Ne ilginçtir, bugün Yapay Zeka (AI) ve blokzincir teknolojilerinin gelip dayandıkları darboğaz aynı! Her ikisi de çok kuvvetli GPU’lara, yani grafik işlemcilere ihtiyaç duyar haldeler. GPU üretiminde dünya lideri olan Nvidia şirketi, şu son aylarda en hızlı değerlenen ve değeri trilyon doları aşan şirketler arasına girdi; şimdi baktım, değeri 1.2 trilyon doları geçmiş. Bu yazımda sizlere yapay zeka ve blokzincirdeki önemli teknolojilerin donanım olarak ihtiyaç duydukları yongalardan ve yaşanan bu darboğaz durumun gelecekte nereye evrilebileceğinden bahsedeceğim.
King Maker: Nvidia
Nvidia’nın YZ sistemleri kurmakta kullanılan başlıca donanımı H100 isimli yongaları yok satıyor! Liste fiyatı 30,000 dolar olan bu donanımı Silikon Vadisindeki yatırımcılar piyasadan toplayıp, yatırım yaptıkları şirketlere hisse karşılığında para yerine H100 GPU veriyorlar. (Kaynak.1) Serbest piyasada fiyatı 40,000 dolara çıkan bu cihazları bulmak mümkün değil. Çin’li YZ şirketleri de bu yongaların peşinde ancak onlara uygulanan ambargodan dolayı Nvidia şirketi H100’leri ve onun bir alt modeli A100’leri Çin’de satışa sunamıyor, onun yerine bu ülkede, ABD’nin chip export kurallarına uygun versiyonları olan A800 ve H800 satılıyor.
1 Eylül günü çıkan bir habere göre (Kaynak.2), bazı Orta Doğu ülkelerine de H100 ve A100 satışı yasaklanmış durumda, zira buraya satılan GPU’ların Çin’e re-export edildiğini farketmiş Amerikalılar ve satışı durdurmuşlar. BAE’nin bu ülkelerden biri olduğunu sanıyorum zira bazı Çin’e yüzü dönük YZ şirketleri ofislerini Dubai’de kurmuşlardı.
Yapay Zeka ile uğraşmak isteyen herkesin Nvidia’nın yaptığı H100 ve benzeri işlemcilere ihtiyaç duyduğunu anladık. Peki blokzincirlere gelindiğinde işler ne durumda?
Blokzincire gelindiğinde işler ne durumda?
Blokzincir teknolojilerinde gelinen noktada ZK olarak kısaltılan Zero Knowledge sistemler bundan sonraki gelişmelerde darboğaz olacak gibi görünüyor. Sıfır bilgi sistemleri olarak çevirebileceğim bu çalışmalar, Ethereum başta olmak üzere, Layer 1 ve Layer 2 ağlarda işlem bilgilerini gizlemek için kullanılıyor. Yani, hem transferi yapan hem de transfer edilen kripto parayı alanın isim ve soyadı kapalı, yani hash’li olarak durmakta ancak yollanan miktarlar blokzincir ağlarında görülebilmekte. Hem bu sorunu giderip transfer yapılan miktarları da gizlemek hem de genel olarak blokzincir ağlarında paylaşılan bilgileri daha güvenli hale getirmek için ZK kullanılmakta. Sıfır bilgi sistemleri bundan sonra blokzincir ağları üzerinde en önemli geliştirme konularından birisi haline gelmiş durumda.
Sıfır bilgi sistemlerinin yani ZK’ların işlemleri de yoğun hesaplama yapmayı, daha detay vermem gerekirse, FFT (fast Fourier transform) denilen matematiksel işlemleri çok sayıda ve çok hızlı yapmayı gerektiriyor. Bu işlemler de yine yukarıda YZ için önemini anlattığım GPU donanımları tarafından gerçekleştiriliyor, yani salt yazılım değil bolca donanım gerektiriyor.
Hal böyle olunca, YZ ve ZK hesaplamaları iki alanı, yapay zeka ve blokzinciri teknolojilerini aynı donanımlara gebe bırakıyor. Bu da bizi şu mantıksal sonuçlara götürüyor:
1- Yapay zeka ve blokzincir teknolojileri uzak olmayan bir gelecekte aynı donanımlar üzerinde çalışıyor olacak ve bu iki alan birbirine geçecek. Şu anki darboğaz aşılacak, daha doğrusu aşılmak zorunda kalacak, yeni nesil donanımlar gelecek.
2- Ellerimizdeki cep telefonları adını verdiğimiz ileri seviye bilgisayarlar, sadece CPU değil, kuvvetli GPU chip’leri ile desteklenen yüksek şifreleme ve hesaplama kabiliyetine sahip cihazlar haline dönüşecek. Ya da yüksek hesap gerektiren tüm bu işlemler özel madencilik şirketleri ve donanımlar tarafından yapılacak ve bizim telefonlarımıza sadece işlemlerin sonuçları aktarılacak.
3- YZ’lerin, hızla kişisel asistanlarımız olmaya doğru gittiği bir dünyada, arama (search), yazı yazma, ödeme yapma, sorun çözme, tasarım yapma, imaj üretme gibi gündelik faaliyetlerimizde bize yardımcı olacak yazılımlar cep telefonları içinde ve dışında yeni nesil işlemcilere ihtiyaç duyacaklar.
4- Sadece Tesla değil, kendi kendine giden tüm araçlarımızın ve mahallemizdeki bazı binaların içinde YZ, ZK ve diğer kuvvetli hesaplamalar için yeni nesil donanımlar yer alıyor olacak. Zira kişisel bilgilerimizin merkezi tekellerce kontrolüne son vermiş olacağız.
5- Şu anda kullanmakta olduğumuz seri çalışan merkezi işlem birimleri (CPU’lar) yerine paralel çalışan mimarilere ve merkeziyetsiz server donanımlarına ihtiyaç olacak. Bu server donanımlarının iş modeli de yeni nesil dağıtık blokzincir token sistemleri etrafında kurgulanmış olacak, aynı şu andaki kripto madencileri gibi.
Blokzincir teknolojisine boşuna gayri merkezi demiyoruz: şu anda merkezi işlemciler ve seri çalışan bilgisayarların tahakkümü altındayız. Bir kaç BigTech şirketi bizim bilgilerimizi geri bize satarak bizim üzerimizden haksız yere para kazanıyorlar. Ancak parasal sistemler merkezi olmaktan hızla uzaklaşıyorlar, dağıtık yapılar ve dağıtık ödeme yöntemleri yaygınlaşıyor. (Bakınız: Kaynak.3; Tether 2022 yılında Visa ve Mastercard’ı ödemelerde geçmiş durumda) Dünya ticaretinde de eski fiat paraların yerine başka alternatifler aranıyor.
Kimliğimizi saklayarak, kişisel bilgilerimizi vermeden ödemelerimizi, alış-verişlerimizi, sosyal medya etkileşimimizi yapmanın yolu, daha kuvvetli donanımlarla sıfır bilgi sistemlerine geçmemiz, bunu yaparken de yapay zeka tarafından yeni bir soygun düzenine oturtulmamamız gerekiyor.
Kaynaklar:
1. https://www.nvidia.com/en-us/data-center/h100/
3. https://beincrypto.com/tethers-2022-settlement-volume-flips-visa-and-mastercard/