Teknik analizde yatırımcıların psikolojisi ve duyarlılığının tekrar eden modeller oluşturduğuna dayanan teoriye Elliott Wave Teorisi denir. Elliott Wave Teorisi, 1930'lu yıllarda Ralph Nelson Elliott tarafından öne sürülmüştür.
Çeşitli endekslerin yıllık, aylık ve günlük gibi farklı zaman çerçevelerinde 75 yıllık verilerini inceleyen Elliott, varlıkların fiyatlarının tüm zaman çerçevelerinde dalga olarak adlandırdığı belirli yükseliş ve düşüş modelleri oluşturduğunu ve bunların yatırımcı psikolojisinden kaynaklandığını fark etti.
Teori, günümüzde birçok piyasada trend ve döngüleri tespit etmek için kullanılıyor. Yine de Elliott Wave Teorisi'nin bir teknik gösterge değil, yalnızca piyasa duyarlılığını öngörmek için kullanılan bir teori olduğu unutulmamalı.
Elliott Wave Teorisi'nin temel ilkeleri
Teori, bir piyasa döngüsünün sekiz dalgadan oluştuğunu öne sürer. Bu dalgaların beşi, mevcut piyasa trendi yönünde hareket eder ve "hareket" veya "etki" dalgaları olarak adlandırılır. Trend yönünün aksine hareket eden diğer üç dalga ise "düzeltici" dalgalardır.
Döngünün ilk beş dalgası olan hareket dalgaları "1,2,3,4,5" rakamları ile gösterilirken, son üç dalga olan düzeltici dalgalar ise "A,B,C" harfleri ile gösterilir.
Elliott Wave dalgalarının örnek modeli. Kaynak: Binance Academy
Yukarıdaki örnek grafikte de görüldüğü gibi, 1, 3 ve 5 numaraları hareket dalgaları trend yönünde hareket ederken, 2 ve 4 numaraları hareket dalgaları ise genel bir yükseliş trendi dahilindeki geri çekilmeleri temsil eder. Diğer yandan Ralph Elliott, finans piyasalarındaki bu döngülerin fraktal yapıda olduğunu düşündüğünü açıklamıştır. Yani, 1'inci ve 5'inci dalgalar ve A ve C dalgaları arasındaki hareket, aynı zamanda daha geniş bir zaman çerçevesinde tek bir dalgayı temsil edebilir. Benzer şekilde daha küçük zaman çerçevesinde de tek bir dalga dahilinde ayrı bir döngü gözlenebilir.
Elliott Wave Teorisi'nde hareket dalgaları arasında bazı değişmez kurallar bulunmaktadır. Söz konusu dalgaların hareket dalgaları olarak adlandırılabilmesi için bu kurallara mutlaka uyması gerekir. Örneğin 2 numaralı dalga, 1 numaralı dalganın hareketini yüzde 100'den fazla geri alan bir geri çekilme gösteremez. Aynı kural, 3 ve 4 numaralı dalgalar için de geçerlidir.
1, 3 ve 5 numaralı dalgalar arasında 3'üncü dalga, hiçbir zaman en kısa dalga olamaz, ki genellikle en uzun olan dalga da budur. 3 numaralı dalganın hareketi, her zaman 1 numaralı dalganın hareketini geçer.
Düzeltme dalgaları, trend yönünün aksine ilerlediklerinden dolayı hareket dalgalarına kıyasla daha kısalardır. Düzeltme dalgaları hiçbir zaman beş adet olmaz, her zaman üç adettir.
Fibonacci oranları ve Elliott Wave Teorisi ilişkisi
İtalyan matematikçi Leonardo Fibonacci tarafından ortaya koyulan Fibonacci dizisine dayanan oranlar, Elliott Wave Teorisi'nde de önemli bir yere sahiptir. Bu oranlardan oluşan Fibonacci düzeltme seviyeleri, düzeltme sırasında fiyatın düşebileceği destek seviyelerini ifade eder ve bu seviyelerden itibaren bir geri dönüşün yaşanması ve ilk trendin kaldığı yerden devam etmesi beklenir.
İlginizi çekebilir: Fibonacci göstergesi nedir?
Fibonacci uzatma seviyeleri ise ilk trendi takip eden fiyatın gidebileceği noktaları temsil eder ve yatırımcılar tarafından kâr alma noktaları olarak değerlendirilir. Elliott Wave dalgaları arasında da Fibonacci oranlarına dayanan bir ilişki olduğu görülmüştür.
Fibonacci geri çekilme (üst blok) ve uzatma (alt blok) oranları. Kaynak: Elliott Wave Forecast
Örneğin 2 numaralı dalga, genellikle 1 numaralı dalgaya kıyasla yüzde 50, 61,8, 76,4 veya 85,4 oranında geri çekilme gösterir. 3 numaralı dalga ise genelde 1 numaralı dalgaya kıyasla yüzde 161,8 oranında artış gösterir. 4 numaralı dalganın yaşadığı geri çekilmeler, genellikle 3 numaralı dalganın yüzde 14,6, 23,6 veya 38,2'si oranındadır.
Elliott Wave dalgalarının özellikleri
1 numaralı dalga
Boğa piyasasının başlangıcı olan bu ilk dalga, genellikle fark edilmez ve duyarlılığın negatif olduğu bir ortamda baş gösterir. Beş hareket dalgası içinde genelde en kısa olan 1 numaralı dalga sırasında hala bir önceki trendin mevcut olduğu düşünülür. Opsiyon piyasalarında satım opsiyonları ağırlıktadır ve dalgalanma yüksektir.
İlginizi çekebilir: Bitcoin opsiyonu nedir? Opsiyon sözleşmeleri nasıl çalışır?
2 numaralı dalga
1 numaralı dalganın düzeltmesi olan bu dalga sırasında genel piyasa duyarlılığı hala olumsuzdur. Diğer yandan hacim, 1 numaralı dalgaya göre daha düşüktür. Bu dalga sırasında yaşanan düzeltme, genellikle 1 numaralı dalganın yüzde 61,8'ini geçmez.
3 numaralı dalga
Döngünün genellikle en büyük dalgası olan bu dalgada piyasa duyarlılığı iyileşmeye başlar ve yatırımcılar arasında yükseliş beklentisi artar. Fiyatlar hızla yükselirken, düzeltmeler ise son derece kısa sürer. Bu dalga sırasında giriş yapmak için düzeltme bekleyen yatırımcıların fırsatı kaçırması olasıdır.
4 numaralı dalga
Düzeltme yaşandığı açıkça görülen bu dalga sırasında, genellikle 3 numaralı dalgaya kıyasla yüzde 38,2 oranında bir geri çekilme yaşanır. 4 numaralı dalga sırasında fiyat yeniden yükselmeye başlar.
5 numaralı dalga
Hareket dalgalarının sonuncusu olan bu dalga, yükseliş trendinin son ayağıdır. Piyasa duyarlılığının son derece olumlu olduğu bu dalga sırasında giriş yapan yatırımcılar, pik fiyattan alım yapma riskiyle karşı karşıyadır. Hacim, 3 numaralı dalgaya kıyasla çoğunlukla daha düşüktür.
A dalgası
Düzeltme dalgalarını tespit etmek, hareket dalgalarını tespit etmekten genellikle daha zordur. A dalgasında hacim artış gösterir, opsiyon piyasasında dalgalanma artar ve vadeli işlem piyasasının açık pozisyonlarında artış görülür.
B dalgası
Fiyatın yeniden yükselişe geçtiği bu dalga, yatırımcılar için köprüden önceki son çıkıştır. Hacim düşüktür.
C dalgası
Yükseliş trendinin sona erdiğinin kesin olarak anlaşıldığı bu dalgada fiyat düşüşü devam eder.
Elliott Wave Teorisi işe yarıyor mu?
Bu teoriyle ilgili en büyük tartışmalardan biri, sübjektifliğinin fazla olmasıdır. Teori, yatırımcıların piyasa hareketlerini düzgün bir şekilde sınıflandırabilmesine dayanır ve bu, yukarıda bahsi geçen kuralları bozmadan birçok farklı şekilde yapılabilir.
Yine de yatırımcılara kâr sağlayan bu teorinin başarısı, diğer göstergeler ile birlikte kullanıldığında artacaktır.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Hatırlatma: Hiçbir teknik gösterge tek başına fiyat tahmini yapmak için yeterli değildir. Hemen her indikatör verisinde olduğu gibi, Elliott Wave Teorisi de diğer piyasa verileriyle birlikte kullanıldığında anlam ifade eder.
SORUMLULUK REDDİ: Burada yer alan ifadeler yatırım tavsiyesi değildir. Piyasaları iyice araştırmadan, farklı çevrelerden yorum almadan kesinlikle işlem yapmayın. Güvendiğiniz yatırımcıların yorumlarını okuyun, fikirlerine danışın. Her yatırım işleminin risk içerdiğini unutmayın. Herhangi bir işlem yaparken kendi kararınızı kendiniz verin. Cointelegraph, yatırım ürün ya da hizmetlerinden doğan veya doğduğu iddia edilen hiçbir zarar veya kayıptan dolaylı ya da doğrudan sorumlu kabul edilemez.