Öne çıkanlar:
Zcash gibi gizlilik tokenleri kazanç elde ederken genel kripto piyasa değeri ve Bitcoin keskin şekilde düştü.
Ralli, FATF baskısı, yeni AB AML kuralları ve giderek artan gizlilik coin’i delist’leriyle sıkılaşan bir politika ortamında yaşanıyor.
Mikserler ve cüzdanlarla ilgili yaptırım davaları ve kovuşturmalar, altyapı ile para iletimi arasındaki çizgi hakkında sorular yarattı ve uyum ekiplerini temkinli risk azaltmaya itti.
Analistler, hareketi gözetlemeye karşı bir protesto işlemi olarak görenlerle, küçülen yüksek riskli bir piyasadaki kırılgan bir geç döngü sıçraması olarak görenler arasında bölünmüş durumda.
Son altı hafta içinde kripto piyasası, yatırımcıların spekülatif varlıklardan çıkmasıyla 1 trilyon dolardan fazla değer kaybetti. Toplam piyasa değeri, ekim ayı başındaki 4,3 trilyon doların üzerindeki zirvelerden 3,1 trilyon doların biraz üzerine gerileyerek yaklaşık yüzde 25-28’lik bir düşüş yaşadı.
Bitcoin, ekim başındaki 126.000 doların üzerindeki tüm zamanların en yüksek seviyesinden yaklaşık yüzde 30 düşmüş durumda ve şimdi 90.000 dolarların düşük bandında işlem görüyor.
Bu tabloya karşılık, performansın en güçlü olduğu alan aynı zamanda en yüksek fiyat oynaklığına sahip kategori: gizlilik tokenleri. Zcash (ZEC), yaz sonundan bu yana birkaç yüz yüzde puan yükselerek piyasa değerini ağustos ayında 1 milyar doların altından kasım ayı başında 7 milyar doların üzerine taşıdı. Değer açısından kısa bir süre için Monero’yu (XMR) geride bıraktı.
Aynı zamanda Zcash, Coinbase’in dahili arama sıralamalarında Bitcoin (BTC) ve XRP’yi (XRP) geçerek en üst sıraya yükseldi. Bu, bireysel yatırımcı ilgisinin bu harekete eşlik ettiğinin bir işareti.
Analistler, keskin kazançlar ile artan arama ilgisinin klasik bir sıcak işlem görünümü sunduğunu söylüyor. Karmaşık olan, bunun düzenleyici baskıların, borsa delist’lerinin ve yaptırımla ilgili incelemelerin arttığı bir piyasa bölümünde yaşanması.
Biliyor muydunuz? Kirli kripto paranın çoğu gizlilik coin’leri üzerinden hareket etmez. Chainalysis’in 2025 suç raporu, 2024’te yasa dışı faaliyetlerle bağlantılı tüm kripto işlem hacminin yaklaşık yüzde 63’ünün stablecoin’ler olduğunu ve birçok suç aktörü için Bitcoin’i çoktan geride bıraktığını ortaya koyuyor.
Gizlilik tokenleri birer istisna: Sayılar ve anlatılar
Son hareketin açıkça Zcash tarafından yönlendirildiği, Monero’nun ise uzaktan takip ettiği görülüyor.
Analistlerin işaret ettiği temel sayılar:
ZEC, bazı büyük platformlarda yaklaşık bir ayda yüzde 200’ün çok üzerinde yükseldi.
Yaz sonundaki dip seviyelerden ZEC’teki nokta bazlı hareketler üç haneli yüksek yüzdeli kazançlara ulaştı.
Monero da yükseldi, ancak çok daha az, bu da ZEC’in piyasa değeri açısından kısa süreliğine onu geçmesini sağladı.
Ralliye rağmen ZEC hala tarihsel tüm zamanların en yüksek seviyesinin oldukça altında işlem görüyor.
Açıklamalar iki geniş kategoriye ayrılıyor:
Bir grup, yarılanmalar ilerledikçe azalan arzı ve token sahiplerine daha fazla fon kontrolü sağlayan planlanan NU6.1 yükseltmesini içeren yapısal ve teknik faktörlere odaklanıyor.
Diğeri ise anlatıya ve piyasa yapısına odaklanıyor: son derece iyimser kamu fiyat tahminleri, gözetim endişeleri, ince emir defterleri ve nispeten küçük bir piyasa segmentinde kısa sıkışmaları.
Çoğu gözlemci, rallinin anonimlik artırıcı varlıklara karşı düzenleyici ve politika dalgası tersine dönerken gerçekleştiği konusunda hemfikir.
Biliyor muydunuz? Son ralliye rağmen tüm gizlilik coin’i sektörü, CoinGecko kategori verilerine göre yalnızca yaklaşık 30-35 milyar dolar değerinde ve bu, toplam kripto piyasa değerinin yaklaşık yüzde 1’i.
Düzenlemeler ters yönde ilerliyor
Küresel düzeyde gizlilik tokenleri, Kara Para Aklama Önleme (AML) tartışmasının merkezinde yer alıyor.
2019’dan bu yana Mali Eylem Görev Gücü (FATF), Sanal Varlıklar ve Sanal Varlık Hizmet Sağlayıcıları (VASP’ler) için, nitelikli transferlerde gönderici ve alıcı bilgisinin eşlik etmesini gerektiren Seyahat Kuralı dahil olmak üzere tam AML ve terörizmin finansmanıyla mücadele (CFT) standartlarını uyguluyor.
2024’te yapılan hedefli bir güncelleme, değerlendirilen yargı bölgelerinin yaklaşık dörtte üçünün hala yalnızca kısmen veya hiç uyumlu olmadığını ve yaklaşık yüzde 30’unun Seyahat Kuralı’nı yasaya henüz dahil etmediğini gösterdi. FATF ayrıca anonimlik artırıcı kripto paraların yasa dışı aktörler tarafından artan kullanımını özel bir endişe olarak işaretledi.
Avrupa’da yön daha da net. 2024/1624 Sayılı Tüzük ve ilgili mevzuat etrafında şekillenen yeni AB genel AML kuralları, hukuki ve politik analizlere göre 2027’ye kadar lisanslı platformlarda anonim kripto hesaplarını ve gizlilik coin’lerini yasaklayacak.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, banka benzeri AML kontrolleri uygulamak, hizmetleriyle etkileşime giren cüzdanların nihai fayda sahiplerini doğrulamak ve tamamen anonim araçlara desteği aşamalı olarak kaldırmak zorunda olacak.
Bu, bu varlıkların her yerde yasaklı hale geleceği anlamına gelmiyor. Ancak düzenlenmiş finansal sistemin büyük bölümünde altyapı, gizlilik tokenlerinin kısıtlanacağı veya dışlanacağı varsayımıyla yeniden tasarlanıyor.
Delist’ler, daralan işlem alanları ve likidite riski
Düzenleyici ortam, gizlilik tokenlerinin nerede ve nasıl işlem gördüğünü zaten şekillendirmeye başladı.
Temel değişimler:
2024’te gizlilik tokenleri, merkezi borsalardan yaklaşık 60 delist ile karşılaştı ve bu rakam 2021’den bu yana en yüksek seviyeyi temsil ediyor.
Monero, en fazla kaldırma payını oluşturdu. Dash (DASH) ve diğerleri de AML politikaları gözden geçirilirken etkilendi.
Binance, yerel kurallar ve uyum gerekçesiyle bazı Avrupa ülkelerindeki kullanıcılara yönelik XMR, ZEC ve DASH işlemlerini kısıtladı veya kaldırdı.
Kraken, 2024 sonunda, Avrupa Ekonomik Alanı’ndaki (EEA) müşterileri için Monero işlemlerini ve yatırmalarını durduracağını açıkladı. Yıl sonu çekim son tarihi ve Avrupa Birliği düzenlemelerine, özellikle MiCA çerçevesine açık bir gönderme yaptı.
Bu adımlar klasik bir likidite ikilemi yaratabilir. İnce piyasalar, ralliler sırasında nispeten küçük girişlerle keskin hareket edebilir. İşlemlerin büyük, iyi sermayeli platformlardan daha küçük veya daha az düzenlenmiş platformlara kaymasıyla, büyük sahiplerin fiyatı hareket ettirmeden çıkması zorlaşabilir. Ani yükselişlere olanak tanıyan aynı yapı, düşüş sırasında da boşluk riskini artırabilir.
Biliyor muydunuz? Bazı ülkeler gizlilik coin’i ticaretini yıllar önce yasakladı. Japonya’nın düzenleyicisi 2018’de borsaların Monero, Dash ve Zcash’i kaldırmasını zorladı. Güney Kore ise Mart 2021’de gizlilik coin’lerini yerel borsalardan tamamen yasakladı.
Yaptırım etkileri, mahkeme savaşları ve uyum endişesi
Yaptırımlar ve icra işlemleri başka bir belirsizlik katmanı ekledi.
2022’de Amerika Birleşik Devletleri Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi (OFAC), Ethereum tabanlı mikser Tornado Cash’i, milyarlarca dolar akladığı iddiasıyla yaptırım listesine aldı ve bunlara Kuzey Kore bağlantılı fonlar da dahildi. 2024 sonunda bir ABD temyiz mahkemesi, değiştirilemez akıllı sözleşmelere yaptırım uygulanmasının Hazine’nin yetkisini aştığına hükmetti ve mart 2025’te OFAC bu yaptırımları resmen geri çekti.
Ancak hukuki risk ortadan kalkmadı. Tornado Cash geliştiricileri, çeşitli yargı bölgelerinde suçlamalarla karşı karşıya kaldı ve bir kurucu ortak, ruhsatsız para iletim işi yürütmekle bağlantılı suçlamalarla mahkum edildi.
Samourai Wallet ile ilgili ayrı bir dava benzer bir sinyal gönderdi. Kasım 2025’te kurucuları, ABD’de ruhsatsız para iletim işi yürütmek için komplo kurduklarını kabul ettikten sonra çok yıllı hapis cezaları aldı. Savcılar, hizmet üzerinden 2 milyar dolardan fazla Bitcoin aktığını iddia etti.
Uyum ekipleri için altyapı ile para ileticisi arasındaki çizgiyi çizmek zor. Birçok AML sağlayıcısı ve politika grubu, gizlilik coin’lerini, mikserleri ve bazı yüksek riskli merkeziyetsiz finans (DeFi) araçlarını aynı yüksek risk bandına yerleştiriyor. FATF ve ulusal düzenleyicilerin baskısı altında birçok firma, gizlilik araçlarıyla bağlantılı yatırımları engelleyerek, listelemeleri reddederek ve ödeme kullanımını sınırlayarak aşırı uyum yoluna gidiyor.
Kullanıcılar için bu ikincil bir risk yaratıyor. Belirli bir coin veya protokol yaptırıma tabi olmasa bile çevresindeki ekosistem yine de onu dokunulması çok riskli olarak görebilir.
Analistlerin şimdi izlediği şeyler
Analistler, bu rallinin gerçekte ne anlama geldiği konusunda bölünmüş durumda:
Bazıları bunu artan zincir üstü gözetim, veri paylaşımı kuralları ve yaptırım taraması karşısında bir protesto işlemi olarak görüyor.
Diğerleri bunu, daha çok kaldıraç ve anlatılar tarafından yönlendirilen, uzun vadeli talep temeli zayıf, küçülen bir niş piyasada geç döngü spekülatif bir sıçrama olarak değerlendiriyor.
Politika tarafında izlenen temel dönüm noktaları:
Gizlilik coin’lerini lisanslı platformlarda kısıtlayan veya fiilen yasaklayan AB AML kuralları 2027 civarında tam olarak yürürlüğe girecek.
FATF, uygulama incelemeleri yayımlamaya devam edecek ve en son raporları, yargı bölgelerinin çoğunun sanal varlık standartları ve Seyahat Kuralı ile yalnızca kısmen uyumlu olduğunu ortaya koyuyor.
Teknik tarafta ise Zcash’in NU6.1 fonlama değişikliği ve büyük ağlarda isteğe bağlı gizlilik katmanlarıyla ilgili deneyler, daha güçlü gizliliğin düzenleyicilerin izlenebilirlik talepleriyle birlikte var olup olamayacağını test edebilir.
Şimdilik gizlilik tokenleri, finansal gizlilik üzerine süregelen bir tartışma ile küresel AML ve yaptırım rejiminin yoğunlaşması arasında sıkışmış durumda. Bu segmentin nasıl işlediğini anlamak için hukuki, likidite ve yaptırım risklerinin farkında olmak zorunludur.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya öneri içermez. Her yatırım ve alım satım işlemi risk taşır ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır. Doğru ve zamanında bilgi sunmaya çalışsak da Cointelegraph, bu makaledeki herhangi bir bilginin doğruluğunu, eksiksizliğini veya güvenilirliğini garanti etmez. Bu makale, risklere ve belirsizliklere tabi olan ileriye dönük ifadeler içerebilir. Cointelegraph, bu bilgilere güvenmenizden doğacak herhangi bir kayıp veya zarardan sorumlu olmayacaktır.
