Bu yazımda Asya’da ve Avrupa’da yeni yayınlanan kripto regülasyonlarının kıyaslamalı kısa bir özetini vermeye çalışacağım.

Hem Hong Kong hem de Singapur, geçen haftalarda yeniliği teşvik etmek amacıyla kripto düzenlemesinde ilerici bir yaklaşımla ortaya çıktılar. Hong Kong'da, Menkul Kıymetler ve Vadeli İşlemler Komisyonu (SFC, bizdeki SPK’nın benzeri) 2017'den beri kripto varlıkları düzenlemekten sorumlu. SFC, Sanal Varlık Hizmet Sağlayıcıları (VASP) adını verdiği kurumların düzenlenmesine yönelik olarak, bu kurumlarda satılacak kripto varlıkların vadeli işlem sözleşmeleri için bir uyarı beyanı ve bir konsültasyon belgesi de dahil olmak üzere bir dizi yönetmelik yayınladı.

Daha önce, 2022 yılında SFC, VASP'lerin perakende yatırımcılara hizmet sunmalarına izin verecek yeni bir lisans için başvuruları kabul edeceğini duyurmuştu. Yeni lisanslar 2023'ün ikinci yarısından itibaren verilmeye başlandı: 3 Ağustos itibariyle HashKey ve OSL adlı iki borsaya lisans verildiği haberi Cointelegraph’ın İngilizce sitesinde çıktı. (Kaynak.1)

Singapur'un kripto düzenlemesine yaklaşımı da Hong Kong'unkine epey benziyor. Singapur’da kripto varlıklarını düzenlemekten sorumlu olan Singapur Para Otoritesi (MAS), konuyla ilgili bir dizi yönerge yayınladı. 2020'de MAS, bir tür kripto varlık olan dijital ödeme token’larının (DPT') düzenlenmesi hakkında bir danışma (konsültasyon) belgesi yayınladı.

MAS ayrıca Singapur'daki kripto endüstrisinin gelişimini desteklemek için bir dizi adım attı. Örneğin, MAS, VASP'lerin ürünlerini ve hizmetlerini kontrollü bir ortamda test etmelerine izin veren bir FinTech düzenleyici korumalı alan (bunlara sand-box yani kum havuzu deniliyor) oluşturdu.

Genel olarak, hem Hong Kong hem de Singapur, kripto düzenlemelerinde, genel olarak ilerici bir yaklaşım benimsediği için, kripto işletmeleri ve yatırımcılar için hızla çekici hale gelmekte. Yazının sonunda HK ve Singapur ile Avrupa kripto kanunlarının kıyaslamalı bir tablosunu da bulacaksınız.

O sırada Avrupa Birliğinde (AB’de)…

MiCA, Kripto Varlıklar Piyasası anlamına gelen bir kısaltma olup, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi tarafından 2022'de kabul edilen dönüm noktası niteliğinde bir kripto mevzuatının adı. AB üyeleri için kripto varlık sektörünü düzenlemek amacıyla hazırlanan yönetmelik 20 Haziran 2023'te yayınlandı ve onandı ancak birinci parti yönetmelik 30 Haziran 2024'te, ikinci parti yönetmelik de taa 30 Aralık 2024'te yürürlüğe girecek.

MiCA'nın ana hedefleri:

 

Yatırımcıları korunması: MiCA, kripto varlık ihraççılarının ve hizmet sağlayıcılarının kara para aklamayı önleme (AML) ve müşterileri tanıma (KYC) gibi bir dizi kurala uymasını gerektiriyor. Amaç, tabii ki, yatırımcıları dolandırıcılık ve diğer risklerden korumak.

İnovasyonun teşvik edilmesi: MiCA, AB'deki kripto varlık işletmeleri için eşit koşullar yaratmayı hedefliyor. Bu da, en azından teorik olarak sektörde yeniliğin teşvik edilmesine yardımcı olacak ve kripto sektörünü yatırımcılar ve işletmeler için daha çekici hale getirecek.

Çevresel endişelerin dikkate alınması: MiCA, kripto varlık ihraççılarından ürün ve hizmetlerinin çevresel etkilerini beyan etmelerini talep edecek. Böylece, kripto sektörü hakkında ortaya atılan çevresel endişeler de bu yönetmelikle savuşturulmuş olacak.

MiCA karmaşık bir mevzuat ve tam olarak uygulanması için zamana ihtiyaç olacağı açık. Bununla birlikte, AB'de kripto varlıkların düzenlenmesi için ileriye doğru atılmış önemli bir adım.

Ülkemizde hazırlanan veya ileride hazırlanacak yönetmeliklerin MiCA’yı örnek alacağından kuşkum yok. Şimdiden bizim devlet kademesi içinde de benzer bir mevzuatın hazırlıklarının yapılmakta olduğunu tahmin ediyorum, ve eğer gerçekten öyleyse sevineceğim.

MiCA, kripto varlıkları üç kategoriye ayırmış

Kripto-varlık token’ları: Bunlar, ihraççı üzerinde bir hak talebini temsil eden kripto varlıklardır. Örneğin, bir şirket hissesinin sahipliğini temsil eden bir menkul kıymet token’ı bu gruba giriyor.

Kullanım hakkı token’ları: Bunlar, sahibine belirli bir hizmeti veya ürünü kullanma hakkı veren kripto varlıklardır. Örneğin, sahibine bir online oyunda oynama hakkı veren bir token.

E-para token’ları: Bunlar, ödeme aracı olarak kullanılmak üzere tasarlanmış kripto varlıklardır. Örneğin, mal ve hizmet satın almak için kullanılabilecek bir jeton/token bu kategoriye girmekte. Türkiye’de bol bol görmeye alıştığımız sadakat puanları, eğer blokzincir üzerinde tasarlanırsa, onlar da tahmin ediyorum ki bu kategoriye girecektir.

Düzenleyiciler: MiCA ile, kripto varlıklar için Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Kurumu (ESMA) adı verilen yeni bir Avrupa düzenleyici otoritesi de kuruldu. ESMA, kripto varlık ihraç edenlerin ve hizmet sağlayıcıların denetlenmesinden sorumlu olacak.

AML/KYC kuralları: MiCA, kripto varlık ihraç edenlerin ve hizmet sağlayıcıların AML/ KYC kurallarına uymasını zorunlu kılıyor. Bu kurallar neticesinde, hizmet sağlanmadan önce müşterilerin kimliklerinin doğrulanmaları gerekecek.

Çevresel etki beyanı: MiCA, yukarıdaki yaptırımlara ek olarak, kripto ihraççılarının ürün ve hizmetlerinin çevresel etkisini beyan etmelerini de zorunlu kılıyor. Bu beyan sayesinde kripto sektörü hakkında sık sık ortaya atılan çevresel endişelere de cevap verilmiş olacak.

Sonuç ve kıyaslama

Bu bilgiler ışığında bu üç ülke/bölgede kripto para kanun rejimi üç aşağı beş yukarı belirlenmiş oldu. Şimdi bu üç ülkenin kripto yönetmeliğine yaklaşımını bir tablo üzerinde kıyaslamalı olarak görelim:

Not: Kıyaslama tablosu ve diğer bilgilerde yapay zeka Bard’dan yardım aldım. (Kaynak.2)

Kaynaklar:

1. https://cointelegraph.com/news/crypto-hong-kong-debuts-retail-crypto-trading-withhash-key-exchange

2. https://g.co/bard/share/e07c72104eb8