Bundan çok uzun zaman önce, çok uzak olmayan bir galakside, bazı zeki insanlar Bitcoin’i icat etti. Başlangıçta, bu yeni para birimine ilgi gösteren sadece birkaç meraklı kişi vardı, ama çok geçmeden insanlar potansiyelini fark etmeye başladılar. Böylece, Bitcoin’i elinde tutan ve bununla ödeme yapan madencilerin ve kullanıcıların sayısı katlanarak artmaya başladı.
Bitcoin genel olarak harika bir buluş, elbette gözden kaçmayan o büyük sorunu dışında… Bitcoin ağı saniyede en fazla 7 işlem yapabiliyor, yani çok yavaş. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Visa saniyede 24.000 işlem gerçekleştirebiliyor. Bitcoin alım satım işlemlerinin bu denli yavaş yapılması, topluluğun çözmesi gereken sorun haline geldi. Takvimler 2017'yi gösterdiğinde ise üstesinden gelinmesi gereken çok fazla işlem olduğu ve Bitcoin'in ölçeklenebilirliğinin artırılması için bazı reformların yapılması gerektiği artık gün gibi ortadaydı.
Madem öyle, neden işlem hacmi artırılamıyor?
Bu harika bir soru. Başlangıçta, Bitcoin’in blok sınırı 1 MB olarak belirlenmişti. Bugün ise 2 MB. Öyleyse neden daha büyük bir sayı yapamıyorlar, örneğin 820.100 MB?
Bu soru, yoğun trafik metaforu kullanılarak yanıtlanabilir. Örneğin, yoğun trafik sorunumuz olduğunu, bu nedenle hız sınırını saatte 200 km/s olarak değiştirmeye karar verdiğimizi varsayalım. Bu durumda ne olur? Her şeyden önce güvenlik sorunu baş gösterir. Çünkü bu hızda çarpma ve yaralanma olasılığı artar. Ancak potansiyel olarak daha büyük bir sorun, yani artık eski ve yavaş araçların otoyollar için uygun olmayacağı durumu karşımıza çıkar. Böylece otoyol, sadece güçlü ve hızlı arabalara sahip zengin insanlar tarafından kullanılabilir. Haliyle orta seviye bir sürücü, ulaşmak istediği yere varmak için daha yavaş yolları tercih etmek zorunda kalacaktır.
Verdiğimiz örnek, limitin artırılması durumunda olacakları özetliyor. Daha fazla blok = her transfer için işlenecek daha fazla veri… Böylece küçük node’lar bu artan verileri artık işleyemezler. Haliyle merkezi olmama özelliği de ortadan kalkar.
Gelgelelim çok daha fazla işleme ihtiyaç var – peki çözüm ne?
Üstesinden gelinmesi gereken işlem sayısının fazlalığı, Bitcoin topluluğunu iki gruba ayırdı. Bir grup, Bitcoin'in hiçbir zaman “bir fincan kahve” ödeme amacıyla tasarlanmadığını öne sürerken, diğer grup ölçeklendirme sorununun çözülmesi gerektiğini savunuyordu.
Her iki grup da pes etmediğinden Ağustos 2017 tarihinde Bitcoin’de “hard fork (geri uyumsuz çatallanma)” işlemi gerçekleşti. Böylece Bitcoin Cash adında yeni bir Bitcoin sürümü ortaya çıktı. Bitcoin Cash, Bitcoin ile aynı kod tabanını kullanıyor olmasına rağmen blok kapasitesi 8 MB seviyesine çıktı. Artan bu kapasite, her gün yaklaşık 2 milyon işlemin gerçekleşmesini mümkün kıldı.
Bitcoin vs. Bitcoin Cash – Bir cüzdanda iki farklı para
Tamam, çift boşandı ama çocuklar kimde kalacak?
Bitcoin Cash hard fork işleminden önce Bitcoin sahibi olanlara ne olacak? Topluluk, bu sorunu çözmenin en kolay yolu olarak cüzdanları klonlamayı tercih etti. Şöyle ki, hard fork işleminden öncesi son kazılmış blok 478.558 idi. Haliyle, bu blok öncesi Bitcoin sahibi olanlar, aynı miktarda Bitcoin Cash sahibi de oldular. Ne kadar kolay! Aynısı ayrılan çiftlerin çocuklarında yaşansa ne kadar ilginç olurdu değil mi? Mesela 2 çocuk yerine bir anda 4 çocuk… Bu bir şaka belki, ama aynı zamanda da ürpertici. Hem anne hem de baba çocuklarını alıyor ama aldıkları çocuk gerçek çocukları mı hiçbir zaman emin olamıyorlar. Tıpkı bir kabusa benziyor. İşte Bitcoin dünyasında bu kabusa “Replay Attack” ismi veriliyor.
Görüldüğü üzere, hard fork işleminden sonra Bitcoin sahipleri, aynı private (gizli) anahtarı kullanan iki farklı cüzdana sahip oldular. Dolayısıyla işlem yapıldığında, muhatap olunan kişiler diğer para birimi için de aynı özel anahtarı kullanabiliyorlardı. Diğer deyişle, bir cüzdandan ödeme yapılırken aynı tutar ikincisinden de düşülecekti.
Başka bir örnek verelim: iki tane daireniz var ve her iki dairede de birer dizüstü bilgisayarınız bulunuyor. Dairelerden birine hırsız giriyor ve dizüstü bilgisayarınızı çalıyor. Diğer dairedeki dizüstü bilgisayar da ilki ile birlikte kendiliğinden yok oluyor. Bu hiç de iyi bir şey olmasa gerek.
Yani, şimdi her şeyden iki tane mi var? Kulağa harika geliyor!
İşin aslı, hard fork ile birlikte cüzdan içeriği iki katına çıkmasına çıkıyor ama bu durum, para biriminin gerçek değerini de aşağıya çekiyor. Yani hard fork yapıldı diye bir anda kimse zengin falan olmuyor.
Bir başka popüler soru: Bitcoin ve Bitcoin Cash birbirine dönüştürülebilir mi? Cevap: hayır. Bu iki para birimi, birbirinden tamamen farklı. Hard fork sonrası bağımsız biçimde çalışmaya başladılar. Bitcoin’i Bitcoin Cash’e çevirmek için, tıpkı diğer kripto para birimlerinde olduğu gibi alım satım platformlarının, kripto para borsalarının kullanılması gerekiyor.
Nasıl Bitcoin Cash satın alacağınızı merak ediyorsanız buraya tıklayın.
Farklılıklar
Umarız bu ana kadar okuduklarınız kafa karıştırıcı gelmemiştir. Zira Bitcoin, Ripple ve Ethereum arasında nasıl seçim yapacağını düşünenlere, şimdi bir de Bitcoin Cash eklendi. Bitcoin birken, iki oldu. Haliyle herkes hangisinin daha iyi olduğunu merak etmeye başladı. Aslında iki para birimi birbirinden çok farklı ve her iki para biriminin de savunucuları ve karşı gelenleri var. Gelin bunları inceleyelim.
1. Yeni isim
İsmin kendisinden bahsediyoruz. Bitcoin Cash isminde geçen “cash (nakit)” kelimesi boş yere eklenmiş bir ifade değil. Geliştiriciler, yeni para biriminin nakit yerine geçmesini amaçladılar.
2. Avantaj ve dezavantajları
Artı: Yükseltilen blok kapasitesi (8MB). Bunun sonucunda, daha düşük ücret karşılığında daha fazla işlem gerçekleştirilebiliyor.
Eksi: Bitcoin’de çok sayıda maden havuzu bulunuyor. Herkesin söz hakkı var, ama kimse yeterince güçlü değil. Yani tek madencinin yüzde 51’lik çoğunluğa ulaşması neredeyse imkansız.
Bitcoin Cash ise neredeyse merkezileşti. An itibarıyla üç maden havuzu, işlemlerin yüzde 51'den fazlasını gerçekleştiriyor. Bu tehlikeli bir durum oluşturabilir, çünkü para biriminin geleceği bu üç maden havuzuna fazlasıyla bağlı.
3. Teknik farklılıklar
Bitcoin Cash topluluğu zayıflıklarının farkında. Yeni para birimlerinin herkesin kullanabileceği, daha güvenli hale getirmek için ilave koruma ayarları üzerinde çalışıyorlar.
|
Özellik |
Açıklama |
|
Mükerrer işlem ve silme koruması |
Bitcoin Cash, Bitcoin’de kullanılandan daha farklı bir hash algoritması üzerinde çalışıyor. Dolayısıyla, iki zincir arasında tekrar eden işlemlerin yaşanması artık mümkün değil. |
|
Zincir ölçeklenebilirliği |
Bitcoin Cash teknolojisi blok kapasitesini artırmaya izin veriyor. Şu anda blok sınırı 8 MB ve daha fazla artırmak mümkün. |
|
Yenilenen işlem imzaları |
Bitcoin Cash, Bitcoin’den tamamen farklı yapıda çalışan işlem imzalama sistemi sunuyor. |
|
Acil Zorluk Ayarı (EDA) |
Madenci sayısında hatırı sayılır ölçüde değişiklik olması durumunda, zincirin normal çalışmasını sağlayan bir algoritma mevcut. Bu algoritma, bir bütün olarak para birimine ek istikrar sağlıyor. |
Hangi faktörler BCH’nin fiyatını etkiliyor? Neden kasım ayında yükseldi?
Bitcoin Cash Ağustos 2017'de kullanıma açıldı. Ancak asıl yükselişini aynı yılın kasım ayında gerçekleştirdi. 12 Kasım tarihinde Bitcoin Cash’in fiyatı iki kez yükseldi ve Bitcoin’in arkasından en değerli ikinci para birimi oldu.
BCH'nin ani yükselmesini sağlayan faktörler nelerdi?
- Bitcoin Cash’in birden yükseldiği dönemde Bitcoin gerçekten kötü bir hafta sonu geçirmişti. Düşük hash gücü nedeniyle ağda yaklaşık 10.000 bekleyen işlem bulunuyordu. Sonuç olarak alıcılar, Bitcoin Cash’i tercih ettiler.
- Bitcoin Cash, Bitcoin’in en büyük sorunu olarak gösterilen hız problemine çözüm olarak geldi ve Bitcoin’in SegWit2X çözümünden bile daha iyi sonuç verdi. An itibarıyla, ölçekleme sorununu çözen tek teknoloji konumunda ve bu özellik onu öne çıkarıyor.
- Bitcoin Cash’te bulunup orijinal Bitcoin'in sahip olmadığı bir başka özellik de, fiyatı istikrarı sağlayan EDA algoritması.
Uzmanlar Bitcoin Cash hakkında ne söylüyor?
İyimser görüş
Risk Reversal Advisors Kurucusu Dan Nathan şöyle söylüyor: "Bitcoin Cash ve Ethereum satın alıyorum. Bitcoin’de bazı teknik sorunlar bulunurken bu iki para biriminin ilerleme potansiyeli bulunuyor.”
Bitcoin ekosisteminin en tanınmış melek yatırımcıları arasında yer alan Roger Ver, “Bitcoin Cash, gerçek Bitcoin’dir. Gelecekte daha büyük pazar hacmine, işlem sayısına ve kullanıcı tabanına sahip olacak” diyor.
Cambridge Üniversitesi Ekonomi Tarihçisi Dr. Garrick Hileman şöyle söylüyor: “Bitcoin yatırımcıları, Bitcoin Cash’in kullanıma açılmasıyla elde ettikleri finansal kazanımların ötesinde, BCH’nin 8MB’lık bloklarla nasıl performans gösterdiğini gözlemlemek gibi potansiyel teknik avantajlara sahipler.”
Bitcoin Cash uzmanlarından Ken Shishido, “BCH daha fazla kişi tarafından kullanılmaya başlandığında ve insanlar bu para birimini mal ve hizmet satın almak için gerçekten kullanabileceklerini görecekleri zaman, fiyatı da artacaktır” şeklinde konuştu.
Kötümser görüş
İngiliz kripto para uzmanı Adam Back ise şöyle diyor: “Bitcoin, uzun vadeli ölçeklendirme konusunda Bitcoin Сash’e üstünlük sağlıyor, çünkü Bitcoin Cash ikinci katman ölçeklendirmeyi destekleyecek altyapıdan yoksun.”
Adam Back
Michael Graham, orijinal Bitcoin’in geçilmesi için üstesinden gelinmesi çok fazla konunun olduğunu savunuyor ve ekliyor: “Kimileri, Bitcoin Cash’in günün birinde Bitcoin’i geçeceğini ve ‘gerçek Bitcoin’ olacağını düşünecek kadar ileri gidebiliyor. BTC’nin bir numaralı kripto para birimi olmayı bırakması, yerini başka kriptoya kaptırması pek mümkün değil.”
Tarafsız görüş
BKCM LLC Kurucusu ve CEO’su Brian Kelly şöyle düşünüyor: “Bence hem Bitcoin hem de Bitcoin Cash'in büyük bir hamle. Bitcoin’i parasal taban olarak tanımlıyorum. Bitcoin Cash ise irili ufaklı finansal işlemleri gerçekleştirmeye olanak tanıyan küresel para birimi.”