Near Protocol blokzinciri nedir?
Near Protocol, geliştiriciler ve kullanıcılar arasında kullanılabilirliğe odaklanan merkeziyetsiz bir uygulama (DApp) platformudur. Ethereum'un bir rakibi olan Near Protocol, aynı zamanda akıllı sözleşme yeteneğine ve bir proof-of-stake (PoS) blokzincirine sahiptir.
Near, daha sonra tartışılacak olan ölçeklenebilirliği sağlamak için parçalama teknolojisini kullanmaktadır. Yerel token NEAR, Near kripto platformunda işlem ücretleri ve depolama için kullanılır. Tokenlar, işlem doğrulayıcıları olmak ve ağ mutabakatının sağlanmasına yardımcı olmak isteyen NEAR token sahipleri tarafından stake etmek için de kullanılabilir.
Near, NeaCollective tarafından inşa edilmiş ve merkeziyetsiz uygulamaları barındırmak üzere tasarlanmış, topluluk tarafından işletilen bir bulut bilişim platformu olarak kavramsallaştırılmıştır. Ayrıca hem geliştirici hem de kullanıcı dostu olacak şekilde inşa edilmiştir, dolayısıyla insan tarafından okunabilen hesap adları (kriptografik cüzdan adresleri yerine) gibi özelliklere sahiptir.
Near Protocol nasıl çalışır?
Merkeziyetsiz uygulamalar, oyunlardan finansal hizmetlere kadar geniş bir yelpazeye yayılan DApp'ler ile kripto topluluğunda patlama yaşadı. Bununla birlikte, ölçeklenebilirliğin çoğu blokzincirinde bir sorun olmaya devam ettiği de ortaya çıkmıştır.
Ölçeklenebilirlik sorunu blokzincirleri arasında, özellikle de Bitcoin ve Ethereum gibi daha eski olanlar arasında yaygındır. Zorluklar temel olarak blokzincirlerinin çok sayıda işlemi yüksek hızlarda ve yönetilebilir maliyetlerle gerçekleştirme zorluğundan kaynaklanmaktadır.
Near gibi projeler, farklı bir mimari kullanarak tamamen yeni bir blokzinciri inşa ederek bu sorunu çözmeye çalışmaktadır. Near'ın bu soruna bulduğu çözüm sharding (parçalama) uygulamaktı.
Near, sharding stratejisini kullanarak blokzincirini daha küçük ve yönetilebilir parçalara bölebilmektedir. Bu da hesaplama yükünü azaltarak ağ üzerindeki yükü azaltıyor ve işlem hacminin artmasını sağlıyor.
Daha önce de belirtildiği gibi, Near protokolü bir PoS sistemi kullanmaktadır. İşlem doğrulayıcısı olmakla ilgilenen düğümler, katılım için değerlendirilmek üzere NEAR token'larını stake ederler. Token sahipleri, bir düğümü işletmek istemiyorlarsa, hisselerini seçtikleri doğrulayıcıya da devredebilirler.
Genel olarak, daha büyük hisseye sahip doğrulayıcılar mutabakat sürecinde daha fazla etkiye sahiptir. Near'daki doğrulayıcılar bir açık artırma sistemi ile seçilir ve her dönem, tipik olarak 12 saatlik bir aralıkta seçilir.
Bu arada, DApp'ler tıpkı Ethereum'da olduğu gibi Near üzerinde de oluşturulabilir. Bu, Near'ın sunucusuz bilgi işlem ve merkeziyetsiz veri depolamayı birleştiren bulut altyapısı sayesinde mümkün olmaktadır. Nea, küresel olarak konumlandırılmış yüzlerce sunucu kullanarak çalışır.
Near Protocol'ün benzersiz özellikleri
Sharding (parçalama) stratejisi
Herhangi bir blokzincirindeki düğümlerin tipik olarak üç ana işlevi vardır: işlemleri işlemek, geçerli işlemleri ve tamamlanmış blokları birbirleriyle iletmek ve ağın işlem geçmişini saklamak. Bir ağ büyüdükçe ve daha sıkışık hale geldikçe, bu işlevleri yönetmek düğümler için daha zor hale gelir.
Near, daha fazla düğüm katıldığında bile ağın kapasitesinin artmasını sağlayan bir parçalama yaklaşımı kullanır. Yüksek ağ kullanımı, ağ düğümlerinin dinamik olarak birden fazla parçaya bölünmesine neden olur. Hesaplama daha sonra bu parçalar üzerinde paralelleştirilerek her düğüm için gereken hesaplama yükü azaltılır.
Sharding sayesinde, düğümlerin ağ kodunun tamamını çalıştırması gerekmez (Bitcoin düğümlerinde olduğu gibi), yalnızca kendi parçalarıyla ilgili kodu çalıştırması gerekir. Near Protocol, işlemlerin birden fazla parçaya dokunacağını varsayar, bu da çoğu akıllı sözleşme için varsayılan davranıştır.
Yerinden yönetime odaklanma
Gerçek bir ademi merkeziyetçiliği sürdürmek için bir ağ izne tabi olmamalıdır, yani potansiyel düğüm operatörleri serbestçe katılabilmelidir (havuz oluşturmayı teşvik etmenin aksine).
Near, hem adil hem de öngörülebilir olduğu düşünülen bir stake etme tekniği olan eşikli proof-of-stake kullanır. Bu, güçlü doğrulayıcıların bir havuzda toplanmasını önler ve ağ üyeleri arasında geniş ölçekli katılımı teşvik eder.
Kullanılabilirlik öncelikli yaklaşım
Near Protocol, geliştiricilerin web deneyimlerine benzeyen bir kullanıcı deneyimi oluşturmasına olanak tanıyan "aşamalı güvenlik" modelini izleyen, kullanılabilirlik öncelikli bir yaklaşıma sahiptir.
Near, her şeyden önce kullanılabilirlik ihtiyacını anlıyor, çünkü geliştiriciler muhtemelen yalnızca kullanıcılarına değer ve kullanılabilirlik sunan uygulamalar oluşturacaklar. Near, kullanıcı merkezli olma çabalarının bir parçası olarak kullanıcılara kolay abonelikler, basit işe alım, öngörülebilir fiyatlandırma ve tanıdık kullanım stilleri sunuyor.
Yönetişim
Near Protocol'ün yönetişimi, protokolün bağımsızlığını sağlamak için topluma yönelik yararlı girdi ve denetim sağlamayı sürdürürken protokolün hızlı bir şekilde geliştirilmesine de olanak tanır.
Near'ın hedeflerinin bir parçası da etkin yürütme, karar alma ve ağ içinde yeterli temsil yoluyla toplum liderliğindeki yaratıcılığı korumaktır.
Near'ı temel alan projeler nelerdir?
Aşağıda Near'daki popüler projelerden bazıları yer almaktadır:
Mintbase
Mintbase, kullanıcıların Nearnonfungible token'lar (NFT'ler) oluşturmasına ve satmasına olanak tanır. Varlıklar kripto sanatından etkinlik biletlerine ve daha fazlasına kadar çeşitlilik göstermektedir. Kullanıcılar bu varlıkları platformda NFT olarak basabilir ve bunları NearNFT pazarları veya diğer NFT pazarları aracılığıyla satışa sunabilir.
Mintbase akıllı bir sözleşme oluşturabilir ve basılan tokenlerin transfer edilebilirliğini sınırlayabilir, böylece dolandırıcılık veya yasa dışı transferlere karşı koruma sağlayabilir. Mintbase, yalnızca bir kategoriye odaklanan diğer platformların aksine, farklı dijital varlıkların oluşturulmasını desteklemeye odaklanır.
Mintbase Ethereum'dan Near'a geçerek Near vs. Ethereum tartışmasında NEAR'a bir puan daha kazandırdı. Bu geçişin, Ethereum'un ağ tıkanıklığından kaynaklanan gülünç derecede yüksek işlem ücretlerinden başka bir nedeni yoktu.
Mintbase, mağaza oluşturma ücretleri yüzlerce dolara yükseldiğinde Ethereum'u bıraktığını açıkladı ve bunun sonucunda platform, kullanıcılarına mağazalarını oluşturmadan önce işlem ücretlerinin düşmesini beklemelerini tavsiye etti.
Paras
Paras benzersiz bir çözüm sunmak için tasarlanmıştır: Eskiyen geleneksel koleksiyon kartlarının doğrulanmasını ve değişimini kolaylaştırmak. Paras, hızlı ve ucuz işlemler aracılığıyla Near aracılığıyla sahipliği doğrular.
Basitçe ifade etmek gerekirse, Near üzerine kurulu dijital bir kart pazarıdır ve bunların zamanla yıpranmamasını sağlayarak koleksiyoncuların koleksiyonlarını sürdürme yükünü azaltmayı amaçlamaktadır. Sanatçılara ve koleksiyonculara da dijital koleksiyon pazarına ücretsiz erişim hakkı tanınıyor.
NPunks
NPunks, Near Protocol'ün CryptoPunks, Tpunks ve SolPunks gibi son derece başarılı projelerinin kendi versiyonudur. Orijinal Punks projesi ile tutarlı olarak, 10.000 benzersiz NPunks kendi nadirlik özelliklerine sahip olacak. Koleksiyonda 111 bot, 88 zombi, 24 maymun ve 9 uzaylı bulunacak.
Herkese bir NPunk satın alma şansı verilerek adil katılım sağlanır. Satın alımlar, işlem tamamlanana kadar alıcının kimliği gizli tutularak rastgele yapılır. Kullanıcılar NPunk'larını basıldıktan sonra ikincil piyasada satabilirler.
Neden Near Protocol kullanılmalı?
Kullanıcılar genellikle, daha düşük maliyetlerle hızlı ve güvenli işlemleri kolaylaştıran benzersiz sharding teknolojisi sayesinde Near'a yöneliyor. Bunun da ötesinde, geliştiriciler yüksek hacimli etkinlik gerektiren uygulamalar oluşturmak için Near'ı tercih ediyor.
Aynı şekilde, uygulamalarına Near'a köprüler kurmayı planlayan Ethereum geliştiricileri de Near'ın katman-2 çözümlerini kullanabilir. Near Protocol yatırımcıları da Near'ı yatırım portföylerine ekleyebilir ve Near'ın ölçeklendirmeye yönelik benzersiz çözümü olan sharding'e güvenebilirler.
Near Protocol'ün yerel varlığı olan NEAR token'ın çeşitli kullanım alanları vardır. Her bir token Ether (ETH) ile aynıdır ve aşağıdakiler için kullanılabilir:
NEAR token'ın tokenomiği de burada ayrıntılı olarak görülebilir.