Bugünlerde sıkça adını duyuyoruz: “DXY yükseldi”,“DXY rekor kırdı”,“DXY piyasaları eziyor.” İyi ama nedir bu DXY? Ne yer ne içer? Nereden gelip nereye gider?

DXY ABD dolarının 6 büyük küresel para birimi karşısındaki değerini ölçen bir endekstir. Söz konusu 6 para birimi çeşitli ağırlıklarla bir sepet oluşturur. ABD doları sepet karşısında değer kazanırsa DXY endeksi yükselir; değer kaybında ise DXY düşer.

DXY endeksi hesaplamasında euro, Japon yeni, İngiliz sterlini, Kanada doları, İsveç kronu ve İsviçre frangı kullanılır. Bu para birimlerinin sepetteki ağırlıkları ise şöyledir:

  • Euro: Yüzde 57,6

  • Japon yeni: Yüzde 13,6

  • İngiliz sterlini: Yüzde 11,9

  • Kanada doları: Yüzde 9,1

  • İsveç kronu: Yüzde 4,2

  • İsviçre frangı: Yüzde 3,6

DXY kuvvetli bir şekilde yükseliyorsa likidite hisse senetlerinden, altın ve gümüşten ve kripto varlıklardan çıkıp, nakde ve özellikle mevcut sistemde dünyanın rezerv parası olan dolara geçiyor demektir.

Yazının kaleme alındığı 24 Eylül 2022 Cumartesi itibarıyla DXY, 113 puan sınırını da aştı. Bu son 20 yılda görülen en yüksek seviye. Yakın tarihte DXY’de yaşanan büyük tırmanışların çok ciddi sonuçları olmuştur.

(1980-1985) DXY, 85’ten 160’a yüzde 88,2 oranında yükseldi

1980’de Doğu Bloku ve SSCB’nin çöküşü sürecini tetikleyen Polonya Dayanışma Hareketi protestoları başladı.

DXY’nin hızlı ve amansız tırmanışı komünist ülkeleri öyle ağır bir baskı altına soktu ki, 1985’te SSCB ülkeyi çözülmeye götürecek Mikhail Gorbaçev’i iktidara getirmek zorunda kaldı.

'85-'91 döneminde DXY düşse de olan olmuştu. Doğu Avrupalı komünist rejimler birer birer yıkıldı.

(1992-2002) DXY, 79’dan 120’ye yüzde 52 artış gösterdi

1994’te Türkiye ve Meksika’da kriz çıktı.

1997’de ise Büyük Asya krizi başladı. 1998’de kriz Rusya’ya ve oradan Batı piyasalarına sıçradı. ABD’li dev LTCM fonu batma ve tüm dünyayı peşinden sürükleme noktasına geldi.

2000-2002 arasında Nasdaq ve diğer ABD borsaları çöktü.

(2008-2009) DXY, 72’den 88’e yüzde 22’lik tırmanış yaptı

ABD’de ve tüm dünyada emlak piyasaları battı. Kriz tüm finansal piyasalara yayıldı. Merkez bankaları küresel sistemik çöküşü durdurmak için para basmaya başlamak zorunda kaldı. Bitcoin doğdu.

Ve şimdi...

(2021-2022) DXY, 90’dan 113’e yüzde 26 oranında arttı.

Fed, dolar yakma operasyonu ve faiz artışlarına devam ederse, DXY’nin daha da yükselmesi kaçınılmaz. Bakalım bu defa hangi önemli olaylarla karşılaşacağız.

Bir de DXY ve Bitcoin ilişkisini inceleyelim. Aşağıda Bitcoin yükseliş sezonlarında Bitcoin fiyatı ve DXY’de meydana gelen değişimleri listeledim:

  • Mayıs 2010 - Haziran 2011: Bitcoin 0,0041 - 30 — DXY 86,53 - 74,37 (-yüzde 14)
  • Şubat 2012 - Kasım 2013: Bitcoin 4,3 - 1132 — DXY 78,81 - 80,64 (+yüzde 2,3)
  • Ağustos 2015 - Aralık 2017: Bitcoin 225 - 19500 — DXY 95,92 - 92 (-yüzde 4,1)
  • Aralık 2018 - Kasım 2021: Bitcoin 3232 - 69000 — DXY 96 - 95,89 (-yüzde 0,11)

Veriler açık bir şekilde gösteriyor: Bitcoin ve kripto varlıkların değer kazanabilmesi için DXY endeksinin ya düşmesi ya da en azından adeta yatay kalması gerekiyor.

Evet önümüzdeki günlerde bolca DXY konuşacağız fakat şimdiden haber vereyim; yakında listeye bir başka meşhur endeks daha eklenecek: VIX...