Sosyal medyanın inovasyonu ve bunun sonucunda artan popülaritesi, yüzyılın başında çevrimiçi sosyal grafik kavramıyla başlamıştır. Bu özel veri yapısı, sosyal ağ kullanıcıları ile etkileşimde bulundukları kişiler, yerler ve nesneler arasında bir çizgi çizmektedir. Ancak zaman, başlıca sosyal medya platformlarının merkezileşmeyle ilgili çeşitli dezavantajlara sahip olduğunu göstermiştir. Değişimin amiral gemileri muhtemelen mevcut Web3 projelerinin filizleri olacaktır.
Lens Protocol nedir?
Lens Protocol, Web3 ve ademi merkeziyetçilik çağında sosyal medya kavramlarının geleceğini yeniden şekillendirmek için oluşturulan blokzinciri tabanlı açık kaynaklı bir sosyal platformdur. Sosyal ağların kullanıcıları arasında yalnızca merkezi bir şekilde bağlantılar geliştirmek için sosyal grafikler kullanan Twitter veya Facebook gibi çağdaş Web2 sosyal medya platformlarının aksine, Lens Protocol, içerik oluşturucuları "dijital köklerine sahip olma" konusunda güçlendirmek ve insanların kendileri ile topluluklar arasındaki bağlantılara ödün vermeden sahip olmalarını sağlamak için izinsiz ve birleştirilebilir olacak şekilde tasarlanmıştır.
Sonuç olarak, Lens Protocol'ün geliştirilmesi, kullanıcıların tamamen sahip olduğu merkeziyetsiz sosyal grafiğin ortaya çıkmasına yol açarak, onlara bilgi ve bağlantılarının kontrolünü geri verdi ve hatta içeriklerinden para kazanma özellikleri sağladı.
Lens Protocol 2022 yılının başlarında tanıtıldı ve sosyal ağ ürününün devrim niteliğindeki yapısı ve onu geliştiren tanınmış Aave (AAVE) ekibi nedeniyle blokzinciri ve kripto topluluklarında büyük ilgi gördü. Ethereum ekosistemindeki önemli borç verme platformlarından birinin bir kolu olan Lens Protocol, mevcut sosyal medya ortamındaki önemli kusurları gidermeye çalışmakta ve bunu oldukça başarılı bir şekilde yaparak yavaş yavaş Web3'e hazır bir topluluğun adanmış kullanıcılarından oluşan bir taban kazanmaktadır.
Lens Protocol nasıl çalışır?
Lens Protocol'ün sosyal grafiği bir grafik veritabanı (GDB) aracılığıyla oluşturulur. Bu tür veritabanları, verileri depolamak için tek tek düğümler, aralarındaki bağlantı noktaları olarak kenarlar, yerler, nesneler ve diğer özellikleri içeren grafik yapılarını kullanır. Bu grafikler ağ üyelerini ve aralarındaki ilişkileri gösterir.
Ancak Lens Protocol'ün akıllı sözleşmelere dayalı sosyal grafiği, merkezi sosyal medya grafiklerinden farklıdır çünkü ikinci durumda verilere erişim yalnızca merkezi hizmetler için mevcuttur. Özellikle, kullanıcıların, üçüncü tarafların ve hatta hizmetle entegre olmak isteyebilecek projelerin buna erişimi yoktur. Profiller, içerik ve bağlantılar merkezi ağ operatörü tarafından kilitlenir ve saklanır.
Ayrıca, tek bir sunucu erişilemez hale geldiğinde herhangi bir merkezi hizmetin hafifçe tek bir arıza noktası haline gelebileceği bilinmektedir. Merkeziyetsiz sosyal ağ uygulamaları (DApp'ler) oluşturmaya odaklanan Lens Protocol'ün açık sosyal grafik mimarisi, herhangi bir blokzinciri tabanlı sosyal medya platformunun veya DApp'in buna bağlanmasına olanak tanır.
Dahası, özelleştirilemeyen merkezi hizmetlerin yapısının aksine, Lens Protocol'ün esnek tasarımı modülerlik kavramlarına dayanmaktadır, bu da en son özelliklerin ve düzeltmelerin uygulanmasına izin verir ve aynı zamanda sosyal ilişkileri ve kullanıcıya ait içeriği güvence altına alır. Lens Protocol, Polygon (MATIC) çevre dostu proof-of-stake (PoS) blok zinciri üzerine inşa edilmiştir. Ayrıca MetaMask, Gnosis Safe ve Argent gibi kripto para cüzdanlarıyla uyumludur ve platformlar arasında birlikte çalışabilirliği teşvik eder.
Lens Protocol'ü benzersiz kılan nedir?
Lens Protocol'ü benzersiz kılan iki temel kavram vardır: değiştirilemez belirteçler (NFT'ler) ve modülerlik. Kullanıcı profillerinin NFT olarak oluşturulması protokolün merkezinde yer almaktadır. Bununla birlikte, Lens Protocol'ün merkeziyetsiz sosyal ağ üyeleri, NFT'ler aracılığıyla temsil edilen içeriklerini ve profillerini oluşturma, sürdürme ve sahip olma yetkisine sahip olurken, Polygon'un düşük ücretli katman 2 ölçeklendirme çözümü tüm verileri depolar.
Bu tür bir mimari, içeriğin tüm haklarının ve tam mülkiyetinin kullanıcıların eline geçmesine yardımcı olur. İster bir metin, ister bir resim, hatta avatar değişikliği olsun, yayınlanan her türlü içerik zincir üzerinde kullanılabilir. Bir sistem özelliği olarak modülerlik, yenilik, kullanılabilirlik ve bağlanabilirlik anlamına gelir; yani Lens Protocol'ün sosyal grafiği, yeni özellikler önermeye ve uygulamaya istekli ve hazır olan tüm içerik oluşturuculara açıktır.
Aynı zamanda, topluluk üyeleri, hangi özelliklerin en merkezi olmayan ve açık şekilde entegre edileceği konusunda anlaşmaya vararak bu tür kullanıcıları destekleyip desteklememeyi değerlendirme gücüne sahiptir. Bu mekanizmalar ve bilgiyi kontrol eden merkezi bir aktör olmaması sayesinde, ifade özgürlüğü korunarak yeni sosyal medya ağları ortaya çıkabilir.
Lens Protocol'ün avantajları
Protokolün avantajları temelinde ve Web3 ilkelerinde yatmaktadır. İlk ve en önemlisi, Lens Protocol'ün izne ihtiyaç duymayan bağımsız ağı, kesintiye uğratılamayan sansüre dirençli bir ortam yaratır. Merkezi otoriteler de dahil olmak üzere hiçbir üçüncü taraf herhangi bir içeriği kaldıramaz veya sansürleyemez ya da herhangi bir profili yasaklayamaz.
Bununla birlikte, Lens Protocol kullanıcıları içerik ve verilerinin sahibidir ve bunları protokolün üzerine inşa edilmiş herhangi bir sosyal medya platformunda veya DApp'de kullanabilirler. Ayrıca, Lens Protocol ile tam teşekküllü bir Web3 sosyal platformu oluşturmak mümkündür. Lens Protocol tabanlı uygulamalar gelişen ekosistemden yararlanır ve protokolün modülerliğinden ve kolayca özelleştirilebilen özelliklerinden faydalanır.
Son olarak, Lens Protocol'ün PoS algoritması, özellikle büyük miktarda hesaplama gücü tüketen proof-of-work (PoW) algoritmasına kıyasla, blokzincirini enerji açısından verimli ve uygun maliyetli hale getirir.
Lens Protocol ile ilgili riskler
Görünürdeki Lens Protocol avantajlarına rağmen, ilgili çeşitli dezavantajlar göz ardı edilmemelidir. Blokzincirleri genellikle zincir üzerinde depolama kapasitesiyle sınırlıdır ve sonuç olarak tüm içerik ve NFT'ler bu seviyede depolanmaz ve başka bir depolama çözümü gerektirir.
Lens Protocol yayınları, ister metin, ister resim, video vb. olsun, yayınların içerdiği içeriğe işaret eden özel bir ContentURI'ye sahiptir. Tüm orijinal dosyalar IPFS, Arweave ve hatta AWS S3 gibi sağlayıcılar gibi dağıtılmış dosya depolama sistemlerinde saklanır. Bu nedenle, herhangi bir kullanıcının içeriği potansiyel olarak manipüle edilebilir.
Depolama sorunu güvenlik sorunlarıyla derinden bağlantılıdır. Orijinal dosyalar bir blokzincirine kaydedilmezse kaybolabilir ya da zarar görebilir. Ayrıca, bilgisayar korsanlarının merkeziyetsiz finans (DeFi) ağlarına saldırabileceği çeşitli senaryolar olduğundan, akıllı sözleşmeler ve NFT bakımı riski de vardır.
Lens Protocol nasıl kullanılır
Lens Protocol'ün tasarımı, sosyal medya işlevselliğini Web3 bağlamında ve blokzinciri teknolojisi, akıllı sözleşmeler ve NFT'ler temelinde kopyalamaktadır. Böylece, ağın kullanıcılarının profilleri vardır; farklı içerik türleri yayınlayabilir, paylaşabilir ve yorum yapabilir ve arkadaşlarının ve fikir liderlerinin profillerini takip edebilirler.
Bir Lens Protocol kullanıcısının yolculuğu Profil NFT'sinin oluşturulmasıyla başlar. Bu NFT üzerindeki sahiplik, kullanıcıların içerik eklemesine, bağlantı kurmasına ve başkalarıyla iletişim kurmasına olanak tanır ve kullanıcılara verileri üzerinde kontrol sağlar. Özellikle, Profil NFT'si kullanıcıların tüm yayınlarının, yeniden yayınlarının ("aynalar" olarak da bilinir), yorumlarının ve oluşturulan diğer içeriklerin geçmişini içerir.
Profil NFT, kullanıcıların diğer profilleri takip etmesini sağlayan benzersiz bir Takip özelliği içerir. Lens Protocol'de, geleneksel Web2 sosyal medyadaki aynı seçenekten biraz farklıdır. Mantığı, farklı hesapların bağlantılarını kaydetmek için Takip NFT'lerini basmasını sağlar. Lens Protocol kullanıcıları bir profili takip ettiklerinde, içerik oluşturucuların ve toplulukların ek değerle kodlayabilecekleri bir Takip NFT'si verilir.
Collects özelliği, Lens Protocol kullanıcılarının içeriklerinden para kazanmalarına olanak tanır. Bu şekilde, Profil NFT'lerine bir yayın gönderirken bir Topla seçeneği belirleyebilirler. İçerik oluşturucular Lens Protocol aracılığıyla içeriklerine tamamen sahip olduklarından, takipçilerinin orijinal içerik oluşturucu tarafından belirlenen koşullar altında satın almalarına izin verebilirler.
Lens Protocol'ün kilit kısmı, belirli koşullar altında çalışan kodlu akıllı sözleşmelere atıfta bulunan modüllerdir. Lens Protocol modülleri, kullanıcıların diğer kullanıcıların içeriği, aynaları ve yorumlarıyla etkileşim de dahil olmak üzere Takip Et, Topla ve Referans gibi özellikler üzerinde benzersiz, özel işlevler sunmasına olanak tanır.
Web3 sosyal medyanın geleceği
Yirmi birinci yüzyılda insanlar sosyal medyayı her zaman ve her yerde kullanmaktadır, her ne kadar sosyal ağlar merkezileştirilmiş versiyonlarında eksilerle dolu olsa da. Mevcut sosyal medya ekosisteminin temel sorunları, kullanıcıların ürettiği içerik kendilerine ait olmadığı için kullanıcıların verileri üzerinde haklarının olmaması ve platformların politikalarına uymayan herhangi bir bilgiyi sansürleme veya herhangi bir profili yasaklama hakkına sahip olduğu anlamına gelen sansürdür.
Web3 ve blokzincirinin sosyal medya için faydaları açıktır ve yeni sahiplik ve özelleştirme modelleri sunarak önemli bir etkiye sahip olabilir. Şu anda Lens Protocol'ün topluluğa ait sosyal grafiği ve sosyal medya alanındaki benzer projeler tarafından yönetilen devrimi hızlandırırlar. Kullanıcılarını güçlendirir ve onlara kontrol ve sosyal grafiklerinin nasıl oluşturulmasını ve para kazanılmasını istediklerine karar verme yeteneği vererek iletişim paradigmasına önemli bir etki getirirler.
Bu makale için bir lisans satın alın. SharpShark tarafından desteklenmektedir.