Bir yıl önce bugün, 24 Temmuz 2023'te Worldcoin, doğrudan bir bilim kurgu romanının sayfalarından alınmış gibi görünen bir vizyonla sahneye çıktı.
OpenAI CEO'su Sam Altman tarafından kurulan proje, Worldcoin'i (WLD) (platformun yerel kripto parası) ve "küresel olarak tanınan" bir dijital kimlik oluşturmanın yanı sıra fütüristik "küre" tarzı cihazlarda insanların irislerini tarayarak evrensel bir dijital kimlik ve finansal doğrulama ağı oluşturmayı amaçlıyor.
Proje, bir kesimin sempatisini kazanırken diğerlerinde ise gizlilik kaynaklı endişelere yol açtı.
Worldcoin, insanları yapay zeka botlarından ayırt etmekten evrensel temel gelir (UBI) dağıtımı için bir platform sağlamaya kadar çeşitli işlevler sunabileceği iddiasında.
Projenin iddialı hedefleri ve geleceğe odaklı perspektifi büyük ilgi gördü. Worldcoin'i ilk dört ayda 2,4 milyondan fazla kişi kullandı.
Ancak bu ilgi, gizlilik savunucuları ve düzenleyici kurumlar tarafından büyük endişeyle karşılandı. Biyometrik verilerin bu kadar büyük ölçekte toplanması, kötüye kullanım ve diğer ilgili veri güvenliği riskleri konusunda kurumları harekete geçirdi.
Worldcoin milyonlarca kullanıcıya ulaştı
Yukarıda bahsedilen endişelere rağmen, Worldcoin hızla büyüdü. İlk çıkışından bu yana bir yıldan kısa bir süre içinde Worldcoin'in yerel cüzdanı olan World App 10 milyon kullanıcıya ulaştı.
Uygulamanın erişimi 160'tan fazla ülkeye yayılırken, günlük iki milyon aktif kullanıcıya ulaşıldı. Günde ise 70 milyondan fazla işlem gerçekleştirildi. World App, günümüz dünyasının en büyük cüzdan uygulamaları arasında yerini aldı.
Platform, son aylarda saniyede ortalama 7,1 işlem gerçekleştirerek katılım seviyelerini korudu. Bunun ana nedeni World App'in özellikle Worldcoin ve Ethereum'un temel işlevlerine odaklanarak günlük kripto etkileşimlerini basitleştirmeye yardımcı olmasıydı.
Kullanıcılar World ID ile kimliklerini doğrulama, kripto para transferi ve alım-satım yapmanın yanında Worldcoin Grants'a erişim imkanına sahip oldu.
Kesin rakamları doğrulamak zor olsa da, raporlar 2023'ün üçüncü çeyreğinde Worldcoin'in 18 ülkede yaklaşık 119 küre dağıttı. Temmuz 2024'te proje, küresel çapta 1.500 Orb kurmak için bir girişim başlattı.
Worldcoin, devletler karşı karşıya
Worldcoin büyümeye devam ederken, proje kendisini son aylarda giderek daha karmaşık bir düzenleyici ortamda buldu. Dünya çapında bir çok devlet, Worldcoin'in faaliyetlerine dair soruşturmalar yürüttü. Hong Kong'un Worldcoin'in faaliyetlerini durdurması yönündeki son talimatı bu sorunun büyüklüğünü gözler önüne seriyor. Hong Kong'daki Kişisel Verilerin Gizliliği Komiseri Ofisi, gizlilik ve kişisel verilere yönelik riskleri gerekçe göstererek Worldcoin Vakfı'na bir yaptırım bildirimi gönderdi.
Hong Konglu merciiler özellikle iris ve yüz görüntülerinin taranmasını ve toplanmasını "gereksiz ve aşırı" olarak nitelendirdi. Worldcoin dünya çapında benzer yaptırımlarla karşılaşmaya devam ettiğinden, bu münferit bir olay değil.
İspanya, Mart ayının başlarında Worldcoin'in biyometrik veri toplama uygulamalarını yasaklayan ilk ülke oldu. Portekiz ve Kenya da bunu takip ederek projenin faaliyetlerini durdurdu.
Benzer şekilde, Hindistan ve Güney Kore Worldcoin'in veri uygulamaları hakkında soruşturma başlatırken, Almanya şirketin Avrupa Birliği'nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği'ne uygunluğuna ilişkin bir soruşturma başlattı.
Merkeziyetsiz kimlik çözümlerinin geleceği
Mevcut yasal sorunlara rağmen, merkeziyetsiz kimlik (DiD) çözümleri için potansiyel oldukça büyük. 2022 yılında 647,80 milyon dolar değerinde olduğu tahmin edilen küresel merkeziyetsiz kimlik pazarının 2023 ve 2030 yılları arasında yüzde 90,3 gibi büyük bir yıllık büyüme göstermesi bekleniyor.
Önümüzdeki aylar proje için çok önemli olacak. Yasal engelleri aşma, şeffaflığı artırma ve kullanıcı güvenini koruma becerisi; projenin küresel, merkeziyetsiz bir kimlik sistemi oluşturma vizyonunu yerine getirmeye yaklaşıp yaklaşamayacağını belirleyecek.
Dünyanın dört bir yanındaki insanlar yapay zekanın etkilerinin yanında sağlam DiD'lere duyulan ihtiyaca yanıt ararken, Worldcoin'in gelişimi şüphesiz önümüzdeki aylarda teknoloji uzmanları, politika yapıcılar ve gizlilik savunucuları için önemli bir tartışma konusu olacak.