Finans piyasaları, ayı ve boğa olarak iki genel trende ayrılır. Varlıkların uzun süreli ve sürekli düşüş gösterdiği trende ayı piyasası denir. Tam aksine sürekli bir yükseliş eğiliminin görüldüğü piyasalar da boğa piyasası olarak adlandırılır.

Ayı piyasası, örneğin kripto para piyasası gibi bir piyasada tümden yaşanan düşüşü tanımlayabileceği gibi, belirli bir varlığın uzun süreli değer kaybını da tanımlayabilir.

Finans piyasalarında düşüş, yatırımcıların paniklemesi nedeniyle yükselişten çok daha sert gerçekleşebilir. Ayı piyasası, bundan dolayı özellikle de tecrübesiz yatırımcılar için son derece risklidir ve büyük zararlara yol açabilir.

Yatırımcılar, ayı ve boğa piyasalarında farklı stratejiler izler. Bu nedenle piyasaya genel anlamda hangi trendin hakim olduğu büyük önem taşır ve yatırım yapılmadan önce bu trend tespit edilmelidir.

Ayı piyasasının başladığı nasıl anlaşılır?

Ayı ve boğa piyasası, kısa vadeli trend değişimleri yerine daha çok orta ve uzun vadeli trendleri tanımlar. Orta ve uzun vadede en az yüzde 20 düşüşün görüldüğü durumlar ayı piyasası olarak tanımlanır. Döngüsel olan ayı piyasaları birkaç hafta veya ay sürerken, uzun vadeli ayı piyasaları yıllar boyunca bile devam edebilir.

Ayı piyasaları, boğa piyasalarında sık sık görülen düzeltmeler ile karıştırılmamalıdır. Geleneksel finans piyasalarında yüzde 10'luk bir düşüş düzeltme olarak görülür ve normal kabul edilebilir. Kripto para piyasalarında ise bu oran yüzde 30'lara kadar çıkabilmektedir ve boğa piyasalarında son derece sağlıklı görülür. Örneğin Bitcoin, Aralık 2020'de ivme kazanan boğa piyasasıyla birlikte 8 Şubat'ta 42 bin dolara kadar çıkarak rekor kırdıktan sonra neredeyse yüzde 30'luk bir düzeltme yaşamış ve 28.900 dolara kadar gerilemiştir. Ne var ki bu düşüş, kripto parayı ayı piyasasına sokmamış ve BTC, üç hafta süren konsolidasyonun ardından tekrar ivme kazanarak 21 Şubat 2021 itibarıyla 57.500 dolara kadar yükselmiştir.

Ayı piyasalarında ise düşüşler anlık değildir ve orta vadede sürekli ve çok daha sert düşüşler görülür. Örneğin BTC, Aralık 2017'de 20 bin dolara yaklaşarak rekor kırdıktan sonra 2018 yılında boğa piyasasına girmiş ve bir yılda değerinin yüzde 80'den fazlasını kaybederek 3 bin dolara kadar gerilemiştir.

Bu nedenle ayı piyasalarını tespit ederken görece daha uzun vadeli trendler dikkate alınmalı ve makro durum, yatırımcı duyarlılığı gibi faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır.

Ayı piyasasının özellikleri nelerdir?

Ayı piyasasının en belirgin özelliği, sürekli fiyat artışının görüldüğü boğa piyasasının aksine fiyatların sürekli bir düşme eğilimi göstermesidir. Ayı piyasası, yukarıda da belirtildiği gibi bir piyasanın tümü için geçerli olabileceğinin yanı sıra, yalnızca belirli bir varlık için de geçerli olabilir.

Ayı piyasası, her durum için geçerli olmasa da çoğu kez kötü ekonomik koşullara ve resesyona eşlik eder. İstihdamın, harcanabilir gelirin ve üretimin azaldığı bir ekonominin ayı piyasasını da beraberinde getirmesi olasıdır.

Yatırımcıların psikolojisi ve duyarlılığı, bir piyasanın nasıl davranacağında belirleyici bir rol oynar. Ayı piyasalarında yatırımcı duyarlılığı negatife döner ve yatırımcıların piyasaya olan güveni sarsılır. Bu nedenle yatırımcıların paralarını piyasadan çekmesi, düşüşü daha da sertleştirir.

Ayı piyasalarında alıcılardan çok satıcılar bulunur. Bu da piyasada talep azalırken arzın artmasına, bunun sonucunda fiyatların düşmesine yol açar.

Ayı piyasasında hangi stratejiler izlenmeli?

Kâr elde etmenin boğa piyasasına kıyasla çok daha zor olduğu ayı piyasası, özellikle de tecrübesiz yatırımcılar için büyük risk içeriyor. Yine de ayı piyasalarında bazı yatırım stratejilerini izleyerek kâr elde etmek mümkün.

Bu stratejilerden birisi de kısa pozisyon almak. Kısa pozisyon, yatırımcıların fiyatının düşmesini beklediği varlığı ödünç alarak, daha düşük fiyattan borcunu ödediğinde kâr elde etmesini ifade eder. Ayı piyasalarında kâr elde etme imkanı sunan bu strateji, olası bir trend değişimlerinde büyük zarar ile sonuçlanabileceğinden risk taşır.

Kısa pozisyona göre daha risksiz olan bir diğer strateji de opsiyon sözleşmelerini kullanmaktır. Opsiyon sözleşmeleri, bir varlığı önceden belirlenmiş fiyat üzerinden, belirli bir tarihe kadar alma ya da satma hakkı sunar. Ayı piyasalarında yatırımcılar satım (put) opsiyonlarını kullanarak önceden belirlenen fiyattan satış yapma hakkına sahip olur ve fiyat düşüşüne karşı koruma sağlayabilir.

Bu stratejilerin haricinde birçok yatırımcı, ayı piyasalarında paralarını piyasadan çekerek bir trend değişimi yaşanmasını beklemeyi tercih eder.

Bunlar da ilginizi çekebilir:

SORUMLULUK REDDİ: Burada yer alan ifadeler yatırım tavsiyesi değildir. Piyasaları iyice araştırmadan, farklı çevrelerden yorum almadan kesinlikle işlem yapmayın. Güvendiğiniz yatırımcıların yorumlarını okuyun, fikirlerine danışın. Her yatırım işleminin risk içerdiğini unutmayın. Herhangi bir işlem yaparken kendi kararınızı kendiniz verin. Cointelegraph, yatırım ürün ya da hizmetlerinden doğan veya doğduğu iddia edilen hiçbir zarar veya kayıptan dolaylı ya da doğrudan sorumlu kabul edilemez.