Türkiye'de Bitcoin (BTC), altcoin ve diğer kripto para birimleriyle işlem yapanların oluşturduğu yatırımcı ve meraklı topluluğu hızla büyüyor. Daha önce belirtildiği üzere, kripto para teknolojileri dünyada kendi yatırımcı ekosistemini oluşturuyor. Peki, ülkemizde durum nasıl? 

Türk kripto topluluğu için sağlıklı bir profil çıkarabilmek adına, sosyal medyada gerek gündeme dair yorumları gerekse fiyat analizleriyle kitlelere yol gösteren kanaat önderlerine, diğer adıyla "kripto para fenomenlerine" sorduk. İşte aldığımız yanıtlar:

Türk kripto para topluluğu hakkında ne düşünüyorsunuz?

Kripto Sözlük TV: Proaktif bir topluluk var. Yalnız genelde para kazanma odaklıyız. Teknoloji ve uzun vadeli geleceğimizi etkileyebilecek akıllı sözleşmeler gibi daha kritik konulara göre kripto paralarla daha çok ilgileniyoruz. Bir de henüz çok küçük bir topluluğuz. Kripto para fiyatlarının yükselişe geçmesi durumunda aynı oranda topluluğun da büyüyebileceğine inanıyorum.

Onur Gözüpek: Türk kripto para topluluğu, pek çok yabancı topluluktan daha büyük. Global platformların verilerine baktığınızda Türkiye ilk 5'te yer alıyor. Ancak ne yazık ki bizde, çoğu kişi kripto paraları kolay yoldan para kazanma aracı olarak görüyor. Tabii ki bunda, 2017'deki hızlı yükselişin payı büyük ancak dünyada sayısız kripto para projesi milyonlarca dolar fon toplamayı başarmışken, Türkiye'den elle tutulur bir proje çıkaramadık. 
Fiyata ve para kazanmaya odaklananlar, fiyat düşünce ya zarara uğrayıp geri çekiliyor ya da daha kötüsü, tüm yatırımını kaybederek, başladığından daha kötü bir noktaya geliyor. Benzer örneklerin ön plana çıkması ise, genel olarak insanları kripto paralara karşı önyargılı davranmaya yönlendiriyor.

Squanch: Türkiye'de kripto topluluğu 2017'nin ikinci yarısında oluşmaya başladı. Çok kısa sürede büyüdü 2018'e yaklaşırken ulusal medyanın da ilgilenmesiyle tavan yaptı. Maalesef o dönemde kontrolsüz yatırımlardan ötürü büyük bir kısmı da çok para kaybetti. Topluluk buluşmalarında çok trajik hikayeler duymak mümkün. Gerek bahsi geçen dönemde dolar-TL spekülasyonundan uzak durmak isteyen ve bir değer saklama aracı arayan kitleye gerekse teknolojiyle sıkı fıkı olan ve bilgisayar oyunları oynayan aslında birbirinden çok uzak kitleyi birleştirerek "yerli kripto para topluluğu" oluşmuş oldu.

Selcoin: Türkiye'de büyük bir kripto topluluğu var. Faydalı eğitimler ve organizasyonlar düzenleyen insanlar mevcut. Lakin genel manada topluluk ortamında dönen sohbetler kısa vadede zengin olmaya dönük kumarbaz heveslerden ibaret. Topluluktakilerin bu zayıf yönünü bilerek sürekli ücretli “shitcoin” tanıtanların tacizleriyle büyük zararlara giriyor birçok insan. Büyük bir topluluk var ve bu topluluğa tavsiyem bu konuda dikkat etmeleridir.

Statista kripto araştırması ne derece isabetli?

CT: Yaz aylarında yayımlanan ve Türkiye’de yaklaşık her beş kişiden birinin kripto kullandığını ortaya koyan Statista araştırması, birçok global oyuncuyu yerel pazara çekti. Sizce bu araştırma gerçekleri yansıtıyor mu? Neden?

Kripto Sözlük TV: Araştırmalarda evren ve örneklem asıl mesele. Evren tamam Türkiye ama örneklem aldığınız lokasyonlar neresi? Türklerin kripto paraya olan ilgilisi yadsınamaz bir gerçek. Fakat 5 kişiden 1’i biraz iddialı duruyor, en azından şimdilik.

Onur Gözüpek: Statista'nın araştırmasının sonuçları ile ING Bank tarafından yapılan araştırmanın sonuçları birbirine yakın. Ancak bu araştırmalar, kripto para kullanımını değil, kripto para sahipliğini gösteriyordu. Yani, en az bir kere kripto para alanların oranı yüksek olabilir ancak bu kripto paraların aynı oranda kullanıldığı anlamına gelmez. Bu sene başında Türkiye'nin ilk akademik kripto para araştırması da İstanbul Üniversitesi tarafından yayınlandı. O araştırmanın sonuçları da gösterdi ki, Bitcoin, klasik yatırım araçlarının yanında en çok tercih edilen 6. yatırım aracı haline gelmiş. İnsanlar, altın, döviz, gayrimenkule yatırım yapmanın yanı sıra artık Bitcoin'i de değerlendiriyor.

Squanch: Sanırım ING'nin yaptırdığı Türk yetişkinlerin %18'inin kripto para tuttuğunu iddia eden araştırma bu. Bu konuyla ilgili daha önce de çok tartışıldı. Direkt olarak fikrimi söyleyeyim daha sonra açıklamaya geçeyim: Ben bu araştırmanın gerçekleri yansıttığını düşünmüyorum. Bence bunun çok anlaşılır bir açıklaması da var. "Örneklem hatası" ya da "sampling error". 
Bu ne demek diyenler için istatistik yaparken gerekenden daha az sayıda denek üzerinde yapılan çalışmaların asıl sonucundan sapma göstermesi durumuna verilen isimdir. Yapılan araştırma sadece 1000 kişiyle sınırlıymış. Bu kişilerin sosyokültürel yapısı, nerede yaşadığı gibi çok farklı etmene bağlı olarak anket sonucunun değişeceğini düşünüyorum. Kesinlikle ülkemizde diğer ülkelerle rekabet edecek nitelikte ve büyüklükte bir topluluk var ama bunun %18-20 gibi rakamda olduğunu da hiç sanmıyorum.

Selcoin: Türkiye'de çok büyük bir pazar olduğunu net olarak görmek zor değil. Tüm global borsalar Türkiye üzerine oynuyor. Fenomenlerle çalışarak sürekli gündemde kalmak istiyorlar. Çünkü büyük bir yatırımcı topluluğu var ve dünyada kısa yoldan zengin olmak isteyen en büyük topluluk belki de bizim topluluğumuz.

Ana akımın kriptoyla tanışması için yasal netlik gerekiyor

CT: Türkiye’de kripto paranın yaygınlığı sizce yeterli mi? Yayılımı artırmak için ne gibi çalışmalar yapılabilir?

Kripto Sözlük TV: Bu sorunun bence birkaç açısı var. Kripto paralar tarafından bakacak olursak biraz sahanın dışında çıkmak gerekiyor. Örneğin BTCTurk’un Yeni Malatyaspor’a sponsor olup formalarda yer alması buna bir örnek. Yoksa kendi kendimizle paslaşıyoruz genelde. İlk etapta kripto para borsalarına iş düşüyor. Başka bir noktada da, tabii üniversitelerde Blockchain, akıllı sözleşmeler ve kripto paralar üçgeninde dersler, eğitimler açılabilir ama bunlar yetmez. Bunların bir sonuca bağlanması, mümkünse ürünleşmesi gerekir. Eğitimler vermek güzel de bu eğitimlerin havada kalmaması için bir ürüne, bir projeye, startup’a veya herhangi bir kalıcı şeye dönmesi gerekir.

Onur Gözüpek: Kripto paraların kullanımının yaygınlaşabilmesi için öncelikle kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılmasına yönelik talebin olması gerekiyor. Bunun önündeki en büyük engellerse ani ve yüksek fiyat dalgalanmaları ve yasal düzenlemelerin eksikliği. İşletmeler, Bitcoin ile ödeme alırlarsa, nasıl muhasebeleştireceklerini tam olarak bilemiyor ve ödeme alsalar bile zarar etme riski taşıyorlar. Bitcoin ve kripto paralar yasal olarak tanımlanmadığı için acaba yasaklanır mı korkusu da yaygınlaşmasının önünde bir engel teşkil ediyor. Önümüzdeki 3-4 sene içerisinde, Türkiye'de Bitcoin kullanımının daha da artacağına inanıyorum. Dünyada, kripto paraları yasal olarak kabul eden ülkeler, vergilerin Bitcoin ile alınmasına izin veren yasalar yaygınlaşıyor. Türkiye buna kayıtsız kalmayacaktır.

Squanch: Açıkçası sınırları kaldıran bir teknolojide sadece bizim ülkemizdeki yayılmanın da yeterli olduğunu düşünmüyorum. Bu konu çok daha derine gider çünkü Bitcoin ve diğer kripto paralar da kolay kullanım, hız, kullanıcı güvenliği açısından henüz büyük kitlelerin kullanımına hazır değil. Yine de ülkemizde tam anlamıyla gri bölgede yer alan kripto para konusunun gerek SPK'nın atacağı adımlar gerekse vergilendirme gibi soru işaretlerinin açıklığa kavuşturulmasıyla kenarda izleyen kitleyi de oyuna dahil edecektir.

Selcoin: Bu konuda Twitter adresimden naçizane milli önerilerde bulunuyorum çok uzun zamandır. Her şeyde olduğu gibi dijital devrimde de geç kalacağız maalesef. Coin yapmayı/coin çıkarmayı devrim sanıyor belki birçok insan, lakin çok basit hatta birkaç günde (kargo dahil) eve teslimat yapılabilecek kadar kolay bir şey. Zor olan ise gerçekten teknoloji ile meşgul olarak ciddi iş yapılması.

Para hırsı topluluğu etkisi altına alıyor

CT: Dünyanın geri kalanıyla kıyaslayacak olsanız, Türkiye’deki kripto para kullanıcılarının veya meraklılarının öne çıkan bir özelliği var mı?

Kripto Sözlük TV: Dünyanın geri kalanıyla ne kadar kıyaslayabilirim bilemiyorum ama öğrenmeden, bilgi sahibi olmadan kolay bir şekilde sonuca gitmeye çalışıyoruz, bu da en çok canımızı yakan konu herhalde. Ayrıca bir de en azından ilk başta kaybetsek bile üzülmeyeceğimiz, çok minimal rakamlarla girmek gerekir öğrenme aşamasındayken. Çünkü yüksek ihtimal o giriş yapılan meblağ kaybedilecek; hiç 100 liranın bünyeye verdiği zarar ile 10.000 liranınki bir olur mu?

Onur Gözüpek: Türkiye'de topluluğun neredeyse tamamı sadece fiyata ve kazanca odaklanmış durumda. Ancak dünyada, sadece fikir üretip, bunu pazarlayarak yüz milyon Dolar'ları aşan fonlar toplayan girişimciler var. Türkiye'den çıkan ve başarılı olan projeler de var elbette ancak, daha fazla çalışıp, biraz da üretmeye odaklanıp, projeler geliştirmeye ihtiyacımız var.

Squanch: Bizim topluluğumuzda tipik bir holiganizm var. Yatırım yaptıkları projelerin tam anlamıyla bir parçası oluyorlar. Bu en spesifik özellik olabilir. Bunun dışında hızlıca zengin olmayı hedefleyen bu yüzden çok düşük fiyatlı coin’lere (topluluk içinde low sats diye bilinirler) yatırım yapan kitlenin büyüklüğü de azımsanamaz. Genelde tüketiciyiz çok fazla projemiz ve yazılımcımız yok. Üreticiler de maalesef borsa kurmayı hedefliyor. Bu yüzden kullanıcı sayısıyla rekabet eden bir kripto para borsa sayımız var. Biraz da mübalağa ile 100 kullanıcıya 1 borsa düşüyor diyebilirim. 

Selcoin: Para kazanma hırsı ve kumarbaz özelliği ile Türkiye'deki kripto para kullanıcıları en ön saflarda diyebiliriz. Üzücü bir durum lakin vaziyet bu. Muhtemelen en az girişime sahip olup en fazla bu sektöre para döken topluluk, bizim toplumumuz bana göre.

Bu röportaj için verilen yanıtlar düzenlenmiş ve tashih edilmiştir.