Küresel yatırımcı topluluğu kriptonun sahip olduğu potansiyelin farkına varmaya başladıkça, gelişmekte olan bu varlık sınıfı daha geniş çaplı kabul görmeye başladı. Bunu en iyi gösteren faktör, dijital para sektörünün 2018 boyunca düşüş göstermesinin ardından (Bitcoin bir noktada 3.000 dolar sınırında dahi durmuştu), hızlı bir şekilde eski ivmesini kazanması ve etkileyici bir dönüş yapması olabilir.
2016 yılından beri Çin, Pakistan ve Mısır gibi bazı ülkeler dijital paraları tamamiyle yasakladı veya bu varlık sınıfına çeşitli yasal uygulamalar getirdi. Bu nedenle insanların günlük parasal işlemlerini dijital para kullanarak gerçekleştirmesi fazlasıyla zorlaştı.
Diğer devletler kripto paralara karşı daha açık fikirli. Bitcoin ve benzerlerine ilişkin mevzuatları düzelterek, sektörü iyileştirmeye ve vergi kaçırma ve kara para aklama ile ilgili sorunları da mümkün olduğunca ortadan kaldırmaya çalışıyorlar.
Ek olarak G-7 üyeleri (Fransa, Japonya, Kanada, İtalya, Almanya, Birleşik Krallık ve ABD), Avustralya ve Singapur ile birlikte yeni bir kripto sistemi oluşturma sürecindeler; sistem düzenli olarak kripto para kullanan bireylerle ilgili kişisel verilerin toplanmasına ve paylaşılmasına yardımcı olacak.
Yeni sistemin 2020 sonunda dijital temellerinin atılmış ve takip eden birkaç yıl içinde kullanıma hazır olacağı iddia ediliyor. G-7 tarafından yakın zamanda yapılan açıklamaya göre, bahsedilen platform açıldıktan sonra özel sektörde faaliyet gösteren şirketler tarafından yönetilecek.
Dünya genelinde kripto para mevzuatları
Aşağıdaki görselde çeşitli ülkelerin gelişmekte olan söz konusu varlık sınıfına dair hem kısıtlayıcı hem de teşvik edici yasal tutumlarını görebilirsiniz. Harita kriptoya karşı bakış açılarını resmi olarak açıklayan ülkeleri göstermektedir.
Kararsız durumdaki ülkeler:
Amerika Birleşik Devletleri
Kriptoya ayak uydurma ve kullanma konusunda ABD şüphesiz küresel liderlerden biri. Şu anki durumda yatırımcılar ülke çapında sadece Bitcoin değil, 45 başka dijital parayı da satın alabiliyor. ABD Mali Suçları Uygulama Ağı (FinCEN), kripto para borsalarını "para aktarıcı" olarak sınıflandırıyor, dolayısıyla da bununla alakalı yasalara tabi tutuyor. Benzer şekilde, IRS de kripto varlıkları değerli mülk olarak sınıflandırıyor, bu yüzden de vergilendirmeye tabi oluyorlar.
- Kripto paralar ile ilgili yasalar eyaletten eyalete değişiyor, hatta federal denetimcilerin bile kripto paralara nasıl yaklaşılacağına dair farklı görüşleri var. Örneğin, Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) kripto paraları menkul değer kabul ederken, Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (CFTC) kripto paraları ticari mal olarak sınıflandırıyor, dolayısıyla da kullanıcıların kripto para türevleriyle halka açık ticaretine izin veriyor.
- Geçen sene ABD Kongresi Ortak Ekonomik Rapor (JER) yayınlayarak ülkenin takip eden 12 ay içinde kriptoya karşı daha modern düzenelemelere geçeceğini belirtmişti.
Kanada
Çok sayıdaki kripto girişimi ve şirketine ev sahipliği yapan bir diğer ülke de Kanada. Bu küresel güç, Bitcoin merkezi olarak görülen iki şehri (Vancouver ve Toronto) ile öne çıkıyor ve bu genç varlık sınıfını yönetmek için mevcut Kara Para Aklamayı Önleme (AML) ve terörist finansmanını önleme yasalarını kullanıyor.
- Ülkenin hukuk sistemi dijital para kullanan şirketlerin Kanada Finansal İşlemler ve Raporlar Analiz Merkezi'ne (FINTRAC) kayıt yaptırmasını şart koşuyor.
- Yerel bankaların FINTRAC'e kayıtlı olmayan müşteriler için hesap açması veya işletmesi mümkün değil.
- Quebec'in finansal düzenleyicisi the Autorité des Marchés Financiers, Para Hizmetleri Şirketleri Yasasına uygun olarak birçok yerel ATM ve borsayı yönetiyor. Yasa, para aktarıcılarının müşterilerinin kimliğini doğrulamasını ve eylemlerinin kaydını tutmasını zorunlu kılıyor.
Birleşik Krallık
Kripto teknolojisine ayak uydurma ve inovasyon konusunda Birleşik Krallık küresel bir lider olarak görülüyor. Dijital paralar ülkede yasaklanmış olmasa da, yasal para olarak da kabul edilmiş değil. Ayrıca belirtmek gerekir ki, ülkede bazı kripto paraların satın alımına katma değer vergisi (KDV) uygulanmıyor. Bunun yerine Bitcoin veya benzeri kripto varlıklar kullanılarak alınan ürünlerde ek vergi uygulanabiliyor.
İlgili Haber: UK Crypto Regulation Is Changing, Recognition Looming at Long Last
- Yatırımcıların kripto varlıklarına dair tüm kâr ve zararları değer artış vergisine tabidir.
- Kendisini düzenleyen bir ticaret birliği olan CryptoUK, Birleşik Krallık'ın Bitcoin'i kapsayan mevcut sektör şartlarını bireysel gizlilik, veri güvenliği ve AML'ye dair bir takım provizyonları içeren bir tüzük hazırlayarak geliştirmeye çalışıyor.
Avustralya
Avustralya Rezerv Bankası kripto sektörüne karşı oldukça açık fikirli; düzenleyici kuruluşlar insanların dijital para kullanımına karışmadıklarını belirtiyorlar. Ek olarak, 2017 yılında, Avustralya hükümeti Bitcoin'in normal para gibi işlem göreceğini ve çift vergiye tabi olmayacağını ilan etti.
Fransa
Kripto'nun mevzuat durumu hala belirsiz olsa da, Fransa'nın yakın zamanda kabul ettiği yasa ile ilk dijital para arzları (ICO) gibi kripto para işlemleri için ülke çapında yeni bir yasal çerçeve oluşturulacak.
Almanya
Alman Federal Mali Denetleme Kurulu (BaFin) kripto paraları ödeme amaçlı kullanılabilecek "hesap birimleri" olarak sınıflandırıyor. Ancak ticari amaçla coin satın alan bireyler veya şirketler öncesinde kuruldan onay almak zorunda. Son olarak, ICO yürütmek isteyen şirketler için BaFin duruma göre değerlendirme yapıyor, yani bu yeni bağış toplama yöntemine karşı da açık fikirli bir yaklaşım gösteriyor.
Yasaklama yönünde sert duruş:
Çin
Geçen yılın başlarında, Çin sınırları içerisinde gerçekleşen kripto aktivitelere yasak getirmişti. Ek olarak, tüm yerel ve uluslararası kripto borsa platformlarına da erişim yasağı uygulanmakta. Çin Halk Bankası eski müdürü Zhou Xiaochuan'a göre yerel finansal kuruluşlar, düzenleyiciler tarafından dijital paraları perakende ödemelerde kabul etmemeleri konusunda uyarıldı.
İlgili Haber: Chinese National Cryptocurrency Turns Out Not Being an Actual Crypto
Hindistan
Bu Güney Asya ülkesi özellikle de geçtiğimiz bir buçuk yılda, kripto sektörüne karşı oldukça düşmanca bir tutum sergiliyor. Hindistan'ın merkezi bankacılık otoritesi Hindistan Merkez Bankası, 2018'de yayınladığı genelgeyle tüm özel bankalara kripto ile ilgili işlemlerden uzak durmasını önerdi.
Kripto dostu ülkeler
İsviçre
İsviçre hükümeti en başından beri kripto/blockchain fikrine açıktı. Yerel yönetim kripto girişimlerine düşük vergi oranları, vergi muafiyeti gibi kolaylıklarla çeşitli finansal destekler sağlıyor.
- İsviçre'nin finans mevzuatı dijital paraları mal varlığı olarak sınıflandırıyor, kişilerin yıllık gelir bildirisinde belirtmesini zorunlu tutuyor ve ülkenin mevcut varlık vergisi kurallarına tabi tutuyor.
- Geçen sene yayınlanan bir habere göre İsviçre'nin "Kripto Vadisi" Zug kantonu, değeri 44 milyar dolar olduğu tahmin edilen bir kripto/blockchain şirket topluluğuna ev sahipliği yapıyor.
Malta
Bu küçük ada ülkesinin Bitcoin ve diğer dijital varlıkları direkt olarak ele alan bir yasası bulunmuyor. Ancak, birkaç yıl önce, ülkenin başbakanı Joseph Muscat, Malta'ya tüm dünyadan yatırımcı çekecek bir ekonomik stratejiyi yürürlülüğe koydu.
İlgili Haber: Safe Space: A Guide to Special Economic Zones for Crypto, From China to Switzerland
Ek olarak, Malta’nın rahat vergi yasaları sebebiyle, Binance de dahil birçok kripto şirketi ülkede mağaza açtı. Bunun asıl sebebi de Avrupa'nın çoğu büyük ülkesinde bulunan kripto şirketlere karşı yasal yaptırımlara maruz kalmamak.
Lüksemburg
Bu küçük Avrupa ülkesi en büyük kripto para borsalarından biri olan Bitstamp'e ev sahipliği yapıyor. Yerel hükümet kripto paraları gerçek para ile değiştirilene kadar vergiden muaf olan, gayri maddi varlıklar olarak tanımlıyor. Ek olarak, tüm kripto para işlemleri Lüksemburg içinde KDV'den muaf.
Singapur
Bu Asya devi şirket dostu olmasıyla ve düşük vergi düzenlemelerine sahip hukuk sistemiyle tanınıyor. Singapur hükümeti son zamanlarda ülkede kripto şirketlerin çoğalmasına olanak sağlayacak bazı yasaları yürürlülüğe koydu.
- Geçen sene, Singapur merkez bankası kripto paraların da dahil edildiği yeni ödeme hizmetleri yasasını tamamladı.
- Singapur'un dijital altyapısı, yatırımcıları çekecek birçok kripto ve fintech firmasıyla dolu.
Belarus
Belarus Cumhuriyeti başkanı Alexander Lukashenko'nun onayladığı kararnameye göre, yerel sakinler kripto varlıkları alıp satabilir ve kendi dijital para birimlerini oluşturabilir. Kararname aynı zamanda kripto meraklılarının da çeşitli eylemlere katılmasına izin veriyor:
- Çeşitli altcoin'lerin madenciliği.
- Belarus rublesi, yabancı para birimleri, hatta diğer elektronik paralar karşılığı kripto varlık ticareti.
Tüm bunlara ek olarak, hükümet kripto varlık sahiplerini 1 Ocak 2023'e kadar bu varlıklar için vergiden muaf tutuyor.
Bazı ülkeler çağın ilerisinde
Bazı ülkeler hala dijital varlıkları ekonomik sistemlerine dahil etmekte güçlük çekerken, kripto hizmetlerin ilgili yerel yönetim kuruluşlarınca lisanslandırılmasını gerektiren sistemleri kullanmaya çoktan başlamış ülkeler da var.
Japonya
Japonya'da tüm kripto para alım satım platformları, ülkenin Finansal Hizmetler Ajansı'na kayıt yaptırmak zorunda. Şimdiden ondokuz iş yeri ticarete başlamak için gerekli lisansını almışken, 110'dan fazla şirket de lisans ile ilgilendiğini belirtti.
Güney Kore
Bu Doğu Asya ülkesi de bir diğer örnek; Finansal İstihbarat Ünitesi (FIU) yakın zamanda yerel kripto borsalarını tek bir idari çatı altına almak için planlarını açıkladı. Ek olarak, Güney Kore kripto sektörünü "gerçek isim sistemi" ile idare ediyor, yani Kore Vonu çekmek veya yatırmak isteyen her kripto kullanıcısının, borsaya bu hizmeti sunan bankada gerçek ismi doğrulanmış bir hesabı olması gerekiyor. Şu anki durumda, bahsedilen hizmeti kullanıcılara sadece Bithumb, Upbit, Coinone ve Korbit sunuyor.