Estonya, Mart 2023'te Terör Finansmanının ve Kara Para Aklamanın Önlenmesi (AML) yasalarını yürülüğe soktu. Kısa süre önce ise bu yasalar yeniden değişikliğe uğratıldı. Yasaların değişikliğe uğramasıyla da ülkede yaklaşık 400 sanal varlık hizmet sağlayıcısı (VASP) gönüllü olarak kapatıldı. Ayrıca VASP'ler, kapatılmakla kalmadı aynı zamanda yetkileri de iptal edildi.
Değiştirilen yasalar VASP'leri, tanımlandıkları kapsamlarını genişletme zorunda bırakmış, şirketlerin Estonya ile yasal bağlantılarının olmasını gerektirmiş oldu. Buna ek olarak şirketler, lisans ücretlerini ve Mali Eylem Görev Gücü Seyahat Kuralı'na da uymak durumunda kaldı. Tüm bu kuralların gelmesi ile birlikte ise Estonya, VASP'ler için hizmet verilecek alan olmaktan çıktı.
Estonya Mali İstihbarat Birimi (FIU) ise geçtiğimiz gün birtakım açıklamalarda bulundu. FIU, 15 Mart tarihinde AML yasalarında yapılan değişikliklerden bu yana yaklaşık 200 yerel kripto hizmet sağlayıcısının kapatıldığını söyledi.
Geriye kalan 189 VASP'in de yetkileri, gerekliliklere uymadıkları gerekçesiyle iptal edildi.
FIU Direktörü Matis Mäeker, "Yetkilerini kaybeden hizmet sağlayıcıların sundukları belgeler, çalışma yöntemleri, pek çok risk taşıdıklarını ortaya koydu. Bu hususta düzenleyici kurumun, yasalarda yapılan değişiklikler konusunda yerinde bir karar almış olduğu söylenebilir" açıklamalarında bulundu.
Mevcut yasalarımızı yenilerken, her bir yöneticiyi şaşırtacak durumlara şahitlik ettik.
FIU, tabiri caizse gerçekleştirdiği "temizliğin" ardından, 1 Mayıs itibarıyla ülkede kayıtlı yalnızca 100 aktif kripto şirketi kaldığını açıkladı.
Bununla birlikte düzenleyici kurum, zorla kapatılmasını sağladığı şirketlerde halihazırda pek çok sorun olduğuna dikkat çekti. Özellikle de yanıltıcı şirket bilgilerine yer verildiği belirtildi.
Buna örnek olarak da bazı şirketlerde gerçek kişilerin kendilerinden habersiz kayıtlı yönetim kurulu üyeleri ve şirket bağlantıları mevcuttu. Diğer şirketlerde ise özgeçmişlerinde sahte mesleki geçmişleri olan çok sayıda kişi kayıtlıydı.
Estonya, AML yasalarına önem veriyor
Estonya, son birkaç yıldır güçlü AML yasaları oluşturmak ve yürürlüğe sokmak için büyük çaba sarf ediyor. Bunun başlıca nedenleri arasında ise 2008 yılında Danimarka'nın dev bankası Danske Bank'in kara para akladığının ortaya çıkması yer alıyor.
Danske Bank, o yıllarda Estonya şubesi üzerinden yaklaşık 235 milyar dolar değerinde yasadışı sermaye aklamıştı.
Bilindiği üzere Kripto Varlık Piyasalarının Düzenlenmesi'nin (MiCA), 2025 yılının başlarında yürürlüğe girmesi planlanıyor. Estonya'da AML yasalarına katkıda bulunması muhtemel bir diğer unsur da Avrupa Birliği üyeliği. Bu da ülkenin, MiCA yasalarını uygulamak zorunda kalabileceği anlamına geliyor.
Daha önce de belirtildiği üzere MiCA kapsamında kripto şirketleri, sıkı bir AML ve terörü finanse etmeyi önleme gerekliliklerine tabi tutulacak.