Büyük Dörtlü'den biri olan Deloitte geçtiğimiz hafta, küçük ölçekli blockchain ağlarına gösteri amaçlı ev sahipliği yapmak için tasarlanmış mobil platformunu açıkladıBasın bültenine göre ürün ''canlı etkileşimlerde blockchain kapasitesini anlamaya ilgili müşterilere'' dayanıyor.

Deloitte, PwC, Ernst & Young ve KPMG'den oluşan Büyük Dörtlü şirketleri bu adımla blockhain alanındaki büyümelerine devam ediyor. Özel ve devlet şirketlerinin denetimlerinin yüzde 50'den fazlasını üstlenen Büyük Dörtlü şirketlerinin geçtiğimiz yılki toplam gelirleri 148 milyar dolardı. Bu nedenle kripto alanındaki varlıkları blockchain kullanımını yansıtan bir durum olabilir.

Peki Büyük Dörtlü firmaları dağıtık defter teknolojisini (DLT) ne kadar keşfetti? Blockchain bu şirketlere özel bir avantaj sağlayabilir mi?

Büyük Dörtlü: Blockchain'e kalıcı fakat sınırlı bir ilgi

Mevcut durumda tüm Büyük Dörtlü şirketleri yaklaşımları farklı olsa da blockchain'e ilgi gösterdi. Deloitte gibi bazı şirketler en çok bu teknolojinin genel piyasayı nasıl etkilediğini araştırırken EY ise kripto para şirketlerinin ihtiyacına yönelik yazılım çözümleri üretmeye odaklandı.

Bu çeşitlilik şirketlerin doğasıyla açıklanabilir. Profesyonel hizmet ağları olan bu şirketler denetim, vergi, danışmanlık, girişim riski ve finansal tavsiye gibi çeşitli hizmetler sunuyor. Bu ayrıca Büyük Dörtlünün blockchain ile küçük ilişkiler kurmak yerine tamamen bu teknolojiye odaklanması gerekliliğinin de sebebi. Uyumluluk ve strateji şirketi Gresham International'ın kurucusu Cal Evans, konuyla ilgili Cointelegraph ile şöyle bir fikrini paylaştı:

“Büyük Dörtlü çok geniş bir yelpazede hizmet verdiği için blockchain'e ciddi bir zaman ayıramıyorlar (veya isteksizler). Bu, yeni çıkan her teknolojiye yatırım yapamayacakları için mantıklı (blockchain'e farklı gözle baksak da). Büyük Dörtlü şirketlerinin çoğunun Kripto projeler kendilerini daha fazla şeffaflık için kullanmaya başladığında blockchain ile ilgilenmeye başladıklarını da belirtmek gerek. Büyük Dörtlü bir şey ile yalnızca müşteri tabanı onu kullanmaya başladığı zaman ilgilenmesiyle biliniyor, blockchain de istisna değil.”

Weiss Ratings'in baş kripto analisti Juan M. Villaverde ''Bunlar ilk adımlar gibi gözüküyor. Büyük Dörtlü DLT'nin (dağıtık defter teknolojisi) potansiyelini farketmeye başladı fakat bu potansiyeli nasıl kullanacaklarını henüz keşfetmediler,'' diye belirtti.“

İşe alım platformu Indeed'e göre Mart 2019 itibariyla PwC, blockchain ile ilgili 40 adet iş teklifiyle Büyük Dörtlü arasında bu alanda en çok alım yapan şirket konumunda. Hemen ardından 17 teklif ile EY, onun ardından ise 10 iş teklifiyle Deloitte geliyor.

Daha güncel bir araştırma ise PwC'nin blockchain teknolojisi konusunda hala en aktif profesyonel hizmetler ağı olduğunu gösteriyor fakat ''blockchain'' kelimesini direkt olarak içeren yalnızca 13 iş pozisyonu kaldı. EY dört iş teklifi yaparken KPMG ve Deloitte görünüşe bakılırsa şu anda bir blockchain yeteneği aramıyorlar. Bu durum Büyük Dörtlü'nün kripto alanına ilgisi olduğunu, fakat bunun ölçülü olduğunu doğruluyor. PwC'nin Indeed üzerinde toplam bin 10 açık iş teklifi bulunuyor, yani blockchain ile ilgili 40 iş teklifi toplam sayının yalnızca çok küçük bir parçası. 

Kripto odaklı danışmanlık şirketi Finetiq Ltd.'nin CEO'su Maurizio Raffone Cointelegraph'a şöyle bir yorumda bulundu:

“Benim izlenimlerime göre Büyük Dörtlü blockchain ile denetim hizmeti yerine danışmanlık hizmeti sağlayabilecekleri ek bir alan olarak ilgileniyor. Denetim firmaları arasında daha karlı olan danışmanlık alanına yönelme eğilimi var ve blockchain bu strateji için onlara bir başka fırsat sunuyor.”

İlgili: Blockchain Dış Denetimi Nasıl Yeniden Şekillendiriyor: PwC, KPMG, EY ve Deloitte'in Kripto Gelişmeleri

Yine de blockchain'in kendisi özellikle denetim piyasasında da yararlı olabilir. Evans, Cointelegraph'a şöyle belirtti:

“Blockchain denetim konusunda gerçekten yardımcı olabilecek bir kaç teknolojiden biri. Finansal denetim, tüm işlemlerin açık ve onaylanabilir olacağı uçtan uca blockchain tabanlı  bir şirket ile desteklenebilir. Ayrıca, bağımsız finansal denetimin en büyük problemlerinden birini çözmek adına tek bir defterde toplanacaklar. Tabi ki sadece tek bir tür denetim yok. Blockchain farklı sektörlerde, örneğin hizmet seviyesi sözleşme denetimini daha etkili hale getirmek için kullanılabilir. Şirketler, uyumluluk ve müşteri isteklerini karşıladıklarından emin olmak adına blockchain ile takip edilebilir.”

Raffone da blockchain'in denetim faaliyetlerine fayda sağlayabileceğine katılıyor: ''Blockchain'i denetim alanında masrafı azaltacak bir teknoloji olarak görüyorum. Finansal hesapların kamusal niteliğini düşünürken bir blockchain çözümü etkili olurdu.''

Villaverde yine de Büyük Dörtlü'nün kriptoyu yalnızca belirli senaryolarda kullanabileceğinin farkında. Villaverde eğer Büyük Dörtlü yalnızca özel blockchain çözümleriyle ilgilenirse, bunun piyasa üzerine çok büyük bir etkisi olmayacağını çünkü ''özel, izinli bir blockchain'in abartılmış bir veritabanından daha fazlası olmadığını'' belirtti ve ekledi:

“Yalnızca bu şirketlerin Ethereum ve Bitcoin gibi açık blockchainlerin gücünü sonuna kadar kullanmaya karar vermeleri halinde bu tür girişimlerin kamusal yaygınlık üzerinde önemli bir etkisi olacağını düşünebiliriz.”

PwC

  • Kripto/blockchain piyasa raporu: Evet
  • Blockchain tabanlı yazılım çözümleri: Evet
  • Doğrudan kullanım (Bitcoin kabul etme, kripto ATMler): Evet
  • Kripto piyasasına yatırım: Hayır

2017'de Bitcoin'i (BTC) hizmetleri için bir ödeme yöntemi olarak kabul etmeye başlayan PwC, günümüzde Büyük Dörtlü arasında kripto paralar ve blockchain'i keşfetmek konusunda en etkin şirket konumunda. Şirketin, çalışanlarının alan bilgisini artırmak amacıyla büyük bir eğitim programı bile bulunuyor.

Yani PwC kripto alanına ve bu alanın başlıca problemlerine yabancı değil: Şirket 2018'deki ''Blockchain burada. Bir sonraki adımınız ne olacak? '' adlı çalışmasında, şirketler arasında blockchain yaygınlığını engelleyen en büyük nedenler arasında düzenlemelerdeki belirsizlik ve güvensizliğe dikkat çekti. PwC ayrıca endüstrinin giderek daha da önemli bir parçası haline gelen stablecoinlere de özel ilgi gösterdi ve merkezsizleştirilmiş borç verme platformu Cred ile ABD doları destekli bir kripto para biriminin çıkarılması konusunda iş birliği yaptı.

Şirket blockchain'deki varlığını yalnızca danışmanlık alanıyla sınırlandırmadı. Mart 2018'de öncü küresel varlık yönetim şirketi Northern Trust ile gerçek zamanlı hisse denetimini blockchain ile gerçekleştirmek ve böylece işlemleri daha şeffaf hale getirmek için ortaklık kurdu. PwC bundan iki ay sonra, web hizmetleri, tedarik zinciri denetimi ve dolandırıcılık karşıtı hizmetlerde uzmanlaşmış büyük bir kripto para girişimi olan VeChain'e yatırım yaptı. Aynı yıl Haziran ayında PwC'nin o dönemler bir iç karışıklık ve toplu davalar sürecinden geçen bir kripto para projesi olan Tezos'u denetleyeceği duyuldu.  In July of the same year, news broke that PwC was going to audit Tezos, the ambitious cryptocurrency project that sürecinden geçen an internal dispute and several class-action lawsuits at the time. Tezos tarafından yayınlanan basın bültenine göre ilk kez ''büyük ölçekli bir blockchain kuruluşu'' Büyük Dörtlü'nün denetim müşterilerinden biri olarak kabul edildi.

PwC geçtiğimiz günlerde bir kripto para denetim yazılımı çözümünün çıkışını duyurdu. Şirket özellikle de Halo denetim takımını, özel-açık anahtar eşleşmelerinin bağımsız kanıtını sunarak ve blockchainlerden işlemler ve bakiyeler ile ilgili bilgi toplayarak kripto para işlemleri yapanları barındırmak için güncelledi.

İlgili: PwC'nin Yeni Yazılım Çözümü Kripto Para Denetim Problemini Çözecek Mi?

EY 

  • Kripto/blockchain piyasa raporu: Evet
  • Blockchain tabanlı yazılım çözümleri: Evet
  • Doğrudan kullanım (Bitcoin kabul etme, kripto ATMler): Hayır
  • Kripto piyasasına yatırım: Hayır

EY, Büyük Dörtlü'deki diğer rakiplerinden çok daha fazla yalnızca kriptoyla ilgili yazılım projesi ortaya çıkardı. EY ilk olarak Nisan 2018'de bir kuruluşun tüm işlem verilerini çeşitli blockchain defterlerden toplamaya imkan sağlayan Blockchain Analyzer'ı duyurarak kripto para şirketlerine özel hizmet sunan ilk ana akım denetimci oldu. Şirket bir yıl sonra büyük bir güncelleme  yaparak EY Blockchain Analyzer'ın ''ikinci neslini'' duyurdu. EY blockchain küresel yenilik lideri Paul Brody'e göre yeni versiyon denetim, vergilendirme ve işlem takibi gibi birçok özellik için kullanılabilir.

EY Mart 2019'da bu sefer vergilendirmeye özel başka bir yazılım çözümü açıkladı. Crypto- Asset Accounting and Tax (CAAT) adlı bu araç ABDli müşterilerin kripto varlıklar ile ilgili Milli Gelirler İdaresi'ne hem bireysel hem de kurumsal vergi beyanında bulunurken yardımcı olmak için tasarlandı.

EY Mayıs ayında, Ethereum (ETH) blockchain'inde ERC-20 ve ERC-721 tokenlarıyla tam gizlilik ile işlem yapmak imkanı sunan çözümü Nightfall'un kodunu açık kaynaklı hale getirdi ve GitHub'a koydu. Şirket ''Bu deneysel bir çözüm ve hala geliştirilme aşamasında,'' diyerek uyardı.

Denetim devi son olarak şarap takibi için blockchain'e başvurdu. Tattoo adlı platform Asya'daki müşterilerine ithal Avrupa şaraplarının kalitesini, menşeini ve orijinalliğini belirtlemekte yardımcı oluyor. Biraz önce bahsettiğimiz Nightfall gibi EY'nin bu çözümü de kullanıcıların Ethereum açık ağında sıfır bilgi kanıt teknolojisini kullanarak güvenli ve gizli işlemler gerçekleştirmesine olanak sağlıyor.

EY blockchain ile ilgili birkaç yazılım çözümü çıkarmanın yanı sıra normal hizmetlerini de kripto oyuncularına sunuyor. Şirket, gizemli olaylar neticesinde iflas eden Kanadalı kripto para borsası QuadrigaCX tarafından bir alacaklı koruma davasında işlemleri takip edecek bir bağımsız üçüncü taraf olarak görevlendirildi. Borsanın bazı eski müşterileri ise EY'nin davayı ele alış şeklinden memnun değil. Denetim firması söylenene göre 103 Bitcoin'i (yaklaşık 1 milyar dolar) borsanın kilitli soğuk cüzdanlarına aktarı. EY tarafından Şubat'ta yayınlanan rapora göre söz konusu kaybın nedeni bir ''platform ayarlama hatası.'' 

KPMG

  • Kripto/blockchain piyasa raporu: Evet
  • Blockchain tabanlı yazılım çözümleri: Evet
  • Doğrudan kullanım (Bitcoin kabul etme, kripto ATMler): Hayır
  • Kripto piyasasına yatırım: Hayır

KPMG blockchain alanında varlığını artırmanın yanı sıra 2017'den beri Wall Street Blockchain Alliance'ın (WSBA) bir üyesi.

Geçtiğimiz bir yılda müşterilere blockchain tabanlı hizmetler sunmak için blockchain şirketi Guardtime ile ortaklık kurdu; Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu ile blockchain'i eczacılık tedarik zincirine entegre etmek için güçlerini birleştirdi (girişimin stok takibi ve tedarik zincirinin üyeleri arasında paylaşılan verilerin doğruluğunu iyileştirmek gibi süreçleri hızlandıracağı söyleniyor) ve Birleşik Arap Emirlikleri yetkilileriyle blockchain tabanlı Müşterini Tanı (KYC) uygulaması test etmek için çalıştı.

KPMG ek olarak Microsoft, R3 ve Tomia gibi üç büyük yazılım şirketiyle telekom işlemleri için blockchain ile çalışan bir çözüm geliştirmek için iş birliği yaptı. KPMG'nin blockchain danışmanlık lideri Arun Ghosh, girişim hakkında şöyle bir yorumda bulundu.

"Blockchain şeffaflık ve görünürlük sunarak geleneksel bağlantı faturaları, roaming ve ortak tasfiye süreçleriyle ilişkilendirilmiş mutabakatı azaltma ve etkinliği artırma konusunda yardımcı olma potansiyeline sahip.”

KPMG blockchain destekli projelerde çalışmasının yanı sıra kripto para piyasasını genel bir yükselme görüşüyle çalıştı. Kasım 2018'deki habere göre denetim şirketi ''potansiyelini keşfetmeleri için kurumsal yatırımcıları davet etti, karşılığında ise tüm endüstri fayda sağlayacaktı. ''Kripto varlıklar bir potansiyele sahip. Fakat bu potansiyelin farkedilmesi için kurumsallık gerekli.''

KPMG’nin son araştırma ise çoğu vergi ve denetim yöneticilerinin teknolojiyi kullanmayı düşünmediklerini gösteriyor. KPMG'nin blockchain yenilik müdürü ve vergi başkanı Dabid Jarczyk, blockchain'in finans dünyası için potansiyel yararlarından bahsetti:

“Blockchain belirli görevleri otomatikleştirebilen, daha fazla şeffaflık sağlayabilen, hızı ve güvenilirliği artırabilen ve tek bir işlem bilgiisi kaynağı sunan bir çalışma tablosu gibi.”

Deloitte

  • Kripto/blockchain piyasa raporu: Evet
  • Blockchain tabanlı yazılım çözümleri: Evet
  • Doğrudan kullanım (Bitcoin kabul etme, kripto ATMler): Evet
  • Kripto piyasasına yatırım: Hayır

Deloitte kripto alanını derinlemesine araştıran ilk Büyük Dörtlü şirketi. Şirket Mayıs 2016'da Dublin'deki ilk blockchain laboratuarını duyurdu. O zamana kadar şirket Bank of Ireland ile blockchain kavram kanıtlama denemesi için iş birliği yapmıştı. Günümüzce İrlanda'nın dört büyük bankasından üçü çalışanların yeterliliğini doğrulamak için Deloitte'in blockchain çözümünü kullanıyor

Deloitte yine 2016'da Toronto ofisine Bitcoin ATM'si yerleştirdi. Genel halk tarafından da erişilebilmesi için güvenlik kapısının dışına yerleştirilmiş bu ATM şirketin kripto paralara olan ilgisini gösterdi.

Deloitte o zamandan beri piyasayı yakın olarak takip etti ve yasal belirsizlik ve Bitcoin'in kitlesel yaygınlığının önüne geçen ana engellerinden biri olan ölçeklenebilirlik problemiyle ilgili çeşitli raporlar yayınladı. Şirketin Ağustos 2018 tarihli ''Blockchain'i Yenmek: 2018 Küresel Blockchain Araştırması'' adlı raporu blockchain teknolojisinin çıkış yapmaya yaklaştığını belirtti. Rapor ayrıca Çinli girişimlerin yüzde 73'ünün blockchain'i en öncelikli beş strateji arasında gördüğünü açıkladı ve ülkenin söz konusu teknolojiye olan ilgisine dikkat çekti.

Deloitte geçtiğimiz yaz Startup Studio adlı yeni blockchain hızlandırma programını Fidelity ve Amazon dahil diğer 22 şirketle beraber desteklemeye başladı. Startup Studio söylenene göre blockchain girişimleri için sektörde önemli çeşitli yetenekleri artırmak için eğitimlere ev sahipliği yapacak.

Büyük Dörtlü devi son olarak kullanıcılara blockchain tanıtımları ve deneyleri sunmak için tasarlanmış kendi blockchain tabanlı platformunu çıkardı. Blockchain in a Box adlı bu yeni ürün ''dört küçük biçim faktörü işlem düğümü ve üç video görüntü birimi arasında blockchain tabanlı çözümlere ev sahipliği yapabilen ve ağ bileşenlerinin geleneksel bulut teknolojileri gibi dış hizmetlerle entegrasyonunu sağlayan mobil, bağımsız bir teknoloji platformu'' olarak tarif ediliyor.

Büyük Dörtlü yeterince çalışıyor mu?

Uzmanla Büyük Dörtlü'nün blockchain alanındaki ilerlemesi konusuna şu an şüpheci yaklaşıyor ve mevcut durumda konu ile ilgili bilgilerinin kısıtlı olduğunu iddia ediyorlar. Evans, Cointelegraph'a şöyle bir açıklamada bulundu:

“Piyasada PwC gibi şirketlerin kripto alanındaki diğer şirketlerin çalışmasını çaldığı ve kopyaladığı ve bu şirketlerin konuyla ilgili bilgisinin kısıtlı olduğunu gösteren birkaç olay yaşandı. Bir şirket için tam olarak anlamadığı bir konuda kendini ilerletmek oldukça zor.”

Yine de çoğu muhasebe ve denetim işlevinin gelecekte bir noktada akıllı sözleşmeler ile otomatikleştirilme ihtimali var ve Büyük Dörtlü Villaverde'e göre konuyla ilgili kalmak için alanda varlıklarını büyük ölçüde artıacak. Villaverde:

“Asıl soru şu: Büyük Dörtlü bu yeni teknolojinin yaratılmasına öncü olacak mı? Yoksa daha küçük, fakat atak oyuncular alana dahil olarak Büyük Dörtlü'ne piyasa payının önemli bir kısmını alacak mı?”

Büyük Dörtlü'nün normal hizmetlerinde blockchain'i kullansa da kullanmasa da dört şirketin kripto ve blockchain piyasaları ile ilgili düzenli rapor oluşturmaları ilgili olduklarını ve sektördeki gelişmeleri yakından takip ettiklerini gösteriyor.