Ark Invest, Silicon Vadisinin ve global teknoloji yatırımcılarının yakından takip ettiği önemli bir fondur. Bu fon arada bir Büyük Fikirler, (Big Ideas) başlığı ile ileriye dönük teknoloji eğilimlerinin analizini içeren bir rapor yayınlar. (Kaynak.1)

Geçmişte, 14 Ocak 2020 tarihinde yayınladıkları raporu, üniversitedeki blokzincir dersimde, öğrencilerimle beraber enine boyuna incelemiştik. Bu yazımda da, üç yıl sonra, 3 Şubat 2023 günü yayınlanan son raporlarından önemli bulduğum bilgileri sizlerle paylaşmak istiyorum. 

[Not: Ben yatırımcı değilim, yatırım analisti de değilim, Ark Invest ile de herhangi bir bağım yok. Bu rapora önem verip içinden alıntılar yapmamın nedeni, bu kurumun analizlerini değerli ve kendi teknoloji anlayışlarıma uygun bulmamdır.]
 
Şimdi rapordan önemli bulduğum alıntıları özet olarak ve madde madde listeleyeceğim. Bundan önce, rapora genel bir bakış attığımda şu özelliği farkediyorum: Ark Invest önceki Büyük Fikirler raporlarında bitcoin ve kriptoparalara hep yer vermişti, bu raporda da bitcoin olarak yeniden başlık açmışlar. Ancak 2020’de çıkan raporda 11 başlığın ikisi blokzincir teknolojisi ile ilgiliyken, bu defa rapordaki blokzincir ile alakalı başlık sayısını dörde çıkarmışlar. Daha önce Deep Learning başlığı altında işledikleri yapay zekayı da artık doğrudan “Yapay Zeka” başlığı ile ve daha ciddi incelemeye almışlar. Yani özetle, son rapordan bu yana önem verdikleri konular, YZ ve blokzincirine doğru hatırı sayılır kayış göstermiş. Daha önce bu ikisi de çok sayıda konu arasına sıkışmıştı ve bence yeterli önem verilmemişti. Bu durumu düzeltmişler. 

Rapordan özetler:

1. Bu raporda da daha önce olduğu gibi ufuk çizgisini 2030 olarak koymuşlar, tahminlerini hep bu seneye göre kurmuşlar. Ark Invest, raporlarında hep “disruptive”, yani teknolojik olarak yıkıcı fikir ve gelişmelere yer verir. Bu defa da aynı strateji ile hareket etmiş ve başlıca yıkıcı teknolojileri listelemişler. Bunları şu 14 başlık altında toplamışlar: Teknolojik Bütünleşme, Yapay Zeka (YZ), Dijital Tüketiciler, Dijital (sayısal) Cüzdanlar, Kamusal Blokzincir Ağları, Bitcoin, Hassas Terapi Araçları, Moleküler Kanser Teşhisi, Elektrikli Araçlar, Otonom Sürüş, Otonom Lojistik, Robotik ve 3B Yazıcılar, Yörüngesel (Uzay) Havacılık.

2. İlk başlık altında inceledikleri “Teknolojik Bütünleşme” ile kastetikleri şu: YZ sayesinde beş farklı inovasyon platformu benzeri görülmemiş büyüme yörüngeleri oluşturmak üzere birleşiyor ya da bütünleşiyor demişler. Yıkıcı inovasyon platformlarının piyasa değeri, bugünkü 13 trilyon dolardan 2030'a kadar 200 trilyon dolara çıkıp, bütünleşme dedikleri iş döngüsü boyunca yıllık %40 oranında büyüme gösterebilir ve nihayet 2030'da, yıkıcı inovasyonla ilişkili bütünleşmiş bu beş teknolojinin toplam piyasa değeri, küresel hisse senedi piyasası kapitalizasyonunun çoğunluğunu oluşturabilir diyorlar.

Bu tahminlerini ilginç ve değerli bulduğumu söylemeliyim. Birbiri ile bütünleşmesini bekledikleri beş ana teknolojiden dördü beklenen adaylarken, bunlara beklenmeyen bir alanı da eklemişler ve şaşırtıcı bir tahmin ortaya çıkarmışlar. Önce beklenen dört teknoloji alanını sayayım: Yapay zeka, otonom araçlar ile lojistik paradigmasının ilerleme kaydetmesi, robotik araştırmaların ilerlemesi ve tıbbi sentezleme ve terapi teknolojileri. Bunların tümünde ortak payda olarak yapay zeka ve büyük veri işlemenin önderliğini görebiliyoruz. Ancak bu noktada Ark analistleri başka bir raporda kolay kolay göremeyeceğiniz farklı bir ek yapmışlar: Kamusal blokzincir ağlarını da buraya katmışlar! Bu seçimi yapmalarındaki en büyük sebebi de, üç yeni faktörün bir araya gelmesi ile açıklamışlar: Hızla gelişmekte olan ‘varlıkların blokzincir ağlarına aktarılması’, yani token’laştırma ile buna imkan veren akıllı kontratların ve dijital cüzdanların gelişimi. 

Bence çok önemli bir noktaya parmak basmışlar: Bugün dünya, merkezi para sistemlerini kuran ve işletenlerin ve yine onların idare ettiği kredi/sigorta yapıları etrafında dönmekteyken, teknolojik değişimler sonucunda, 2030’a kadar, blokzincirler ve dijital cüzdanlar, varlık kayıtlarının tutulma biçimini kökten dönüştürecektir diyor rapor. Bunu tam olarak idrak etmeniz için bir defa daha okumanızı rica ediyorum. Artık her varlığı dijital cüzdanlarımızda tutacağız, banka manka kalmayacak diyor Ark Invest analistleri; tabii satır aralarında diyorlar bunu.

3. Yapay zeka olarak andığımız kavramın temelinde olan “nöral ağlar” yani sinir sistemlerimizi simüle eden yazılımlar, diğer tüm teknolojilerin birbirlerine eklemlenmesinde ana bağlayıcı rolü oynayacaklar diyorlar. Bu tahminlerde yer alan teknolojik ilerlemeleri, 2030 yılında kötü ihtimalle 130 Trilyon dolarlık, iyi ihtimalle 170 Tr. dolarlık bir dünya ekonomisi ortaya çıkaracak. Birincisinde kişi başına düşen 15,000 dolar iken iyi senaryoda kişi başına 20,000 dolar gelir oluşacak.

4. Raporun YZ ile ilgili kısımları çok detaylı ve okunmaya değer. Ancak ben bu yazıda daha çok raporun kripto ve blokzincirleri ilgilendiren tarafına konsantre olduğum için o kısımlarını atlıyorum. Bir dönemlik herhangi bir dersin içeriğini oluşturacak derecede yoğun ve ilginç içeriği var raporun. 

5. Dijital cüzdanlar konusunda da raporda ayrı bir bölüm yer almakta: alıntı yapıyorum: “Dünyada şu anda 3.2 milyar kullanıcısı olan dijital cüzdanlar, küresel nüfusun %40'ına nüfuz etmiş durumda. Yaptırdığımız bir araştırma, dijital cüzdan kullanıcılarının sayısının yıllık olarak %8 artacağını ve 2030 yılına kadar küresel nüfusun %65'ine nüfuz edeceğini öne sürüyor.”

Tüketiciler ve tüccarlar dijital cüzdanları benimserken, geleneksel banka hesaplarının, kredi ve ATM kartlarının, ayrıca ticari hesapların kullanımının azalacağını öngörüyoruz demişler. Az önce yukarıdaki 2. maddede satır arasında bankaların yerini dijital cüzdanların alacağını ima etmişler demiştim, burada açık açık söylemişler.

6. Son olarak bu uzun ve detaylı raporun en çarpıcı tahminini de vermeden geçmeyeyim: Ark Invest fonu, bitcoin ile ilgili de 2030 yılı fiyat tahmininde de bulunmuş. Bu tahmine göre bitcoin 2030 yılında en kötü ihtimalle 258,500 dolar, en iyi ihtimalle 1.48 milyon dolar ve ortalama değer olarak da 682,800 dolar olabilir demişler. Bu tahminlerini neye dayandırdıklarını da sayfalarca anlatmışlar, o konuya girmiyorum hiç. Ancak klasik bir yatırım fonunun 7 yıl içinde BTC’nin değeri milyon dolara ulaşabilir diye pozitif bilimsel analiz yapması kayda değer. Haber değeri de taşıyor, nitekim haberleri de yapılmış bazı sitelerde gördüm. 

Burada da eleştirim şu: Raporda doların rezerv para olarak kullanılmasına da, 2030’larda da hala hesaplarımızda dolar olup olmayacağına dair bir cümle göremedim. Oysa raporun başka yerlerinde, dijital cüzdanların banka ve para sistemini alaşağı edebileceğini öngörüyorlar. Bu konuda ben yine de daha fazla yorum yapmayayım ve yorumları okuyucularıma bırakayım.

Kaynaklar:
1- https://ark-invest.com/big-ideas-2023/