Ethereum ve Bitcoin işlem ücretlerinde kısa süre önce yaşanan artış, ölçeklenebilirlik ve Katman 2'ların rolü konusundaki tartışmaları yeniden alevlendirdi.
 
Son 24 saat içinde kripto para kullanıcıları Ethereum ve Bitcoin'de çift, bazen de üç haneli işlem ücretlerini gösteren ekran görüntülerini paylaşmaya başladı. 

Bir ekran görüntüsü, Ethereum'da yüksek öncelikli bir transferde işlem ücretinin 220 dolara kadar çıktığını gösterirken, diğer ekran görüntülerinde işlem ücretlerinin 100 dolar civarında olduğu görüldü. 

Bitcoin kullanıcıları ise yüksek öncelikli işlemler için 10 dolar civarında işlem ücreti ödemeye başladı. Bu ücret nispeten düşük olsa da BitInfoCharts'a göre son üç aydaki ortalama Bitcoin (BTC) işlem ücreti 1 dolar civarında seyrediyordu. BTC işlem ücretleri Mayıs ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.

Cointelegraph tarafından gerçekleştirilen test işleminde, merkeziyetsiz borsa Uniswap’in Ethereum sıcak cüzdanından yapılan 300 dolarlık bir transfer için 45,65 dolarlık ağ maliyeti istendiği görüldü.

Ethereum sıcak cüzdanı Rabby Wallet'ta ağ maliyeti. Kaynak: Rabby Wallet

İşlem ücretlerindeki artış sonrası Solana ve diğer blokzincir savunucuları, işlemlerin ilgili zincirlerde ne kadar ucuz olduğunu gösterme yarışına girdi.

X (eski adıyla Twitter) kullanıcısı "Bobby Apelrod", Solana'nın tüm Solana kullanıcıları için dakika başına yalnızca 55 ile 60 dolar arası ücret aldığını, oysa "zavallı Ethereum kullanıcılarının" tek bir işlem için bu kadar işlem ücreti ödemek zorunda olduğunu belirtti.

KaisaCrypto ise "Şu anda #PulseChain işlem ücretleri Ethereum'dan 4 bin kat, Bitcoin'den ise 14 bin kat daha ucuz" dedi. 

İşlem ücretlerinin fiyatı değişkendir ve talebin yoğunluğuna veya ağ sıkışıklığına bağlıdır. Genellikle boğa piyasalarında ya da piyasa duyarlılığı güçlü olduğunda zincir üzerindeki faaliyetlerde de artış meydana gelir ancak bunun düşük gelirli kullanıcılar üzerinde olumsuz etkileri de olur. 

9 Kasım tarihinde Lopez, 10,50 dolarlık "yüksek öncelikli" Bitcoin işlem ücretini gösterdiği gönderisinde "Bu, banka kullanmayan düşük gelirli insanlara nasıl yardımcı oluyor?" diye sordu.

BitInfoCharts'a göre işlem ücretlerinin artmasından önce Ethereum işlem maliyetleri 8 Kasım tarihinde ortalama 11,35 dolardı. Birkaç hafta önce 14 Ekim tarihinde ise 1,40 dolara kadar düşmüştü. Bu, 2023 yılında kaydedilen en düşük seviyeydi. 

Ethereum işlem ücretleri Mayıs ayında 196 dolar ile zirve yapmıştı. 1 Mayıs 2022'de 196 dolara ulaşan işlem ücretleri, Ağustos 2021 ile Şubat 2022 tarihleri arasında çoğunlukla 20 doların üzerinde seyretti. 

Son üç yılda Ethereum işlem ücretleri. Kaynak: BitInfoCharts 

Katman 1 mi ölçeklendirilmeli yoksa Katman 2’lere mi güvenilmeli?

Bitcoin ve Ethereum geliştiricileri, temel katmanda merkeziyetsizliğe ve güvenliğe öncelik vermeyi ve işlemleri daha ucuz hale getirmek için yürütme ortamının çoğunu Katman 2'lere yüklemeyi seçti.

Bitcoin'i ölçeklendirmek için Lightning Network kullanılırken, Ethereum'da Arbitrum, Optimism ve Polygon gibi özellikle Ethereum'u daha hızlı ve daha ucuz hale getirmeyi amaçlayan birçok Katman 2 bulunuyor. 

Katman 2 ağlarda işlem ücretleri genellikle 1 doların altında ancak herkes bunun ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmenin doğru yolu olduğu konusunda hemfikir değil. 

Kripto para yatırım firması Cyber Capital'in kurucusu Justin Bons, temel katmanın tek işlem ortamı olması gerektiğine inandığını dile getirdi.

Justin Bons konsensüs, veri kullanılabilirliği ve transfer işlemlerinin tümünün temel katmanda ele alındığı monolitik blokzincir mimarilerini savundu ve Solana örneğini verdi. 

Bitcoin ve Ethereum ise bazı işlemleri ikinci bir katmana yükledikleri için modüler blokzincirler olarak biliniyor. 

Bununla birlikte yorumcular, ağ tıkanıklığı nedeniyle Solana'da yaşanan birkaç kesintiye işaret ederek, modüler blokzincir tasarımının ölçeklenebilirliği çözmek adına daha iyi bir yaklaşım olduğunu savunuyor.