Blockchain analiz firması TRM Labs’a göre, İran’daki kripto ticaret platformlarına girişler 2025’te İsrail ile nükleer müzakerelerin çökmesi, silahlı çatışma, İran’ın en büyük kripto borsasında 90 milyon dolarlık bir hack ve büyük bir stablecoin kara listeye alınması nedeniyle düştü.
TRM Labs’ın salı günü yayımladığı rapora göre, İran kripto girişleri ocak ve temmuz arasında 3,7 milyar dolara ulaştı, bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 düşüş anlamına geliyor. En kötü düşüş ise haziran ve temmuz aylarında görüldü.
“Bu gerileme, nükleer müzakerelerin çökmesi, 13 Haziran’da başlayan İsrail ile 12 günlük çatışma ve İsrail’in kinetik ve siber operasyonlarının yanı sıra rejim kaynaklı kesintilerden kaynaklanan İran’daki yaygın elektrik kesintileri ile aynı zamana denk geldi.”
İran’ın kripto girişleri, ülkenin kripto işlemlerinin yüzde 87’sini yöneten Nobitex’e yapılan 90 milyon dolarlık hack’in hemen ardından haziranda daha keskin bir düşüş göstermeye başladı.
Birçok İranlı, hızla artan enflasyon karşısında değer saklama aracı olarak ve ülkeyi küresel ekonomiden büyük ölçüde koparan sert yaptırımları aşmak için ABD doları stablecoin'lerine güveniyor.
Nobitex hack’i İran’ın kripto sarsıntısına büyük katkıda bulundu
İsrail yanlısı Predatory Sparrow grubunun, İran ile İsrail arasındaki gerilimin zirveye çıktığı 18 Haziran’da düzenlediği güvenlik ihlali sonrasında, İran merkezli sanal varlık hizmet sağlayıcılarına (VASP) olan güven azaldı.
TRM, Nobitex’in İran’daki kripto işlem hacminde hakimiyetini sürdürmesine rağmen, olayın likiditeyi bozduğunu, işlem işlemesini yavaşlattığını ve kullanıcıları geçici olarak alternatif platformlara yönlendirdiğini söyledi.
TRM’ye göre artan İran-İsrail gerilimleri, çıkışları daha da artırdı ve en kötü haftada yüzde 150’nin üzerine çıkardı. Bu hacmin büyük bir kısmı, müşteri tanıma kontrollerinin çok az olduğu veya hiç olmadığı yüksek riskli yabancı borsalara yöneldi.
Tether’in kara listeye alması akışları yavaşlattı
Stablecoin ihraççısı Tether ayrıca, İran bağlantılı fonların şimdiye kadarki en büyük dondurmasını gerçekleştirdi ve 2 temmuz’da Tether (USDT) bakiyesi bulunan 42 kripto adresini kara listeye aldı.
Bu olay, İran borsaları, influencer’lar ve devlet destekli kanallardan kullanıcıların İran’ın en yaygın kullanılan ağı ve tokeni olan TRON tabanlı USDT bakiyelerini boşaltmaları ve fonları Polygon üzerinde Dai (DAI)’ye aktarmaları için koordineli bir çağrıya yol açtı.
İlgili: Birleşik Arap Emirlikleri madencilik yoluyla 700 milyon dolarlık Bitcoin biriktirdi
TRM, birçok sıradan İranlının enflasyona karşı korunmak için kripto kullanmaya devam ettiğini belirterek İran’ın stablecoin'lere güçlü şekilde bağımlı olduğuna dikkat çekti.
İran kriptoyu siyasi hedefler için kullanmaya devam ediyor
TRM, İran’ın hala yapay zeka için kritik donanım, insansız hava aracı bileşenleri ve diğer elektrikli ekipmanlar dahil olmak üzere hassas malları Çinli çip satıcılarından satın almak için kriptoya güvendiğini, böylece yaptırımları etkili bir şekilde atlatabildiğini belirtti.
Kripto analiz firması ayrıca, İran’ın yabancı ajanlara casusluk ödemelerini finanse etmek için de kripto kullandığını ekledi.
Buna rağmen, İran’daki yasa dışı kripto işlemleri toplam hacmin yüzde 1’inden daha azını oluşturuyor.