Starknet, sansüre karşı durmak ve sağlamlığı artırmak amacıyla Ethereum L2 ölçeklendirme ağının temel bileşenlerini merkeziyetsizleştirmeye başlamak için yol haritasını çizdi.  
 
Ethereum katman 2 ölçeklendirme ağı Starknet, zero-knowledge-proof (ZK) çözümüne ait üç temel bileşenini merkeziyetsizleştirme planlarını özetledi.  

Cointelegraph'a özel açıklamalarda bulunan Starknet ürün müdürü ve blokzincir araştırmacısı Ilia Volokh, firmanın sansüre karşı durmayı ve sistemini daha sağlam hale getirmeyi amaçlayan protokoldeki belirli merkezi unsurları yeniden değerlendirme niyetlerini anlattı.  

Starknet, işlemleri gerçekleştirmek için ZK-proof teknolojisini kullanan bir geçerlilik doğrulaması olarak çalışıyor ve Ethereum'a kriptografik kanıtlar sunarak, katman 2 işlemlerinde güvenlik ve kesinlik sağlıyor. 

Volokh'a göre Starknet'in protokolü L2 blokları oluşturmak, kanıtları hesaplamak ve Ethereum blok zincirine katman 1 durum güncellemeleri sağlamak için StarkWare'e bağımlı kalmakta: 

"Bu bağlamda, ağın işleyişi merkezileştirilmiştir ancak bu kötü bir durum değildir çünkü Starkware, ağı işletmesine rağmen para kaybedemez ve geçersiz işlemler gerçekleştirilemez. Bunların Ethereum ağı üzerinden doğrulanması gerekir." 

Starkware, Starknet'e girişte kullanılan merkezi bir ağ geçidi olmaya devam etse de protokolün " yüzde 100 şeffaf" olduğunu vurgulayan Volokh, Ethereum blokzincirinin filtre görevi görmesi nedeniyle işlemlerin veya bilgilerin tahrif edilemeyeceğini de sözlerine ekledi.  

Volokh, Starknet'in yapabileceği en kötü şeyin kanıtları Ethereum'a iletmeyerek boşta kalması veya belirli kişilerin işlemlerini ve kanıtlarını sisteme dahil etmesini özellikle sansürlemesi olabileceğini söyledi:

“Örneğin sıralayıcı, belirli bir işlemi almak istemezse bunu yapmakta özgürdür ancak teşvik etmeye çalıştıkları diğer şeyler geçerli olduğu sürece bunun bir problem olacağını düşünmüyorum.”

Kasıtlı sansür bir tehdit unsuruyken tek bir hata noktasına sahip sistemler ise merkezi noktanın bir ağ veya sistem kesintisine neden olması durumunda tüm ağ katılımcılarının "sansürleneceği" göz önünde bulundurulduğunda, merkeziyetsizlik adına başka bir tehdit unsuru oluşturuyor.
 
Protokolün bazı kısımlarının merkeziyetsizleştirilmesinin ana nedeni, konsensüs temelli sistemlerde sansürün iki nedeniyle de mücadele etmek. 

“Bu sorunların ikisini de çözmek istiyoruz ve her iki sorun için de çözümün Starknet'i mümkün olduğunca çok sayıda insana yaymak olduğunu düşünüyoruz.”

Starknet sisteminin farklı bileşenlerini merkeziyetsizleştirmek farklı zorlukları da beraberinde getiriyor. Konsensüs protokolü aracılığıyla blok üretiminin, bloklarda kanıt hesaplanmasından sorumlu katmanının ve L1 durum güncellemelerinin merkeziyetsizleştirilmesi gerekiyor.  

Volokh, her bir bileşene ait zorlukları açıklamadan önce, "Bunların her birini merkeziyetsizleştirmenin çok önemli olduğunu vurgulamak istiyorum çünkü bunlardan biri bile merkezi olduğu sürece, pek bir şey başarmış sayılmayız" dedi. 

Blok üretiminin merkeziyetsizleştirilmesi, tüm blokzincirin bir konsensüs protokolüne ve manipülasyon direnç mekanizmasına dayandığı göz önüne alındığında oldukça basit ancak Starknet kanıtlayıcısını merkeziyetsizleştirmek daha yeni bir yaklaşım gerektiriyor. 

Volokh, "Bildiğim kadarıyla, eksiksiz ve somut bir çözümle ortaya çıkan ilk şirket biziz" dedi. Volokh ayrıca, rakip ZK rollup'larının hepsinin temelde işlemleri kanıtlar halinde nasıl bir araya getirdiğini, bunları Ethereum'da nasıl yayınladığını ve bunun sonucunda merkeziyetsizliği kendi rollup çözümlerine nasıl aktardığını açıkladı.  

Ancak bu sistemlerin hepsi blokları oluşturmak ve kanıtlamak amacıyla merkezi varlıkları kullanıyor. Bu durum da bu katman 2'lerin "eşit derecede merkezi" olduğu anlamına geliyor. Son kullanıcıların L2 merkezi bileşenleri ile ilgili felsefi görüşleri ise Volokh için tamamen başka bir konuyu oluşturuyor: 

“Merkezi sistemleri takdir eden insanlar, bu sistemlerin daha fazla güvenlik sağladığını düşünüyor. Biz de bu değerleri, insanların sadece ticari nedenlerle beğeneceğini düşündüğümüz şeylerin önüne koyuyoruz.”

Volokh, Starknet'in merkeziyetsiz mekanikleri ağında test etme ve uygulama süreçlerinin ana hatlarını belirlemeye başladığını dile getirdi ve farklı bileşenlerin işlevselliğini eş zamanlı olarak test etmek amacıyla bir dizi birbirine bağlı test ağı oluşturulacağını ifade etti.