Kripto varlıkların hayatlarımıza girişini uzun yıllardır hissediyoruz ve bu durum kademeli bir şekilde ilerliyor. Bitcoin ile başlayan bu yolculuk Ethereum ve devamında akıllı sözleşmelerin ortaya çıkışıyla bambaşka bir boyut kazandı.  Akıllı sözleşmelerin yaygınlaşmasıyla tanıştığımız tabirlerden bir tanesi de Real World Assets (RWA-Gerçek Dünya Varlıkları) projeleri. Bu yazımızda RWA projelerine giriş yapacağız ve ana hatlarıyla ele alacağız.

Kripto varlıkların gelişim hızı ve yenilikçi yapısı göz önüne alındığında RWA projeleri çok yeni bir kavram değil ve birkaç yıldır hayatımızda. Fakat dünyada ve ülkemizde kripto varlıkların düzenlenmesi hız kazanınca RWA token kavramı tekrardan ön plana çıktı ve adından sıkça bahsettirmeye başladı. Peki nedir bu RWA projeleri?

Real World Assets yani Gerçek Dünya Varlıkları, adından da anlaşılacağı üzere fiziksel dünyada bulunan maddi varlıkları temsil eden blokzincir tabanlı dijital tokenlara verilen addır. Fiziki varlıkların RWA’ya dönüştürülerek blokzincirde temsili işlemine ise tokenizasyon diyoruz. Teorik olarak temsil edilebilen her varlığın verileri tokenizasyonla blokzincire aktarabilir ve RWA’larla temsilini sağlayabiliriz. Bu açıdan düşünüldüğünde RWA’ların ve tokenizasyonun ne kadar büyük bir potansiyel barındırdığını hayal edebilirsiniz. Finansal varlıklar (hisse senetleri, tahviller vb.), gayrimenkuller, emtialar, karbon kredileri, sigorta sözleşmeleri, sanat eserleri ve daha nice varlıklar RWA tokenler ile temsil edilebilir veya sadece verilerin saklanması için blokzincir kullanılabilir.

Varlık tokenizasyonuyla oluşturulan RWA tokenler fungible yani değiştirilebilir olabileceği gibi non-fungible yani NFT olarak da üretilebilir. Önemli olan bu tokenlerın fungible ya da non-fungible üretilmesi değil, maddi varlığı temsil etme kabiliyetidir. Bir tokenin fungible ya da non-fungible olduğuna bakmadan önce bir fiziki varlığı temsil edip edemediğini ve daha sonra da bu temsilin gerçeğe dayanıp dayanmadığını incelememiz gerekir. Çünkü yukarıda da bahsettiğimiz üzere RWA’ların potansiyeli çok yüksek ve bu sebeple RWA tokenler yaygınlaştıkça dolandırıcılar, rugpull projeler ve bunların türevleri ortaya çıkacak ve sayıları büyük bir hızla artacaktır. O zaman basit bir soruyla konuyu irdeleyelim:

Fiziki bir varlığı neden blokzincirde temsil etme ihtiyacı duyalım? 

Öncelikle, blokzincir ve dağıtık defter teknolojisinin hayatımızda değiştirdiği onlarca konu var. Değişimin en başında da finansal piyasalar yer alıyor. Bu iki teknolojiyle öncelikle aracıların ortadan kalktığı veya azaldığı finansal piyasalar, merkezi otoriteye ihtiyacın azalması, hızlı ve masrafsız bir şekilde değer transferi gibi ana konular hayatımıza girdi. RWA projeleri ve tokenizasyon, saydığımız faydalara yenilerini ekliyor.

Gelecekte karşımıza bambaşka pazarlar ve ürün çeşitliliği ortaya çıkacak. Özellikle merkeziyetsiz finans  (DeFi) ile birlikte sadece hayal olan evrensel ve çeşitli büyük pazarlar oluşacak. Küçük bir örnek senaryo ile RWA’ların olası faydalarını ve katkılarını inceleyelim:

Ordulu fındık üreticisi RWA işine girerse…

Ordu’da fındık üreticiliğiyle uğraşan Mehmet Bey ürettiği fındıkların tokenize edilmesini istiyor. Bu konu hakkında teknoloji şirketlerinden yardım alıyor ve tokenizasyonu gerçekleşen fındıklar için 1kg Fındık=1 FındıkToken(FT) olacak şekilde RWA token oluşturuyor. RWA token olan FındıkToken gerek iklim değişikliği gerek o dönemin şartları sebebiyle Arjantin’de yaşayan Deigo isimli birisi tarafından kolaylıkla satın alınıp bir yatırım aracı haline gelebiliyor. Diego, FındıkToken satın alırken uluslararası bir işleme çok düşük işlem ücretleri ödüyor, fındıkların mülkiyetini ispat eden tokenlarını rahatlıkla saklayabiliyor ve belki bunları çocuklarına miras bırakabilecek ya da fiziki fındıkları almak için bir araç olarak kullanabiliyor. 

Hatta bir gün Diego’nun torunları bu tokenlarla Ordu’ya gelip tokenları karşılığı kadar fiziki fındıkları alıp memleketlerine götürüyor. Ayrıca Diego’nun token alışverişleri halka açık bir blokzincirden gerçekleştiği için kolaylıkla denetlenebiliyor ve bu sayede hem kurumların hem de kişilerin açık gözetiminde, merkeziyetsiz bir pazar kullandığı için bu denetim kolaylıkla herkes tarafından gerçekleşebiliyor. Diego’nun ve Arjantinli hemşerilerinin yatırımları sayesinde Ordu’da bulunan FındıkToken yöneticisi Mehmet Bey ise elde ettiği uluslararası finansman sayesinde şirketini teknolojik anlamda geliştirecek, traktörler satın alacak ve bu traktörleri sigortalamak isteyecek. Mehmet Bey sigorta şirketini arayacak ve yeni satın aldığı traktörler için sözleşme gönderilmesini isteyecek. Sigorta şirketi Mehmet Bey’e her bir traktör için ayrı olacak şekilde NFT olarak sigorta sözleşmesi yani RWA Token sigorta sözleşmesi gönderecek ve Mehmet Bey’in ödemeyi yapması ile birlikte NFT sözleşmeler Mehmet Bey’in cüzdanına otomatik olarak transfer olacak. 

Gördüğünüz örnek senaryoda RWA tokenların sağlayacağı faydalardan düşük maliyet, şeffaflık, likidite, otomasyon, ürün ve pazar genişliği, teknolojik alışkanlıkların değişmesi ve daha bir çok yeniliği görüyoruz. Sonuç olarak RWA tokenler ve tokenizasyon hayatımızda ekonomik ve sosyal anlamda çok büyük yenilikler getiriyor ve getirecek. Belki de bugünün doğrularını büyük bir hızla değiştirecek fakat beraberinde bazı hukuki riskler ve sorumluluklar da getirecek. Önümüzdeki haftalarda RWA tokenların hukuki risklerini ve bu alanda uluslararası regülasyonları ele alacağız.