Bu yıl beşinci kez düzenlenen ve alanının en kapsamlı araştırması Paribu ve FutureBright Group iş birliğiyle hazırlanan Kripto Para Bilinirlik ve Algı Araştırması’nın sonuçları yayımlandı. Genel sonuçlara Paribulog üzerinden ve pek çok haber sitesinden ulaşılabilir. Fakat ben verileri detaylı inceleyerek raporu farklı bir bakış açısı ile değerlendirdim. 

Araştırmanın verilerini demografik kırılımlara göre inceleyerek cinsiyet, yaş grubu, sosyoekonomik sınıf ve öğrenim durumuna göre katılımcıların sorulara verdikleri cevapları analiz etmeye çalıştım.

Detaylara geçmeden önce çalışmanın öne çıkan sonuçlarını bir kez daha hatırlayalım:

●    Kripto para kavramını duyan kişilerin oranı %99
●    Kripto para ile işlem yapanların oranı %27
●    Bitcoin (BTC) en çok bilinen ve tercih edilen kripto para.
●    Kripto para ile işlem yapan her dört kişiden biri ilk işlemini son altı ay içerisinde yaptı.
●    Bu yılın en güvenilen ve tercih edilen yatırım aracı altın oldu.
●    Kripto para ile işlem yapanların yaş ortalaması bir yılda 33,3’ten 34,7’ye yükseldi.

Kadınlar altını tercih etti

2023 yılında yayımlanan raporda kadınların kripto parayla işlem yapma oranı erkeklerden daha yüksekti (2023 yılında kadınlarda işlem yapma oranı %29, erkeklerde ise %23 olarak gerçekleşmişti). Bu sene ise sonuç değişti: Araştırmaya katılan kadınların %21’i ve erkeklerin ise %31’i kripto parayla işlem yapmış durumda. Fakat araştırmanın detaylarına indiğimizde kadınların bu sene yatırım aracı olarak altını tercih ettiğini görüyoruz. Herhangi bir yatırımı bulunan kadınların %64’ü altını tercih etti. Erkeklerde bu oran %52.

18-24 yaş arası kripto paralardan uzaklaşıyor mu?

Araştırmanın en çok öne çıkan sonuçlarından birisi 18-24 yaş arası katılımcıların kripto para ile işlem yapma oranlarındaki düşüştü. 2023 yılında işlem yapma oranı en yüksek (%27) olan bu grup, bu sene %22 ile işlem yapma oranı en düşük yaş grubu oldu. Ayrıca 18-24 yaş arasındaki katılımcıların kripto para ile işlem yapmayı diğer gruplardan daha zor bulduğu da ilgi çekici bir sonuç. 

AB grubu işlem yapmaya daha yatkın

AB grubunun işlem yapma oranı %33’e yükseldi. Geçen sene işlem yapma oranları %23 seviyesindeydi. Araştırmaya katılanların %55’ini kapsayan C1 grubu ise %29 işlem yapma oranına sahip. C2 grubunun işlem yapma oranında ciddi bir düşüş görüyoruz. Geçen sene %21 işlem yapma oranı ile hemen hemen AB grubuna denk olan bu grup bu sene %18 işlem yapma oranı ile en düşük orana sahip grup oldu. Sosyoekonomik statü ile işlem yapma oranının bu sene net bir şekilde doğru orantılı olduğunu görüyoruz. 

Öğrenim düzeyi arttıkça işlem yapma oranı da artıyor

Öğrenim düzeyi üniversite ve daha üstü olan katılımcılarda kripto para ile işlem yapma oranının bu yıl %30’dan %39’a yükseldiğini görüyoruz. Lise mezunları ve ilköğretim mezunlarında ise geçen seneye kıyasla bir düşüş söz konusu. 

AB grubu kripto paraları uzun vadeli yatırım için kullanıyor

Katılımcılar kripto paraların en çok kısa süreli alım satım işlemlerinde kullanıldığını düşünüyor. İkinci sırada ise uzun vadeli yatırım için kullanıldığını düşünenler geliyor. Fakat sosyoekonomik sınıf detayında incelediğimizde AB grubunun uzun vadeli yatırımı diğer gruplara göre daha fazla dile getirdiğini görüyoruz. 

C2: Daha az işlem yapıyor ama hesaplarını sık sık kontrol ediyorlar

C2 sosyoekonomik sınıfındaki katılımcıların işlem yapma oranlarının diğer gruplara göre düşük olduğunu söylemiştik. Fakat bu grup, işlemlerini diğer gruplara göre daha sık kontrol ediyor. C2 grubunda işlem yapan her iki kişiden biri günde en az bir kez kripto para hesaplarını kontrol ettiğini söylüyor. Bu veriye yaş grupları bazında baktığımızda ise yaş ilerledikçe hesapların daha sık kontrol edildiğini görüyoruz.

Son altı ayda piyasaya kimler geldi?

Kripto parayla işlem yapan her dört kişiden birinin ilk işlemini son altı ay içerisinde yapması, kripto paraların hâlen cazibe odağında olduğunu ve önümüzdeki dönemde işlem yapan katılımcı sayısının artacağını gösteriyor. Peki son altı ay içerisinde ilk işlemini yapanlar kimler? Profil nasıl değişiyor?

Kripto parayla işlem yapma oranları artan grupların son altı ayda ilk işlemini yapan kullanıcıların etkisiyle bu oranı artırdıklarını söyleyebiliriz. AB grubu, 25-44 yaş arası ve erkek kullanıcıların son altı ayda ilk işlemlerini yapan kullanıcılar arasında öne çıktığını görüyoruz. İşlem yapanlar arasında sosyoekonomik sınıfı C2 olan katılımcıların ise %60’ının ilk işlemini iki-üç yıl önce yapmış olmaları dikkat çekici. 

Yerli platformlar tercih ediliyor

Katılımcıların yarısı işlem yapacakları platformun yerli veya yabancı olmasının kendileri için önemli olduğunu söylüyor. Bunu önemli bulanların ise ilk tercihi %78 oranla yerli platformlar. Kadınlarda ise bu oran %90’a kadar çıkıyor.

Sonuç

Tüm bu detayları bir araya getirdiğimizde kripto parayla işlem yapanların profilinin geçen seneye göre değiştiğini net bir şekilde gözlemleyebiliyoruz. Gelir durumu yüksek, 25-44 yaş aralığındaki ve öğrenim durumu üniversite ve üzerinde olan katılımcıların işlem yapmada diğer grupların önüne geçtikleri, kripto paraları kısa süreli alım satım için olduğu kadar uzun vadeli yatırım olarak da gördükleri önemli bir sonuç. 

Kadınların ise bu sene yatırımlarını altına yönlendirdiklerini görüyoruz. 

C1 ve C2 grubunun kripto paralarda bir boğa dönemi beklediğini söyleyebiliriz. 2021 yılındaki boğa döneminde kripto parayla tanışan ve o dönem en çok işlem yapma oranına sahip olan bu iki grup, işlem yapma oranları AB grubunun altında kalmasına rağmen hesaplarını sık sık kontrol ederek, bize bir sinyal beklediklerini gösteriyor.

18-24 yaş grubu ise kripto para ile işlem yapma hevesini kaybetmiş görünüyor. Ayrıca kripto paralarla işlem yapmayı diğer gruplar kadar kolay bulmamaları bu grubun kripto paradan uzaklaştığını gösteriyor. 

Yerli işlem platformlarının tercih edilmelerindeki artışın ise regülasyondan beklentilerle örtüştüğünü söyleyebiliriz. Araştırmada katılımcıların regülasyonlardan en büyük beklentilerinin kripto para işlem platformlarının devlet tarafından denetlenmesi olurken bu, yerli platform tercihinin de öne çıkmasını sağlıyor.