemek için talepte bulundu.
Bu fon, gerçek zamanlı BTC fiyatını emir defterini baz alarak hesaplayıp, daha bilindik kripto borsaları yerine ABD'deki tezgah üstü (OTC) piyasalardan türev isteyecek olan (VanEck'in alt endeksi) MVIS'e bağlı. Projenin sponsorluğunu ise SolidX üstleniyor. VanEck-SolidX Bitcoin Tröst'ünün tüm hisseleri 200 bin dolar olarak belirlendi. SolidX CEO'su Daniel H. Gallancy, yüksek fiyatın fonun bireysel yatırımcılar yerine kurumsal yatırımcıları çekme isteğini yansıttığını belirtti.
SEC Ağustos 2018'de VanEck- SolidX ETF'sini listelemeyi Bitcoin piyasasının denetimsiz doğasını sebep göstererek ilk kez erteledi. VanEck, SolidX ve CBOE temsilcileri Kasım ayında SEC ile ETF teklifini tartışmak için buluştu. Buluşmadan sonra yayınlanan ön rapora göre adaylar Bitcoin'in ham petrol, gümüş ve altın gibi piyasada halihazırda ETFleri bulunan geleneksel emsallerine kıyasla piyasa manipülasyonuna daha dirençli olduğunu iddia etti.
Buna rağmen SEC Aralık ayında kararı tekrar geciktirdi. Kurum, kural değişikliği tekliflerini daha detaylı değerlendirmek amacıyla 27 Şubat 2019'u son gün olarak belirledi. CBOE bir sonraki ay, karara birkaç hafta kala ETF başvurusunu geri çekti.
CBOE sözcüsünün Cointelegraph'a yaptığı açıklaya göre geri çekme kararı, değerlendirme döneminin son tarihi olan 27 Şubat yaklaşırken ABD hükümetinin federal hizmetleri kapatması sonucu alındı. Cointelegraph'ın haberine göre söz konusu kapanış SEC'in işlerinin çoğunu engelledi.
CBOE 30 Ocak'ta eskisine kıyasla yaklaşık 40 sayfa daha uzun olan VanEck ve SolidX teklifini yeniden sundu. SEC kararı Mart, Mayıs ve Ağustos aylarında yine erteledi. Kararın gerekçesi aynı kaldı, komisyon yatırımcıları ve kamu menfaatini dolandırıcılık ve benzer istismarlardan korumayla ilgili sorulara daha fazla yanıt verilmesini talep etti. SEC'in son erteleme kararı VanEck-SolidX'in listeleme kararını 18 Ekim'e attı.
Son gelişmeler: Sınırlı ETF, ikinci çekim
VanEck ve SolidX Eylül ayında SEC'in 144A Kuralı altında kurumsal yatırımcılara Bitcoin ETFlerinin, gizlice arz edilen menkul kıymetlerin en az 100 milyon dolar varlığa sahip bankalar ve koruma fonları gibi ''nitelikli kurumsal alıcılara'' satılmasına olanak sağlayan sınırlı versiyonunu sunmaya başladı. Komisyoncular tarafından alınıp satılan fonun adı VanEck SolidX Bitcoin Trust 144A Shares ve resmi açıklamasına göre ''geleneksel bir ETF'yi andırıyor.''
Piyasaya sürülmesinden kısa süre sonra sektörün avukatı Jake Chervinsky Twitter üzerinde ürünün yasal bir ETF'yi temsil etmediğini ileri sürdü. ''Bu yanıltıcı bir şey. VanEck SolidX Bitcoin Tröstü bir ETF değil. Neredeyse altı yıl önce piyasaya sürülen Grayscale Bitcoin Tröst'üyle tamamen aynı duruyor.'' diye belirtti.
Yine de VanEck SolidX Bitcoin Trust 144A Shares zorlu bir başlangıç yolunda. 10 Eylül itibarıyla ürünün toplam net varlığı 4 Bitcoin'den az olan 40.500 dolar değerinde. CBOE, VanEck ve SolidX ETF yolculuklarının son adımında başvurularını ikinci kez geri çekti.
CBOE sözcüsü Cointelegraph'a yaptığı açıklamada “Kıymetli üyelerimizle yaptığımız görüşmeler sonrasında SEC'e VanEck SolidX Bitcoin Tröst'ünün listelenmesi ve alım satımı için yaptığımız başvuruyu geri çektik.'' diye belirtti ve ekledi:
“CBOE ve müşterileri için daha geniş kripto para piyasasında fırsatlar olduğuna inanmaya devam ediyor ve ETF ve türevlerini listeleme ve alım satım çabalarımıza devam ediyoruz.”
VanEck ETF ürünü başkanı Ed Lopez ''bu adımın VanEck'in açık bitcoin teklifi çabalarından vazgeçtiği anlamına gelmediğini'' doğruladı. Açıklamaya şöyle devam etti:
“Yatırımcıların denetimli açık bir araç yoluyla bitcoin'e erişim sağlayarak daha iyi hizmet alacağına inanıyoruz. Düzenleyici çevrenin mevcut durumuna bakarsak başvuruyu geri çekmemiz bize, düzenleyicilerin endişelerine daha iyi değinmek amacıyla başvuruyu geliştirmek için süre verecek.”
Yatırım firması geri çekme kararının VanEck SolidX Bitcoin Trust 144A Shares'in performansıyla alakalı olup olmadığıyla ilgili bir açıklama yapmadı. Borsada işlem gören ürünler sektöründe uzmanlaşmış bağımsız yönetim danışmanlığı şirketi Global ETF Advisors LLC'nin kurucusu Richard Keary, Cointelegraph ile e-posta yoluyla yaptığı görüşmede bu kararın ''144A hisselerinin performansıyla hiçbir ilgisi bulunmadığını'' belirtti ve ekledi:
“Bu yalnızca prosedür ile ilgili bir süreç. Reddedilmeden önce başvuruyu geri çekmek yeni bir başvuru yapmalarına ve süreci baştan başlatmalarına imkan veriyor. Yani, başvuru/onay süreci devam edecek.”
VanEck ve diğerlerinin ETF teklifini ne zaman sunmayı planladıkları ise netlik kazanmadı. SEC başkanı Jay Clayton geçtiğimiz günler CNBC'ye Bitcoin ETFleri ile ilgili mevzuat endişelerine değinen önemli adımlar atılmasına rağmen henüz yapılacak işler olduğunu belirtti. Clayton SEC'in endişelerinin önemsiz olduğunu söylerek devam etti:
“İnsanların bu ürünün uygun bir ürün olduğu konusunda rahat olmamız için o zor soruları cevaplaması gerekiyordu.”
Cleyton 19 Eylül'de Bitcoin ile ilgili Nasdaq ve NYSE gibi büyük geleneksel borsalarda listelenmeden önce daha fazla düzenleme yapılması gerektiğini savundu. Bu nedenle SEC'in onayı çoğunlukla Bitcoin alım satım piyasalarının olgunluğuna bağlı olacak. Keary Cointelegraph'a şöyle bir açıklamada bulundu:
“Bitcoin vadeli işlemlerde şu an yeterince hacim yok, olgunlaşıp güçlenmesi için zaman ihtiyacı olan bir piyasa. Vadeli işlemler ETF'ye bir koruma olması için gerekli, piyasa yapıcılarının önlem alması için yeterli likidite bulunmazsa ETF'de de likidite olmayacak.”
Diğer teklifler 2019'un sonunu getiremeyecek gibi duruyor
SEC şu anda diğer iki Bitcoin ETF teklifini inceliyor. Tekliflerden biri, hem Bitcoin'i hem de ABD hazine tahvillerini fonu daha az dalgalı ve SEC'in gözünde daha uygun hale getirmek için dahil etmeyi amaçlayan yatırım yönetimi firması Wilshire Phoenix tarafından sunuldu. ETF yarışında nispeten yeni olan şirket ilk başvurusunu Ocak 2019'da yaptı.
Diğer başvuru ise kripto para endeks fonu Bitwise Asset Management ile ABD'nin en iyi borsalarından biri olan NYSE Arca tarafından yapıldı. Bitwise SEC denetimli bir ETF için ilk kez Temmuz 2018'de başvuruda bulundu. Belgeye göre endeksinin hesaplanan değeri, ön onaylı yaklaşık 10 borsadan toplanan verilere dayanan Bitcoin fiyatını toplayacak. Wilshire Phoenix SEC'den Eylül sonuna kadar cevap alacak, Bitwise için son tarih ise 13 Ekim olarak belirlendi.
Şans bu tekliflerin yanında gibi gözükmüyor. Kripto ETF alanını Twitter'da yakından takip eden Chervinsky onay ihtimalinin yüzde 0,01 olduğunu belirtti. SEC'in asıl şikayetçi olduğun konunun önemli boyuttaki denetimli piyasalar ile gözetim paylaşımı anlaşmalarının eksikliği olduğunu vurgulayan Chervinsky, şöyle yazdı:
“Benim tahminim malesef VanEck'in SEC'in bu probleme alternatif yaklaşımını kabul etmeyeceği konusunda ikna olduktan sonra başvurusunu geri çektiği yönünde. Eğer bu doğruysa Bitwise'ın yaklaşımının daha iyi bir sonuç elde edeceğini düşünmek, tamamen imkansız olmasa da çok zor.”
Benzer şekilde, ETF'nin bu yıl onaylanacağını düşünen Keary de zamanlama konusunda hiçbir fikri olmadığını söylüyor. Keary'e göre Bitcoin ETFleri, Bitcoin piyasası ve Bitcoin vadeli işlemleri piyasaları daha olgun, daha likid ve daha az dalgalı olduğunda kabul edilecek. Keary Cointelegraph'a bunun yine de ''önünde sonunda olacağını'' söyledi.