DAO nedir ve nasıl çalışır?
Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon (DAO), kodla yazılmış ve akıllı sözleşme ile tanımlanmış şeffaf kurallara dayanır. Üyeleri tarafından yönetilir ve merkezi bir otoriteden bağımsızdır.
Bir DAO, herhangi bir ulus devlete veya merkez bankasına bağlı değilse merkezi olmayan olarak kabul edilir. Geliştiriciler bunu, geleneksel bürokrasi ve hiyerarşi sınırlamaları olmaksızın otomatik ve merkezi olmayan bir yönetişim biçimi sağlamak üzere tasarlamıştır.
Başlangıçta, özel sermayenin tipik yapısı veya bir yönetim kurulu olmaksızın açık kaynak koduna dayalı bir risk sermayesi fonu olarak hizmet vermiştir. Daha sonra, merkezi olmayan kitle fonlama modeli, merkezi olmayan finans (DeFi) yoluyla değer değişiminden dijital varlıkların ödünç verilmesine ve ticaretine kadar bir kuruluşun diğer yönlerine uygulandı.
DAO'ların temel direği, kuruluşun kurallarını belirleyen ve grubun hazinesini elinde tutan akıllı sözleşmelerdir. Topluluk üyeleri, protokolü değiştirmek ya da iyileştirmek için teknik yükseltmeler ya da hazine tahsisleri gibi öneriler sunar ve bu önerileri oylamaya sunar.
Katılımcılar DAO'nun yerel yönetişim tokenlarını edinmek zorundadır çünkü bunlar DAO'nun geleceğini şekillendirmek için oy haklarını kullanacakları ve DAO'da öz sermayeye sahip olacakları araçlar olacaktır.
DAO'lara yöneltilen eleştirilerden biri, üyelerin ne kadar çok tokena sahip olursa, DAO'nun kararları ve oylama gücü üzerindeki ağırlıklarının o kadar artacağıdır.
Blockchain bir DAO'ya nasıl güç sağlar?
DAO'ların rolü, dijital işlemleri izlemek ve takip etmek için güvenli, güvenilir ve dağıtılmış bir defter sağladığı için blok zinciri teknolojisiyle sıkı sıkıya bağlantılıdır.
DAO'ların gerektirdiği ademi merkeziyetçilik, blokzincirin dağıtılmış mutabakatına mükemmel bir şekilde uymakta, paylaşılan bir sistemdeki düğümler arasında veri anlaşmasını sağlamakta veya bir teklif üzerinde anlaşmaya varmaktadır.
Blok zinciri omurgasına uygun olarak, DAO'lar bağımsızlık ve tarafsızlığı sağlamak için teknoloji şeffaflığından ve merkezi olmayan işbirliğinden yararlanır. Bu şekilde, yalnızca küçük bir grup güçlü kişi veya kuruluşun çıkarları yerine tüm topluluğun çıkarlarına öncelik verilebilir.
DAO'nun konsepti ve formatı ayrıca üyelerin manipülasyonu daha iyi kontrol etmesine ve geleneksel kuruluşlara özgü bürokratik engelleri azaltmasına olanak tanır. Ethereum blok zinciri çoğu DAO'ya güç verir. Dağıtılmış fikir birliği, işletmelerin ağa güvenmesi için yeterince güvenli ve yerleşiktir.
İnternete özgü DAO organizasyonları, bu tür organizasyonların ilki olan The Dao ile karıştırılmamalıdır. Ethereum tabanlı proje başarısız oldu ve Ethereum ağının Ethereum Classic (ETC) ve Ethereum (ETH) olarak bölünmesine yol açtı.
Haziran 2016'da, Ethereum henüz emekleme aşamasındayken ve güvenli bir ağ olmasına rağmen, kullanıcılar The DAO kodundaki bir güvenlik açığından faydalandı. DAO'nun fonlarının üçte birini, o sırada 50 milyon dolar değerinde olan yaklaşık 3,6 milyon Ether'i çaldılar.
DAO'ların amacı nedir?
Bir DAO, topluluk üyelerine oy hakkı verir ve yatırımcıların küresel olarak, otomatik ve anonim olarak değer göndermesine, almasına ve depolamasına olanak tanır.
Otomatik sistemler yıllardır, uzun ve külfetli geleneksel bürokratik sistemlerle uğraşmak gibi insanlar için can sıkıcı engelleri azaltmanın bir yolu olarak görülmüştür. Bir DAO'nun amacı, öncelikle bu tür sorunların çözülmesine yardımcı olmak ve insanları daha iyi üretkenliğe ve bir kuruluşun diğer daha ödüllendirici yönlerine odaklanmaya teşvik etmektir.
Bir DAO'nun otomatikleştirilmiş sistemi, başarısızlığa, insan hatasına ve manipülasyona karşı daha savunmasız olan geleneksel bir merkezi yönetim gerektirmez.
Gerçek dünya uygulamaları açısından, bir DAO ne yapabilir?
Hiyerarşik yönetimin olmaması, organizasyonun farklı uygulamalara sahip olmasını sağlar. Risk sermayesi şirketlerinin yerini alan tipik kitlesel fonlama işlevinin yanı sıra, bir DAO, kuruluş genelinde toplanan fonlarla bağımsız serbest çalışan profesyonelleri teşvik etmek ve ödüllendirmek için yardımcı olabilir. Hayır kurumları, bağışlanan fonlarını bir DAO aracılığıyla onaylatabilir ve güvence altına alabilir.
Yakın zamanda genişletilen bir diğer işlev de DAO'nun zincir üzerindeki dijital varlıklardan oluşan bir ağ olarak oluşturulmasıdır. Örneğin, NFT'ler tarafından temsil edilen arazi parselleri DAO ya da bireyler tarafından kolektif olarak sahiplenilebilir.
Web3'te DAO nedir?
DAO'ların ağ tasarımı, Web3'ün temeliyle mükemmel bir şekilde birleşerek yeni bir yaratıcı ekonomiyi ve işin geleceğini besliyor.
Merkeziyetsizliği yeni internetin önemli unsurlarından biri olarak kabul edersek, DAO'lar zaten Web3 olarak kabul edilebilir. Örneğin DeFi, platformların tamamen merkeziyetsiz hale gelmesini sağlamak için DAO'ları kullanmaktadır. Uniswap ve SushiSwap gibi merkezi olmayan borsalar, DAO'ların Web3.0'daki rolünün önemli örnekleridir.
Web3, hepsi aynı şemsiye altında konumlandırılabilecek NFT'leri, merkezi olmayan otonom organizasyonları (DAO'lar) ve metaverse'i üretmiştir. Kullanıcıların kendi kendine egemenliği ve varlık sahipliği ile kripto para birimlerinin kullanımı, topluluk yönetişimi ve geleneksel VC'lerin müdahalesini gerektirmeyen geleneksel olmayan kaynak yaratma uygulamaları arasında değişen benzerlikler vardır.
JennyDao tarafından kurulan Unicly, NFT'lerin kısmi sahipliğini sağlayan bir DAO metaverse'inin ilk örneğidir. Üyeler, DAO'nun protokolünde tanımlanan akıllı sözleşmeler aracılığıyla NFT'lerin satın alınmasını ve depolanmasını denetleyebilir.
DAO nasıl oluşturulur
DAO'ların tamamen işlevsel olabilmesi için operasyonel kurallara, üyeleri ödüllendirmek için token şeklinde fonlara ve operasyonel kuralların belirlenmesinde oy hakkı sağlamak için tokenlara ihtiyacı vardır.
Bir DAO'nun oluşturulması ve faaliyete geçirilmesi tipik olarak üç ana adımdan oluşur.
DAO'ların Listesi
DAO'ların listesi, demokratik modelinin küresel çapta, özellikle de startup'lar arasında ilgi görmesi nedeniyle son birkaç yılda hızla genişledi.
Bitcoin (BTC) ağı, madenciler ve topluluk tam düğümleri de dahil olmak üzere tüm katılımcılar arasında özerk ve dağıtılmış mutabakat yoluyla toplu anlaşma yoluyla çalıştığı için DAO'nun en eski örneği olarak kabul edilebilir.
Ancak mevcut standartlara göre, Dash (DASH) ilk gerçek DAO olacaktır çünkü projenin yönetişim mekanizması, paydaşların Bitcoin'in sahip olmadığı bir işlev olan hazinesinin kullanımı konusunda oy kullanmasına izin vermektedir.
İşte merkezi olmayan özerk örgütlenmenin sadece birkaç önemli örneği.
- MakerDAO, insanların DAO'nun yerel DAI tokenini kullanarak borç vermelerine ve borç almalarına olanak tanıyan Ethereum tabanlı bir kripto borç verme kredisi tesisidir. Bu sabit coin, borç verme oranlarını ve geri ödenebilir tutarları tanımlar.
- BanklessDAO, Web3 konusunda eğitim alırken dünyanın bankasız hale gelmesine yardımcı olma misyonuna sahip merkezi olmayan bir topluluktur.
- Opolis, bağımsız çalışanlara sosyal haklar ve ortak hizmetler sunan bir dijital istihdam DAO'sudur.
- Kleros, yeni ekonominin anlaşmazlıkları için Adalet Protokolü ve merkezi olmayan tahkim hizmeti olarak tanımlanmaktadır. Eşler arası bir topluluk, kriptoekonominin hızlı, uygun fiyatlı ve adil kararlara izin verdiği jüri üyeleri olarak hizmet vermektedir.
DAO startupları
DAO'nun alışılmadık idari yapısı göz önüne alındığında, yeni girişimlerin bunu benimsemesi, geçiş yapmak için muazzam kaynaklar ve fonlar harcamak zorunda kalacak olan mevcut şirketlerden daha olasıdır.
Fon havuzlama DAO mekanizması aracılığıyla yatırım toplamanın basit, güvenli ve şeffaf yolu, yatırımcılara riskleri ve karları kolektif olarak paylaşırken erken aşamadaki merkezi olmayan girişim projelerini destekleme şansı verir.
Bu nedenle DAO'lar özellikle yeni işletmeler için uygundur. Basit başlatma süreçleri, yeni şirketlerin karmaşık bürokratik engeller yerine organizasyonu büyütmeye odaklanmasına olanak tanır.
Ayrıca, startup'lar işlerini hızla küresel olarak ve uygun maliyetle ölçeklendirebilir; dünya çapında fon toplayabilir ve şirkete daha uluslararası bir kapsam kazandırmak ve karı artırmak için dünyanın her yerinden yeni çalışanlar işe alabilirler.