Girişimleri hedefleyen ve saniyede 10 bin kripto para işlemi gerçekleştirdiğini iddia eden merkezsizleştirilmiş açık ağ Hedera Hashgraph, Pazartesi günü beta mainnet'ini halka açık olarak başlattı.

Projenin yönetim kurulu IBM ve söylenene göre Boeing dahil çok uluslu şirketlerden üyeler edinse de bazı analistler Hedera'nın Hashgraph ile ilgili yansıttığı performans iddialarına şüpheli yaklaşıyor.

Hedera Hashgraph algoritmasını tanıttı

İlk olarak 13 Mart 2018'de başlatılan Hedera o zamanlar yalnızca bir teknik kılavuz ve Hashgraph mutabakat algoritmasından oluşuyordu. Kendini üçüncü nesil dağıtık defter teknolojisi olarak tanımlayan Hashgraph algoritması, ağın işlemlerin tamamlanması ve blockchain'den çok daha hızlı ve etkili şekilde akıllı sözleşmeleri yönetmesi için mutabakata ulaşmasına izin veren bir protokol olarak tarif ediliyor.

Hashgraph algoritması Hedera'nın kurucu ortağı ve baş mühendisi Leemon Baird tarafından icat edildi. Baird, ABD Havacılık Akademisi'nin eski bilişim öğretmenlerinden biri ve bilişim alanında doktoraya sahip. Baird ayrıca kimlik yönetimi şirketleri Trio Security ve BlueWave Security'nin kurucu ortağı ve baş teknolojis sorumlusudur.

Hedera Hashgraph'in saniyede 10 binin üzerinde kripto para işlemini, işlem başına yaklaşık 0.0001 masraf ile gerçekleştirebileceğini iddia ediyor. Şirket ayrıca işlemlerin üç ile beş saniye arasında tamamlanacağını tahmin ediyor.

Hedera dedikodu protokolünü kullanıyor

Hedera işlemleri ''dedikodu'' protokolünü kullanarak onaylıyor ve yayınlıyor. Hashgraph üzerindeki veriler ağ üzerinden rastgele seçilen az sayıdaki düğümlere dedikodu yoluyla aktarılıyor, veriler bu düğümlerden diğer düğümlere yayılıyor ve nihayetinde işlem tarihinin tam bir kaydı oluşturuluyor. Hedera'ya göre dedikodu protokolü, emek ispatı (PoW) zincirlerine kıyasla işlemlerin çok daha hızlı ve etkili yayınlanmasına imkan veriyor:

“Dedikodu protokolünü kullanan düğümler verileri topluluktaki diğer düğümlerle etkili ve hızlı bir şekilde paylaşıyorlar. Bu yeni 'dedikodu hakkında dedikodu' protokolünü kullanarak otomatik bir şekilde hashgraph veri yapısı inşa ediyor. Kriptografik olarak güvenli olan bu veri yapısı topluluğun iletişim tarihini içeriyor. Bunu girdi olarak kullanan düğümler, diğer düğümler ile aynı sanal oylama mutabakat algoritmasını yürütüyorlar. Topluluk işlem emri ve zaman ile ilgili internet üzerinden bağlantı kurmadan mutabakata ulaşıyor. Her olay yaratıcısı tarafından dijital olarak imzalanıyor.”

Baird, Hashgraph üzerindeki işlemlerin kronolojik sıraya göre yayınlanacağını belirterek PoW'a göre daha fazla doğruluk sunduğunu iddia etti.

Bir işlem yayınlanmadan önce Hedera'nın düğümlerinin üçte ikisi tarafından onaylanması gerekiyor. Bair ayrıca Hashgraph'ın hafif etkinliğinin tam düğümlerin faaliyetini cep telefonlarında bulunan işlemcileri kullanarak kolaylaştırdığını iddia ediyor.

Hedera 39 üyelik bir konsey tarafından yönetilecek

Hedera, büyük kurum ve girişimlerden oluşan, görev süreleri kısıtlı 39 üyeyi içeren Hedera Yönetim Konseyi tarafından yönetilecek. Görev süreleri en fazla üç yıl olacak ve üyeler iki dönemden fazla görev alamayacak. Hedera'nın websitesine göre konsey üyeleri 18 farklı sektörü temsil edecek.

Mevcut durumda Hedera Yönetim Konseyi'nin üyeleri arasında IBM, Boeing, FIS Global, Tata Communications, Deutsche Telekom, DLA Piper, Magalu, Nomura, Swirlds ve Swisscom Blockchain bulunuyor.

Hedera dört ana hizmet sunuyor

Hedera başlangıçta dört hizmet sunacak: kripto para hizmeti, akıllı sözleşmeler hizmeti, dosya hizmeti ve gömülü kriptografik zaman damgalama hizmetine sahip mutabakat hizmeti. Hedera üzerindeki tüm üçüncü taraf uygulamalarına senkronize olmayan Byzantine hata toleransı sunulacak.

Hedera Hashgraph'in stablecoinlere, finans piyasalarına ve borsalarına, hatta gerçek zamanlı oyunlara ev sahipliği yapabileceğini iddia ediyor. Hedera ayrıca kısa vadeli özel anahtarlar kullanılarak şifreli mesajlaşma için de kullanılabilir.

Hedera'nın websitesine göre reklamcılık, bankacılık, tedarik zinciri, enerji ve sağlık sektörü dahil birçok sektörden 500'ün üzerinde şirket ve geliştirici Hedera'yı kullanarak üçüncü taraf uygulamaları geliştirmeye ilgili olduklarını belirtti.

PoW etkinliği ve Hashgraph

Hedera Hashgraph blok içermiyor ve bir veya birkaç işlem içeren mesajları aktarıyor. Blockchain'in aksine mesaj göndericileri düğümlerden farklılık gösteriyor. Göndericiler genellikle işlemlerinin Hedera'nın düğümleri tarafından onaylanmasını isteyen ağ dışı kullanıcılardan oluşuyor.

Ağda yayınlanan hashler yalnızca bir veya iki byte iken imzalar 64 byte büyüklüğündeler, ki bu da Bitcoin blockchain'inde işlem başına düşen 6 byte'a oranla önemli derecede büyük. Kripto para öncüsü Eric Wall, konuyla ilgili şöyle belirtti:

“Bitcoin, işlem başına gereken 6 byte'ın yanı sıra mutabakata ulaşmak için on dakikada bir yalnızca 80 byte harcıyor. Bu Hashgraph'e kıyasla oldukça düşük bir veri tüketimi anlamına geliyor.”

Hashgraph ve Ethereum karşılaştırması

Ethereum saniyede yalnızca 12 işlem gerçekleştirebilirken Hashgraph'in saniyede 10 bin işlem gerçekleştirdiğini iddia eden Hedera'nın kıyaslamaları kimilerine göre yanıltıcı olabilir.

Hedera’nın teknik kılavuzunda Hashgraph'in gerçekleştirebileceği işlem sayısının yalnızca ağ üzerindeki düğümler tarafından kullanılabilir olan bant genişliğiyle sınırlı olduğu belirtiliyor. Analistler bant genişliğinin Ethereum Sanal Makinesi (EVM) tarafından gerçekleştirilen işlemlerin hızına bir engel olmadığını söylüyor.

Dahası, Hedera akıllı sözleşmeler hizmetini desteklemek için EVM'yi kopyaladığından dolayı Ethereum işlemlerinin hızını kısıtlayan engelleri belirleyemiyor, bunun yerine EVM ve katıhal aygıtlarına özgü verimsizliklere odaklanıyor. Wall şöyle belirtti:

“Hashgraph'in yaptığı tek şey işlemleri EVM tarafından alınması için ayıklamak. EVM'nin problemi saniyede 10 bin işlem alamıyor olması değil, işlemleri hızlı bir SSD üzerinde yeterince çabuk işleyemiyor olmasıdır. Yalnızca sırayı uzatırsınız.”

Saniyede 10 bin “kripto para işlemi”

Hashgraph'ın saniyede 10 bin kadarını işleyebileceğini iddia ettiği işlemler EVM tarafından işlenmiyor. Bu sayı ''hesaptan hesaba akılsız token gönderimleri''ni ifade ediyor. 

Hedera'nın performans iddiaları daha detaylıca incelenirse Hashgraph'in diğer hizmetler için saniyede yalnızca 10 işlem yürütebildiği görülür. Yani Ethereum Hedera'ya oranla saniye başına daha fazla akıllı sözleşme işleyebiliyor.

Hedera’nın dipnotlarında ayrıca Hashgraph'in performans tahminlerinin ''işlem kaydı gerektirmeyen, yalnızca işlem fişi üreten işlemler'' için yapıldığı belirtiliyor. Wall şöyle bir yorumda bulundu:

“Yalnızca bir düğümün saniyede kaç işlem aldığını iddia edebildiğini sayıyorlar fakat bunun bir garantisi yok, sadece basit bir güvenilir API.”

Hedera eleştirilere cevap verdi

Hedera'nın Medium hesabından gönderilen bir yanıtta Hedera'nın teknik sorumlusu Paul Madsen, üretilen işlem sayısının ağ üzerindeki durum ispatı taleplerinin sonucu olarak azalacağını kabul etti:

“Her işlem için (fiş yerine) durum ispatı talep edilirse ağın kaynaklarının büyük bir bölümü, işlemlerin mutabakatını sağlamak yerine bu taleplere cevap veriyor olacak, bu nedenle toplam üretilen işlem sayısı azalabilir.”

Madsen yine de Hedera'nın planlanan yansıma ağının taleplere cevap verme yükünü azaltacağını ve düğümlerin mutabakata odaklanmasına olanak sağlayacağını belirtti.