Piyasaya sürülmesinin ardından Bitcoin, sahipleri tarafından herhangi bir merkezi otorite veya hükümet organının yasal düzenlemelerinden etkilenmeden sınırsızca kullanılabilecek bir para birimi olarak düşünüldü. Fikrin kendisi mükemmel olsa da işin aslı şu ki günümüzde dünya genelinde kripto sahipleri dijital mal varlıkları nedeniyle yerel yasa düzenleyicileri tarafından bazı vergi sınırlandırmalarına tabi tutuluyor. 

Ayrıca geçtiğimiz bir kaç ayda dünya genelinde bazı vergi kurumları (ABD Milli Gelirler İdaresi gibi) kendi kripto sektörlerini kontrol altına almak için yeni idare çerçeveleri hazırlamakla meşguldü. Örnek olarak Japon vergi daireleri, vergi kaçıranları ve sahte beyan gösterenleri yakalamak için çeşitli yerel borsalardan edindikleri verileri incelerken Avusturalya Vergi Dairesi (ATO) ise yüksek miktar dijital para içeren vergi kaçırma girişimleri ile ilgili soruşturmalar yürütüyor.

Bu gelişmeler kriptonun artık dünya genelinde vergi daireleri için bir mesele olduğuna işaret ediyor. Bunun sebebi öncelikli olarak kriptonun insanlara günümüz finansal sisteminin ötesinde bir ticaret yolu sunması. İşte dünya genelinde kripto odaklı ekonomik çerçevelerden bazıları.

Attitude toward taxing crypto around the world

Amerika Birleşik Devletleri

Dijital para birimleri IRS tarafından, yıllık değer artışı veya kaybına göre vergiye tabi olan mal varlıkları olarak sınıflandırılıyor. Ek olarak ABD hükümeti mevcut durumda kripto varlıkları yasal para olarak tanımıyor, bu nedenle döviz değişimi tabanlı vergi teşviklerinden söz etmek mümkün değil.

ABD dahilindeki kripto sahipleri bir finansal yıl içerisinde değer kazanmış dijital varlıklar için vergiye tabi tutuluyorlar. Dahası, madencilik veya diğer alım satım faaliyetleriyle elde edilmiş kripto paralar da vergilendiriliyor. Bu konuyla alakalı olarak kripto sahiplerinin, coin'lerinin vergilendirme değerini belirlemek için, yayınlanmış döviz kurlarını kullanarak satın aldıkları zamanki adil piyasa değerlerini beyan etmeleri talep ediliyor.

Bu külfetli vergilendirme süreci birçok kişiyi, gerekli fiyat dönüşüm kayıtlarını denetlenebilir, vergi dostu bir rapor halinde otomatik olarak oluşturması için tasarlanmış kripto para hesaplama programlarını kullanmaya yöneltti.

Almanya

Avrupa Birliği üyelerinin çoğu kendi kripto sektörlerini yönetmek için farklı finansal politikalar izliyor. Yerel yatırımcılar için yararlı olanlar olduğu gibi zararlı olanlar da bulunuyor. Örneğin Almanya'da Bitcoin (BTC) herhangi bir sermaye artışı vergisine tabi değil, böylece yatırımcılar Bitcoin'in değerinin artması durumunda yüksek vergiler ödemek zorunda kalmıyor.

Konunun asıl noktası şu ki, kriptonun en az 12 ay boyunca sahibi tarafından tutulması gerekiyor. Ayrıca kripto şirket sahiplerinin Bitcoin ile alakalı varlıklarından elde ettikleri kazanç için kurumlar vergisi gibi bir vergi vermeleri gerekiyor.

Ek olarak AB vatandaşlarının mevcut durumda ticari amaçlar için Almanya'nın herhangi bir yerine taşınıp oturum izni alabileceklerini de hatırlatmak gerek. Almanya'da mukim vergi mükellefliği ise bazı şartlara bağlı:

  • Almanya'da şahsi bir evin olması
  • Almanya'da aralıksız olarak 6 ay ikamet edilmesi
  • Çifte vatandaşlar için Almanya'daki bireysel vergi durumu, şahsın ekonomik ve kişisel çıkarlarının bulunduğu ülkenin hangisi olduğuna göre belirleniyor.

Son olarak EStG'nin 23. maddesine göre ise Alman kripto meraklıları, kazançları yıllık 600 Euro'yu geçmediği sürece tamamen vergisiz olarak alım satım yapabilirler. 

İsviçre

Dünyanın en kripto dostu ülkelerinden biri olan İsviçre Ethereum Vakfı ve Libra Birliği'nin merkezlerine ev sahipliği yapıyor. Dikkatli incelendiğinde ülkenin kripto para vergilendirmesinin oldukça ilginç olduğu görülebilir. Yeni başlayanlar için madencilik yoluyla elde edilen tüm gelirlerin serbest meslek geliri olarak beyan edilmesi gerekirken, profesyonel alım satım yoluyla elde edilen gelirler şirket vergilerine tabi tutuluyor.

  • Maaşını kripto para ile alan kişilerin mal varlıklarını beyan ederek gelir vergisi ödemesi gerekiyor. 
  • Bir yatırımcı sadece kişisel hesabından alım satım yapıyorsa kazancı vergiden muaf olan sermaye kazancı olarak nitelendiriliyor.
  • İsviçre kanton vergi yapısını kullanıyor, yani her bölge kripto para birikimlerine farklı vergiler uyguluyor.

Avusturalya

Avusturalya Vergi Ofisi (ATO) geçtiğimiz günler dijital varlıklara, özellikle de Bitcoin ve önde gelen diğer kripto para birimlerine.  bakış açısını açıkça belirten bir idari çerçeve yayınladı. ATO, Bitcoin, Ethereum (ETH) ve benzerlerini vergilendirilebilen ''mülk çeşidi'' olarak nitelendiriyor.

Bu konu hakkında ofisin sözcüsü şöyle bir yorum yaptı: ''Bitcoin satışından edilen tüm finansal kazançlar sermaye artışı vergisine tabi ve ofise bildirilmek zorunda.'

Ek olarak ATO, Bitcoin tabanlı işlemleri mal ve hizmet vergisine tabi olmayan ''takas işlemleri'' olarak görüyor. Yine de amiral gemisi kripto varlığı içeren işlemler sermaye artışı vergisine tabi tutulacak. Sözcü bu konu hakkında şöyle belirtti: 

“Bizim görüşümüz Bitcoin ne para ne de döviz olmadığı ve Bitcoin arzının mal ve hizmet vergisine tabi bir finansal arz olmadığı yönünde. Yine de Bitcoin sermaye artışı vergisine tabi olacak.''

Japonya

Kripto işini ciddiye alan Asya ülkelerinden biri olan, günlük işlemler için kripto kullanmanın yasal olduğu Japonya'da dijital para birimleri, gelir vergisi, sermaye artışı vergisi ve kurumlar vergisine tabi ticari mallar olarak görülüyor. 

Dosyalama süreci yavaşça düzene koyulurken (vergiler yüzde 15 ile 55 arasında değişiyor) birçok kişi sürecin hala varlık/dönüşüm kazancına göre vergi vermeleri gerektiği için külfetli olduğunu düşünüyor. Ayrıca, BTC/yen paritesi dünyanın en popüler kurlarından biri olduğu için, mevcut vergi tasarısı bu Asya devine kripto sektöründen büyük gelir sağlayacakmış gibi gözüküyor. 

Son olarak Japon hükümeti geçtiğimiz günlerde Ulusal Vergi Dairesi'nin dijital para borsaları, altcoin alım satım portalları gibi aracılardan veri elde etmesine olanak sağlayacak bir takip sistemi oluşturulacağını duyurdu. Bununla beraber yeni düzenlemeler yıl sonuna kadar uygulanmaya başlamış olacak ve yıllık 10 milyon Yen'den (88 bin 700 dolar) fazla kar eden kripto sahipleri belirli vergilere tabi olacak. 

Güney Kore

Görünen o ki Güney Kore hükümeti, dijital para piyasasını ve İlk Dijital Para Arzı sektörünü vergilendirerek finansal fayda sağlamayı amaçlıyor. Kore Ulusal Vergi Dairesi müdürü Han Seung-hee geçtiğimiz günlerde medyaya, Bitcoin'in yerel işlem hacmi yakın zamanda fırladıktan sonra Bitcoin kullanımını vergilendirmeyi planladığı şeklinde bir açıklama yaptı. Seung-hee ayrıca Bitcoin'in mevcut sermaye artışı vergisi, katma değer vergisi ve hediye vergisi ile ilişkisini geliştirmek için yollar aradığını belirtti ve ekledi:

“Genel kural olarak Bitcoin kullanımından edilen kazanç ve kayıplar (dövizler yoluyla elde edilmiş sayılan kazanç ve kayıplar), ticari gelir sayılabilecek durumlar hariç, çeşitli gelir olarak sınıflandırılıyorlar.''

Malta

En popüler kripto limanlarından biri olan Malta'nın mevcut ekonomik düzeni dijital varlıkları vergilendirmeyecek şekilde tasarlanmış. Yine de gün içi işlem yoluyla kazanılmış her para ticari gelir sayılıyor ve dolayısıyla vergilendiriliyor.

AB vatandaşları, Avrupa Ekonomik Alanı vatandaşları ve İsviçre vatandaşlarına ülkede ticari faaliyet serbestisi veriliyor. Malta'nın rahat kripto düzenlemelerinden faydalanmak isteyen ilgili diğer şahısların ise 275 bin Euro (yaklaşık 300 bin dolar) değerinden mülk satın alması veya yerel hükümete yıllık 9.600 Euro'ya kadar (yaklaşık 10.600 dolar) kira vermesi gerekiyor.

Singapore

Singapur kripto vergilendirmesinde öncü ülkelerden biri. Hükümet yalnızca dijital paralarla yapılan ticari aktiviteler yoluyla edilen karı vergilendiriyor. Uzun süredir elinde kripto bulunduran şirketler veya şahıslar (uzun vadeli yatırımlar dahil) vergilendirilmiyor.

Ek olarak Singapur'da kurumlar vergisi yalnızca şirket ülke sınırları dahilinde faaliyet gösteriliyorsa ödeniyor. Benzer olarak şahıslar da yalnızca ülke sınırlarında 183 veya daha fazla gün bulunmaları durumunda vergi mükellefi sayılıyorlar.

Belarus

Q1 2018 sırasında Belarus hükümeti kripto faaliyetleri ülke genelinde yasallaştırmak ve dijital paraları mevcut vergi planlarında muaf tutmak amacıyla tasarlanmış bir yasa geçirdi. Söz konusu yasa altında kripto para madencileri ve yatırım amaçlı faaliyetler de 2023 sonuna kadar vergiden muaf tutuldu.

Kanada

Kanada kanunlar kripto paraları diğer yatırım araçlarına benzer şekilde vergilendiriyor. Kazancın yüzde 50'si vergiden düşülebiliyor ve otomatik olarak söz konusu finansal yıl için şahsın yıllık gelirine ekleniyor.

Ayrıca yüksek işlem hacmi faaliyetlerinin keyfini süren günlük işlemciler de Kanada Gelir Dairesi (CRA) tarafından ticari işletme sayılabilir ve çeşitli formlar doldurarak vergilerini beyan etmeleri gerekebilir. Son olarak yasa, yatırımcıların sermaye artışı vergisi için kripto alım satım işlemlerinin eksiksiz kaydını tutmalarını talep ediyor, bunun yapılmaması durumunda ise bazı ceza ve finansal yaptırımlar uygulanıyor.