Çarşamba günü gerçekleşecek olan Ethereum’un yaklaşan Fusaka yükseltmesi yalnızca bir ölçekleme adımı olarak görülüyor ancak ağın değişiklikleri nasıl sunacağı konusunda bir değişimi işaret ediyor. Devasa, yıllar süren yenilemeler yerine Fusaka, Ethereum’un altı aya daha yakın bir sürede odaklı ve yüksek etkili yükseltmeler sunabileceğinin ilk kanıtı.
Fusaka’nın merkezinde Ethereum İyileştirme Önerisi (EIP) 7594, Peer Data Availability Sampling (PeerDAS) bulunuyor ve bu teknik başlık, Ethereum’un rollup’lardan gelen verileri nasıl işlediğini değiştiriyor. Bu da düğüm operatörlerini veri merkezi donanımı almaya zorlamadan veya merkeziyetsizlikten ödün vermeden, Ethereum Vakfı’nın önümüzdeki 12 ay için açıkladığı yol haritasıyla uyumlu bir biçimde gerçekleşiyor.
“Ethereum artık ne sunduğu ve bunu ne kadar hızlı sunduğu konusunda daha stratejik olmaya çalışıyor” dedi Bitwise Onchain Solutions’ta zincir üstü mühendislikten sorumlu olan Chris Berry. Bitwise Onchain Solutions, kurumsal Ether (ETH) staking sağlayıcıları arasında en uzun süredir faaliyet gösterenlerden biridir.
Fusaka gerçekte neyi değiştiriyor
Dencun blob’ları tanıttıktan ve Pectra kullanıcı deneyimini sıkılaştırdıktan sonra Fusaka bu temelin üzerine inşa ediyor. PeerDAS, düğümlerin rollup verilerini nasıl ele aldığını değiştiriyor. Her doğrulayıcının tüm blob’ları indirmesi yerine yalnızca ağ genelinde örneklenen daha küçük parçaları doğrulaması gerekiyor. Bu durum tekrarlanan veri miktarını ve bant genişliğini azaltıyor ve genel olarak daha fazla veri için alan açıyor.
“Ağ içinde çok fazla tekrar eden veri dolaşıyor” dedi Bitwise Onchain Solutions’ta müşteri ortaklıklarından sorumlu olan Steve Berryman ve “PeerDAS bu veri tekrarını azaltıyor” diye ekledi.
Kaputun altında yükseltme aynı zamanda blob kapasitesini ayarlamak için yeni bir süreci resmileştiriyor. Blob’lar, Ethereum rollup’larının büyük miktarda zincir dışı işlem verisini ana zincire ucuz ve verimli biçimde göndermesi için kullanılan veri paketleridir ve tüm blockchain’i şişirmeden yüksek verimli ikinci katman ölçeklemeyi mümkün kılar.
Fusaka’dan önce blob limitlerindeki değişiklikler tam bir hard fork gerektiriyordu. Artık Ethereum bir “sadece blob parametresi” programı alıyor ve önceden planlanmış blob hedefi artışları her seferinde tüm fork sürecini tekrarlamadan devreye alınabiliyor.
Birinci ve ikinci katman arasında simbiyotik ilişki
Fusaka yalnızca soruna daha fazla bant genişliği atmakla ilgili değildir. Aynı zamanda ücretlerin birinci katman ile ikinci katman arasında nasıl dengelendiğini de ayarlar. Ethereum’un rollup merkezli yol haritası sağlıklı bir simbiyoz gerektirir: L2’lerin L1 üzerinde ucuz ve güvenilir veri alanına ihtiyacı vardır ancak L1’in de bunu sağladığı için adil biçimde tazmin edilmesi gerekir.
“Birinci ve ikinci katman arasında simbiyotik bir ilişki var” dedi Berry. “L2’lerin L1’den yararlanmaması için adil bir fiyat ödemesini istersiniz ama aynı şekilde L1’in de L2’den faydalanmaması için adil fiyatlanmasını istersiniz. Bu yükseltmenin bir kısmı ücretler arasındaki bu dengeyi yeniden ele almak ve kullanım düşük olduğunda L2 verisinin daha adil biçimde fiyatlandığından emin olmakla ilgili.”
Kullanıcılar için erken işaretler basittir: daha ucuz gas ve daha az tıkanıklık. Berryman, forkun öncesinde etkinleştirilen değişikliklere atıf yaparak “Bekleyen işlem havuzunun küçüldüğünü zaten gördük” dedi. “2015’te başladım ve Ethereum’da gas fiyatlarının şu anda olduğu kadar ucuz olduğunu hatırlamıyorum.”
Güvenlik ve ev staker’ları
Veri kullanılabilirliğine dokunan herhangi bir yükseltme düğüm gereksinimleri ve ev staker’ları konusunda sorular ortaya çıkarır. Fusaka, tüketici sınıfı donanımın kaldırabileceği sınırlar içinde kalacak şekilde tasarlandı ve artan blob kapasitesinin küçük operatörleri sessizce oyundan çıkarmadığını doğrulamak için kapsamlı testnet çalışmaları yapıldı.
“Her şey temel değerlerimizden ödün vermeden ölçeklemekle ilgili. Ev staker’ları ağın önemli bir parçasıdır. Bir ev staker’ın evde çalıştıramayacağı bir şeyin ötesine geçmek istemiyoruz ve Fusaka buna saygı duyuyor.”
Berry, gerçek başarı ölçütünün gösterişli bir rakam yerine sessiz güvenilirlik ve artan kullanım olacağını savundu. “Önce yükseltmenin güvenli biçimde uygulanması ve hiçbir şeyi bozmaması gerekir. Daha sonra, önümüzdeki birkaç ay içinde ağın yeni kapasiteyi gerçekten kullandığını, daha fazla blob’un hedeflerine ulaştığını ve blok başına daha fazla gas kullanıldığını görürüz. Kapasite eklemek bir şeydir, ekosistemin buna uyum sağlaması başka bir şeydir.”