Tüm dünyadaki kamu yetkilileri, Facebook'un proje halindeki istikrarlı coin (stablecoin) benzeri dijital varlık Libra geliştiricilerine baskı yapmaya devam ediyor. 

16 Eylül'de Libra temsilcileri, 60 merkez bankası ve parasal yetkililerden oluşan grup Uluslararası Ödemeler Bankası'nın (BIS) bir parçası olan Ödemeler ve Piyasa Altyapısı Komitesi (CPMI) ile bir araya gelerek büyük finansal kuruluşlar ve teknoloji şirketleri tarafından geliştirilen stablecoin'lere dair mevzuat sorunlarını görüştü. 

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük özel bankalardan biri olan JPMorgan Chase'in ev sahipliği yaptığı bir diğer stablecoin benzeri proje JPM Coin ve blockchain özellikli dijital nakit sistemi şirketi Fnality International üyeleri de görüşmeye katıldı. 

Aynı gün, Libra için dijital cüzdan oluşturma görevini üstlenen Facebook alt şirketi Calibra'nın CEO'su David Marcus, Libranın küresel finans sistemi için bir tehdit olduğu varsayımını çürütmek için Twitter'daydı. Facebook liderliğindeki kripto para projesi, resmi olarak açıklanmasından bu yana dünya çapındaki denetleyicileri rahatsız ettiğinden beri, bu Marcus'un Libra'yı ilk savunması değildi.

BIS toplantısı: Avrupalı yetkililer şüpheci bakıyor

Basel’de yapılan toplantı, Libra’nın duyurulmasına cevaben G7 (önde gelen sanayi ülkelerini temsil eden bir grup) tarafından kurulan stablecoin'ler üzerine çalışan bir grup tarafından düzenlendi. Duyuru zamanında, dünyanın dört bir yanındaki yetkili kuruluşlar, bilinen gizlilik skandallarına sahip, büyük, özel bir şirket olan Facebook'un insanların finansal verileri ve devlet para birimleri üzerinde kontrol sahibi olması olasılığına tepki göstermişti.

Benzer düşünceler Pazartesi günkü oturumun öncesinde ve sonrasında, bazı yetkililer tarafından paylaşıldı. Toplantı, Libra temsilcilerinin Temmuz ayında ABD Senatosu'nun duruşmalarından sonra ilk kez küresel yetkililerle görüşmesini sağladı. Etkinliğe başkanlık eden Avrupa Merkez Bankası (ECB) yöneticisi Benoit Coeure, yetkililerin Libra'ya benzeyen iddialı kripto para gelişmelerine karşı temkinli oldukları konusunda uyardı. “Yeni bir teknoloji olarak stablecoin'ler, özellikle küresel bir ödeme sisteminde çalışmak için gerekli ölçekte denenmedi.” diyen Coeure devam etti: “Kamu politikası öncelikleriyle ilgili bir takım ciddi riskleri beraberinde getiriyorlar.”

Bir başka ECB yönetim kurulu üyesi olan Francois Villeroy de Galhau, Salı günü yaptığı açıklamada, Libra gibi stablecoin'lerin ciddi bir mevzuat denetimiyle karşı karşıya kalacağını doğruladı. Villeroy, Reuters'a verdiği demeçte, "'Stablecoin'ler' Bitcoin gibi spekülatif varlıklardan oldukça farklı. Ancak, yetkililerin küresel düzeyde çok sıkı bir denetim göstermeleri gerekecek ve emin olun, öyle yapacağız.” dedi. 

Ek olarak ECB temsilcisi, Facebook'un faaliyet gösterdiği tüm ülkelerde bir bankacılık lisansı almak zorunda kalacağını vurguladı. Aksi takdirde, bu faaliyetlerin “yasadışı” olacağını açıkladı. 

İlgili Haber: What Is Libra? Breaking Down Facebook’s New Digital Currency

Uber, PayPal ve eBay gibi çoğunlukla ABD'de kayıtlı özel şirketlerden oluşan Libra ağını yönetmek için kurulan kar amacı gütmeyen bir üyelik kuruluşu olan Libra Association, merkezi İsviçre'de bulunan Finansal Piyasalar Denetleme Kurulu'ndan (FINMA) ödeme sistemi lisansı almak istediğini belirtti. Kuruluşun New York eyaletindeki kripto para şirketleri için gereken bir işletme lisansı olan BitLicense için de başvuruda bulunduğu söyleniyor. 

Ancak BIS genel müdürü Agustín Carstens daha diplomatik bir tablo çizdi. Projenin ayrıntılarını anlamak için küresel denetleyici iş birliğinin önemine dikkat çeken Carstens, “Bu tür girişimler ulusal sınırları aştığında, yetkili kuruluşların birlikte çalışması ve ortak bir anlayışta buluşması önemlidir.” diye ekledi.

BIS, Cointelegraph'a daha fazla yorum yapmayı reddetti.

Bazı ülkelerse G-7 çalışma grubundan önce davranıyor. Geçen hafta, Alman milletvekili Thomas Heilmann, hükümetinin piyasa ile ilgili herhangi bir özel stablecoin'i engelleyeceği konusunda uyarıda bulundu; bundan Libra, JPM Coin, hatta yeni duyurulan Wells Fargo Digital Cash de etkilenebilir. 17 Eylül'de, Almanya Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Olaf Scholz da bu tutumu yineledi:

“Paralel bir para birimini kabul edemeyiz. [...] Bunu açıkça reddetmeniz gerekli.”

Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire de Avrupa'nın Facebook Libra'ya meydan okuyabilecek kendi “kamu dijital para birimini” oluşturmayı düşünmesi gerektiğini söyledi. Bu açıklama, Libra'nın ilanının yayınlanmasından sonra merkez bankası dijital parasının (CBDC) gelişimini hızlandıran Çin hükümetinin kullandığı yaklaşımı yineliyor.

İlgili Haber: Chinese National Cryptocurrency Turns Out Not Being an Actual Crypto

Libra'nın cevabı: Merkez bankalarının egemenliği bozulmayacak

Marcus, yetkililerin bazı kaygılarını gidermek için hızlı davrandı. 16 Eylül’deki toplantı devam ederken Marcus, “Libra'nın para söz konusu olduğunda Ulusların egemenliğini nasıl tehdit edebileceği hakkında” söylemleri ele almak için bir Twitter gönderisi paylaştı. 

Calibra CEO'su, Libra'nın yeni bir para birimi oluşturma niyetinde olmadığını, daha ziyade kullanıcılara anlamlı bir değer sunmak için “daha iyi bir ödeme ağı ve mevcut para birimlerinin üzerinde çalışan bir sistem” oluşturduğunun altını çizdi. 

Marcus, Libra'nın, bire bir "güçlü" para birimleri ile destekleneceğini, bunun da Libra'nın herhangi bir biriminin var olması için rezervinde eşdeğer bir değer olması gerektiğini ekledi. Yetkili bu nedenle yeni bir para oluşturulmadığını, bunun “kesinlikle egemen Milletler yetkisinde kalacağını” savundu.

Calibra CEO'su sözlerine şöyle devam etti: “Libra'nın tasarım ve operasyonlarıyla ilgili endişelerini ele aldığımızdan emin olmak için Merkez Bankaları, Yetkililer ve milletvekilleriyle çalışmaya devam edeceğiz.” Marcus daha önce ABD Kongresi'ne, Facebook’un tüm mevzuat kaygılarını gidermeden Libra'yı piyasaya sürmeyeceğine dair güvence vermişti.

Kripto para danışmanlık şirketi Smith + Crown analisti Stuart Young'a göre, Calibra CEO'su her ne kadar para yaratma konusundaki savunmasında haklı olsa da, Libra gibi bir projenin merkez bankalarının egemenliğini, en azından "bir miktara kadar" baltalayabileceği başka yollar var. Young Cointelegraph'a bu konuda şöyle konuştu:

“Libra Association, hangi yasal para birimlerinin Libra'yı destekleyeceğine karar verebiliyor, buna rezervdeki ağırlıkları da dahil. Eğer Libra yaygın kabul görmüş bir değişim aracı haline gelirse, belirli bir yasal para biriminin (ve ilişkili merkez bankasının), rezerve dahil edilip edilmemesi ve ne kadar edildiği önemli hale gelecek. Rezerv içinde yer almak söz konusu para biriminin küresel finanstaki daha geniş konumunu etkileyebilir ve bu karar Libra Association tarafından merkez bankasına danışmadan alınabilir.”

Basında çıkan son haberlere göre Facebook, ABD senatörlerine Libra için destek rezervlerinin ABD Doları, Euro, Japon Yeni, İngiliz Sterlini ve Singapur Doları dahil olmak üzere birçok ulusal para birimi içereceğini söyledi. Ancak sosyal medya devi, Çin Yuanının dahil olup olmayacağını henüz netleştirmedi. 

Daha önce, Senatör Mark Warner Facebook'tan, Çin hükümetinin istikrar katma amacıyla manipüle ettiği iddia edilen Çin para birimine Libra desteği verilmemesini istemişti. Facebook buna cevaben, böyle bir kararın Libra Association tarafından verileceğini vurguladı:

“Libra Rezervine yeni bir para birimi eklenip eklenmeyeceğine dair tüm kararlar, doğrudan veya dolaylı mevzuat kısıtlamaları dahil, o zamanki şartlara ve koşullara dayanarak verilecektir.” 

Leeds Üniversitesi'nde rekabet kanunu ve mevzuat öğretim üyesi olan Konstantinos Stylianou, Cointelegraph'a Libra'nın merkez bankalarına ne derece tehdit oluşturduğunun, rolüne bağlı olduğunu söyledi. Ona göre Facebook destekli stablecoin, merkez bankalarının egemenliğine zarar vermeyecek ve ulusal para birimlerine rakip olmayacak. Stylianou, “Hükümetlerin Libra'nın başaracağından korktuğu şeyin, ulusal para birimleri yerine para olarak uygulanabilir ilk alternatif haline gelmesi” olduğuna inanıyor. Leeds şöyle devam etti:

“Merkez bankalarına da finansal istikrar ve ekonomik büyümenin sağlanması görevleri yükleniyor, ancak bu hedefler merkez bankalarına özel değil. Bu bağlamda, Facebook merkez bankalarının işini zorlaştırabilir, ancak hiçbir şekilde imtiyazlarını tehdit etmiyor.”

Yasak tehlikesi devam ediyor

Libra'nın ülkelerinde faaliyet gösterme fikrine açıkça itiraz eden Almanya ve Fransa, stablecoin'in çıkışıyla ilgili en önemli soruların bazılarını yeniden gündeme getirdi: Yasaklanabilir mi? Mesela BIS gelişimini veto edebilir mi?

Uzmanlar, bunların mümkün olduğunu doğruluyor. Stylianou, Cointelegraph'a “Bütün ülkelerin Libra'nın sağladığı hizmetler konusunda hemfikir olmayacağı ve Libra'nın farklı yargı alanlarında farklı kurallara uyması gerekeceği” üzere mümkün olduğunu söyledi. Ancak Stylianou'nun açıkladığı üzere, ne Libra ne de hükümetler şu anda bu karmaşık anlaşmazlıkta üstünlük sağlayabilmiş değil:

“Yasaklanabilir mi? Fiyat istikrarını sağlamaya veya ödeme sistemlerinin sorunsuz çalışmasına karşı risk oluşturuyorsa evet, ama bunu kanıtlamak çok zor. Libra'nın neden izin verilmesi gerektiğini haklı çıkarmakta olduğu gibi, hükümetlerin Libra'yı haklı şekilde yasaklamak için çok uğraşmaları gerek.”

Young'a göre Libra, yakın zamanda Fransa ve Almanya'nın yaptığı gibi, tam teşekküllü yasaklar da dahil çeşitli şekillerde yetkililer tarafından kısıtlanabilir. Analist, Bitcoin (BTC) ve diğer bazı kripto para birimlerinin aksine, stablecoin Libra'nın özellikle savunmasız olduğunu vurguladı:

“Hükümetler, borsalar ve ödeme işlemcilerinin uyması gereken para iletim yasaları gibi Bitcoin kullanan bazı işletmelerin faaliyetlerini kısıtlayabilse de, temeldeki Bitcoin ağını sınırlama konusunda sınırlı bir yeterliliğe sahipler. Öte yandan Libra ile, hükümetler ve yetkililer Libra Association üyeleri üzerindeki yasal yetkileriyle kısıtlamak ve/veya tamamen yasaklamak için çok çeşitli önlemler alabilirler.”

Libra Association, yetkililer ile görüşmeye devam edecek

Her durumda, merkez bankaları ile yapılan Libra toplantısı, tokenin 2020'de yapılması planlanan lansmanı için faydalı oldu. Young, Cointelegraph'a verdiği demeçte “Yaygın eleştiriler ve hükümetlerin Libra kullanımını kısıtlama olasılıkları düşünüldüğünde, Libra Association'ın açık sorunları ele almak için bu tür yetkili kurumlarla birlikte çalışması gerekiyor” dedi. “Sıcak görüşmeler Libra'nın beklentilerine zarar veremez.”

Stylianou, “Eşi benzeri görülmemiş bir deney olarak, [Libra'nın] geleceği, kısmen yasanın katı kurallarına, kısmen de iktidardakilerin bundan ne kadar hoşlandığına bağlı.” diye ekledi. “Libra artık yetkililerin politik çıkarlarına oynuyor.” Gerçekten de, Libra Association Cointelegraph'a yaptığı yorumda bu niyetini doğruladı:

“Libra Association, G-7 konferansı sırasında yetkililerle yapıcı bir diyaloga katıldı. Blockchain'in gelişmekte olan bir teknoloji olduğunun ve yetkililerin blockchain uygulamalarının finansal sistem politikalarına nasıl uyduğunu dikkatlice düşünmeleri gerektiğinin farkındayız. Hedefimiz, milyarlarca insan için erişimi ve finansal hizmetleri iyileştirebilecek, istikrarlı, güvenli ve düşük maliyetli bir ödeme sistemi. Bu hedef doğrultusunda merkez bankaları ve finansal yetkililerle devamlı olarak görüşmeye kararlıyız.”