Bitcoin, çok sayıda borsa da dahil olmak üzere dünya genelinde sayısız yerde işlem görmektedir. Ancak bu varlık, zaman zaman bazı ülkelerdeki aykırı fiyat hareketleri dışında, piyasa genelinde büyük ölçüde aynı ABD doları değerine yakın işlem görmektedir. Bu nasıl mümkün olabilir?
Bitcoin (BTC) vadeli işlemleri ve opsiyonları da dahil olmak üzere kripto alanında çok sayıda alım satım ürünü mevcuttur, ancak spot BTC olarak adlandırılan gerçek işlem yapılabilir BTC'nin fiyatı, özellikle çok sayıda borsa göz önüne alındığında, kripto piyasasında nasıl belirlenmektedir?
Diginex Group'a bağlı bir dijital varlık borsası olan Equos'un satış müdürü Justin d'Anethan Cointelegraph'a verdiği demeçte, "BTC'nin herhangi bir andaki fiyatı, insanların o anda BTC almaya veya satmaya hazır oldukları fiyatın bir fonksiyonundan başka bir şey değildir" dedi. "Bu yüzden bir borsadan diğerine - çok az da olsa - değişiklik gösterecektir," diye açıkladı ve ekledi:
"Doğal olarak, piyasa yapıcılar ve arbitrajcılar bu farkla oynayacak ve farkı en aza indirecektir (daha yüksek olduğunda satmak; daha düşük olduğunda satın almak, böylece doğal olarak düzeltmek). Veri sağlayıcıları ve borsalar genellikle farklı borsalarda izlenen güncel fiyatlardan oluşan bir endeksi baz olarak kullanır."
Arbitraj, Bitcoin'in fiyatının borsalar arasında benzer kalmasına yardımcı olan piyasanın bir yönüdür. Eğer BTC bir borsada coin başına 50.000 dolardan işlem görürken başka bir borsada 60.000 dolardan işlem görüyorsa, insanlar muhtemelen BTC'yi 50.000 dolara satın alacak, diğer borsaya gönderecek, 60.000 dolara satacak ve coin başına 10.000 dolar kâr elde edecektir. Ancak arbitrajda işlem zamanlaması, borsa kısıtlamaları ve botlar gibi bir dizi faktör rol oynamaktadır.
Bir kripto analisti ve tüccarı olan Filbfilb de arbitrajı Bitcoin'in piyasadaki spot fiyatının belirlenmesinde önemli bir bileşen olarak görüyor. Cointelegraph'a verdiği demeçte, "Genel olarak konuşmak gerekirse, arbitraj botları izole hacmin getirdiği fiyat farklılıklarını ortadan kaldırmada önemli bir rol oynamaktadır" dedi. "Piyasa fiyatlarındaki tutarsızlıkları düzelten kişileri kârla etkin bir şekilde ödüllendiriyorlar," diye ekledi. Filbfilb açıkladı:
"Bir borsada, A'da, fiyatı B borsasından daha aşağı çeken yüksek hacimli bir boşaltma, arbitraj katılımcılarının A borsasında daha ucuz coinleri satın aldığını ve B borsasında daha yüksek bir fiyata sattığını görecektir. Bu, A ve B fiyatları eşitlenene ve fırsat ortadan kalkana kadar devam edecektir. Açıkçası, bu basit bir örnek, ancak kelimenin tam anlamıyla her zaman devam ediyor."
Bitcoin stok-akış modeli yaratıcısı PlanB tarafından bir zamanlar bahsedilen bir stratejiye göre, Bitcoin vadeli işlemleri ile spot ticaret arasında arbitraj fırsatları da mevcut. Bu taktik esasen spot Bitcoin satın alırken BTC vadeli işlemlerinin açığa satılmasını içeriyor.
Chicago Ticaret Borsası'nda işlem görenler gibi bazı Bitcoin vadeli işlemleri, vade sonuna bağlı olarak bazen sözleşme dönemlerinin başlangıcında varlığın fiyatının üzerinde işlem görür ve vade sonu geldiğinde BTC'nin spot fiyatına daha yakın bir yol bulur. Ancak bu sistem, seçilen Bitcoin vadeli işlem sözleşmesinin uzunluğu gibi bir dizi faktöre bağlıdır.
Bir kripto ticaret platformu olan Hxro'nun kurucu ortağı Rob Levy Cointelegraph'a verdiği demeçte, "Dünyanın dört bir yanındaki katılımcılardan gelen alış ve satış emirleri Bitcoin'in gerçek zamanlı fiyatını belirliyor" dedi. "Spot piyasalardan türev piyasalara (vadeli işlemler, opsiyonlar, swaplar) kadar tüm piyasalar birbiriyle bağlantılıdır" dedi ve ekledi:
"Genellikle likidite sağlayıcıları veya piyasa yapıcıları olarak adlandırılan en gelişmiş piyasa katılımcıları, dünya genelindeki en aktif borsaların hepsinde aynı anda işlem yapmaktadır. Yüksek frekanslı tüccarlar tarafından inşa edilen gelişmiş alım satım sistemleri, tüm büyük borsalardaki emir defterlerini günün her saati izler."
Levy, hızlı arbitrajın çeşitli kripto ticaret platformlarında karşılaştırılabilir BTC fiyatlandırmasını sürdüren güç olduğunu belirtti.
Ayrıca, bir yatırım firması olan Wilshire Phoenix tarafından hazırlanan bir rapora göre, CME'nin BTC vadeli işlem ticareti spot Bitcoin için piyasa fiyatını etkiliyor. Raporda, "Wilshire Phoenix'in bulguları [...] CME Bitcoin Vadeli İşlemlerinin fiyat keşfine ilgili spot piyasalarından daha fazla katkıda bulunduğunu gösteriyor" ifadesi yer aldı.
CME, 2017 yılında nakit uzlaşmalı Bitcoin vadeli işlemlerini açtı. Chicago ticaret kuruluşu, BTC vadeli işlemleriyle birlikte, BTC spot piyasasındaki borsalardan gelen verileri dikkate alarak Bitcoin için bir değer olan CME CF Bitcoin Referans Oranını kullanıyor.
Genel olarak, Bitcoin'in fiyatının borsalar arasında standartlaştırılmasında belirli faktörler rol oynayabilse de, varlık genel değerini bir değer deposu olarak rolü de dahil olmak üzere bir dizi gerekçeye dayanarak elde etmektedir.