İnovatif sektörün öncülerinden, entelektüellik konseptinin yaratıcısı, teknoloji deneycisi ve kendini adamış bir eğitimci olan Larry Sanger, 2001 yılında Wikipedia'yı kurmadan önce felsefe eğitimi aldı ve özellikle de epistemolojiye (bilgi bilimi) ilgi duydu.
Üniversite yıllarında internetin bilgiyi ademi merkezileştirmenin bir yolu olabileceğini düşünmeye başladı. Bu konudaki ilk projesi öğretmen ve öğrencileri bir araya getiren, akademik çevrenin dışındaki konuların da tartışmaya açık bir web forumuydu. Sanger şöyle açıkladı:
“Beni harekete geçiren şey internetin yeni bir bilgi kaynağı yaratma amacıyla insanları bir araya getirebilecek potansiyele sahip olması. Oxford İngilizce Sözlüğü'nün nasıl oluşturulduğunu düşünün. ''Deli ve Dahi''yi okuduğum zaman Wikipedia'nın ilk yıllarına olan benzerliğine şaşırmıştım, dünyanın her yerinden insanları ortak bir bilgi kaynağı oluşturma amacıyla bir araya getirme vizyonu beni asıl harekete geçiren şey. Bu vizyon bana ilham veriyor. Parayla hiçbir ilgisi yok. Burada söz konusu daha önemli şeyler var.''
Merkezsizleşme
Sanger ilk yol ayrımını 2006 yılında Wikipedia'ya alternatif olarak anonim düzenleme imkanı sunmayan ve uzman değerlendirme sürecine sahip Citizendium'u kurarak gerçekleştirdi. Proje sonuç olarak başarısız oldu fakat Sanger, 2017 yılında konu sınırlaması olmayan, blockchain tabanlı ansiklopedi Everipedia'nın CIO'su olmadan önce, eğitim projeleri ve kitle kaynaklı haber portalı geliştirmeye devam etti.
2019 itibariyle projenin blockchain'e taşınmasının ilk aşaması neredeyse tamamlandı.
Geçtiğimiz yıl Ethereum Mainnet'i başlatıldı, bir airdrop yürütüldü,şimdi ise proje başlamaya hazır. Sanger Everipedia ile ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“Çok sayıda kişinin kullanabileceği oturmuş ademi merkezi uygulamalar için önümüzde birkaç yılın olduğunu düşünüyorum. Hala blockchain hakkında çözemediğimiz şeyler var. Evet, oldukça iyi uyum sağlayan DAppler var fakat bence oturmuş bir blockchain teknolojisi uzak bir gelecekte bizi bekliyor.”
Merkezi olmayan bilgi fikri Sanger'in tüm projelerinde mevcut. Sanger, 4 Temmuz (Amerikan Bağımsızlık Günü) öncesi Dijital Bağımsızlık Bildirgesi'ni yazdı ve sosyal medya platformlarını ademi merkezileştirme amacıyla Twitter üzerinden sosyal medya boykotu çağrısı yaptı.
İnterneti blockchain ile tamamlamak
Sanger'a göre günümüz interneti Zuckerberg de dahil Silikon Vadisi'ndeki hiçbir modern yönetici tarafından yaratılamazdı. Sanger açıklamalarına şöyle devam etti: ''Bunu yapamazlardı, buna uygun yapıları yok. Çok kontrolcüler. Tabandan tepeye fikrini bütünüyle anlamıyorlar.''
İnternetin devasa bir gücü var. Sanger'ın da belirttiği gibi Blockchain teknolojisi ''şeffaflık, güvenilirlik ve tokenizasyon nedeniyle teşvik sağlıyor'' fakat ''online faaliyetleri ademi merkezileştirmenin tek yolu olan bir blockchain teknolojisinde sihirli hiçbir şey yok.''
Sanger için blockchain'in özelliği ise ''açık kaynak geliştiricilerine finansal teşvik yolu olması.'' Bu konseptler henüz yaygın değil ''çünkü açık kaynaklı yazılımlarda yapılan işin çoğu gönüllüler tarafından yapılıyor. İşin içinde pek para yok. Blockchain bize benzeri merkezi olmayan gelişmeyi ve açık kaynaklı yazılımların izin verdiği katılımı mümkün kılıyor, aynı zamanda kullanıcılar için finansal bir teşvik oluşturuyor. Bu oldukça heyecan verici.”
Önümüzdeki 10 senede blockchain
Sanger'a göre blockchain sektörünün kullanıcı deneyimine çok daha fazla önem vermesi gerekiyor. ''Sıradan bir uygulama veya website gibi basitleştirilmesi gerekiyor.'' Geleneksel uygulamalara kendi koşullarına göre üstün gelindiği zaman insanlar bu uygulamaların blockchain tabanlı olduğu gerçeğini önemseyecek. Sanger şöyle açıkladı:
“Çoğu insan şu noktada blockchain'i önemsemiyor. Belki de önemsemeliler fakat önemsemiyorlar. Bu da göz önünde bulundurmamız gereken bir gerçek. ”
Açıklamalarına şöyle ekledi:
“Bu teknolojiyi kullanmanın en iyi yollarının ne olduğunu hala çözemedik. Sistematik program dilleri oluşturmadık. En büyük şirketlerin ne olacağını bilmiyoruz. Havada kalmış bir çok şey var. Blockchain dünyasının on yıl içinde çok farklı olacağını düşünüyorum ve nasıl olacağına dair hiçbir fikrimiz yok.''
Blockchain'in olduğu yerde kripto da var. Donal Trump'ın kripto ile ilgili tweetlerine Sanger böyle bir yorumda bulundu.
Sanger açıklamasını şöyle bitirdi:
“Ben bir kripto yatırımcısı değilim, gerçekten. Sistemi anlamak için çok az miktarda yatırım yaptım. Ben bu sisteme inanıyorum. Dünyadaki para sistemlerinin merkezi olmamasını ve hükümetlerin elinden alınmasını içtenlikle istiyorum. Bence bu harika olurdu.''
Bu röportaj Cointelegraph etkinlik ve iletişim başkanı Ana Dawson'ın katkılarıyla yapılmıştır. Röportaj düzenlenmiş ve kısaltılmıştır.